Cách Chữa Sỏi Thận

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi

Tiến sĩ. Bác sĩ Tiến Sĩ Bác Sĩ Nguyễn Thị Vân Anh

Hồ Sơ Viện Y Dược Cổ Truyền Dân Tộc – TRADIMEC

Đặt lịch hẹnXem hồ sơ

Hiện nay, các cách chữa sỏi thận tương đối đa dạng từ sử dụng biện pháp tại nhà, thuốc Tây, thuốc Nam cho tới dược liệu Đông y. Mỗi phương pháp đều sở hữu những ưu, nhược điểm riêng và phù hợp với mức độ bệnh, cơ địa từng người. Để đạt hiệu quả tốt nhất, bệnh nhân nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi quyết định điều trị bằng bất cứ hình thức nào.

Đặt lịch hẹn

×

Tiến sĩ. Bác sĩ Tiến Sĩ Bác Sĩ Nguyễn Thị Vân Anh

Hồ Sơ Viện Y Dược Cổ Truyền Dân Tộc – TRADIMEC

Đặt lịch

Cách chữa sỏi thận tại nhà

Các biện pháp tại nhà phù hợp với trường hợp sỏi thận ở giai đoạn đầu, kích thước viên sỏi nhỏ và chưa ảnh hưởng đến sức khoẻ, hoạt động của thận. Ưu điểm của phương pháp này là tiết kiệm thời gian, chi phí, tiện lợi nhưng hiệu quả chậm và phụ thuộc vào cơ địa bệnh nhân.

Điều chỉnh chế độ ăn uống

Với bệnh nhân sỏi thận, chế độ ăn uống và sinh hoạt ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả điều trị. Do vậy, mỗi người cần chủ động thay đổi lối sống, tích cực chăm sóc sức khỏe ngay tại nhà:

• Uống nhiều nước: Nước tham gia trực tiếp vào quá trình đào thải sỏi thận qua đường nước tiểu, vì vậy bệnh nhân nên uống 2-2.5 lít nước lọc/ngày. Ngoài ra có thể bổ sung thêm nước dừa, nước râu ngô, nước chanh, nước ép dứa, lựu…
• Bổ sung thực phẩm giàu Axit Citric: Axit Citric tham gia trực tiếp vào quá trình ngăn chặn sự hình thành sỏi mới và ức chế sỏi cũ phát triển kích thước. Những loại trái cây giàu axit này gồm: Cam, chanh, bưởi, quýt, dứa, dâu tây…
• Hạn chế thực phẩm chứa Oxalat: Oxalat có thể liên kết với canxi, khoáng chất tạo thành tinh thể và dẫn đến hình thành sỏi. Vì vậy cách chữa sỏi thận tại nhà hiệu quả là cắt giảm thực phẩm chứa Oxalat như củ cải, đậu bắp, socola, tỏi tây, kiwi, rau bina…
• Ăn nhạt: Natri có trong muối ăn làm tăng bài tiết canxi trong nước tiểu từ đó tăng nguy cơ hình thành sỏi thận. Vì vậy bệnh nhân nên cắt giảm lượng muối mỗi ngày, dưới 5g là hợp lý.

Tận dụng nguyên liệu tự nhiên

Bên cạnh việc điều chỉnh chế độ ăn uống, bệnh nhân sỏi thận có thể tận dụng nguyên liệu tự nhiên để cải thiện triệu chứng đang gặp phải. Một số gợi ý:

• Đu đủ xanh: Đu đủ non để nguyên vỏ, rửa sạch bổ đôi rồi bỏ hạt và rắc muối vào bên trong sau đó đem hấp chín. Chia quả đu đủ thành 2 phần, ăn hết trong ngày sau bữa chính.
• Chuối hột: Dùng 7 quả chuối hột già giữ nguyên vỏ, thái lát và đem phơi khô sau đó sao vàng. Mỗi ngày lấy 1 nắm chuối hạt khô sắc cùng 3 bát nước đến khi còn 1 bát thì trút ra uống hết khi còn ấm, bụng no. Nên kiên trì dùng nước sắc chuối hột trong 1 tháng để đạt hiệu quả tốt nhất.
• Rau ngổ: Lấy 50g rau ngổ rửa sạch sau đó giã nát cùng vài hạt muối ăn, chắt phần nước cốt và chia làm 2 lần uống hết trong ngày. Sử dụng mẹo này trong 1 tuần để cải thiện tình trạng sỏi thận.

Lưu ý khi trị sỏi thận tại nhà

Khi áp dụng các mẹo trị sỏi thận tại nhà bệnh nhân cần lưu ý một số điểm sau:

• Những biện pháp tại nhà chỉ mang tính chất hỗ trợ, phù hợp với tình trạng sỏi mới hình thành và có kích thước nhỏ.
• Hiệu quả của các biện pháp tại nhà đến đâu còn tùy thuộc vào từng bệnh nhân (cơ địa, kích thước sỏi, mức độ kiên trì).
• Với những mẹo dân gian sử dụng nguyên liệu tự nhiên đa phần chưa được kiểm chứng, chỉ là bài thuốc truyền miệng nên bệnh nhân cần cân nhắc trước khi áp dụng.
• Nên kết hợp ăn uống khoa học với nghỉ ngơi, sinh hoạt điều độ, tránh thức khuya và lao động gắng sức.

Các biện pháp Tây y

Với sự phát triển của y học hiện đại, bệnh lý sỏi thận được chẩn đoán thông qua siêu âm, xét nghiệm nước tiểu, chụp X-Quang niệu quản… Căn cứ vào tình trạng cụ thể của mỗi người mà bác sĩ sẽ đưa ra chỉ định cụ thể. Trong đó, các biện pháp phổ biến nhất là điều trị nội khoa, can thiệp phẫu thuật và điều trị dự phòng.

Điều trị bằng thuốc

Điều trị nội khoa bằng thuốc được chỉ định trong trường hợp sỏi có kích thước dưới 7mm, bề mặt nhẵn, chưa ứ nước. Mục đích của phương pháp này là đẩy sỏi qua đường tiểu, tránh can thiệp ngoại khoa.

Trong đó, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc phù hợp với mục đích điều trị ở từng bệnh nhân khác nhau:

• Giảm đau: Thuốc kháng viêm không Steroid, phổ biến là tiêm tĩnh mạch Voltaren ống 75mg. Nếu không đáp ứng có thể cân nhắc sử dụng đến Morphin.
• Giãn cơ trơn: Dùng theo đường tiêm tĩnh mạch Buscopan hay Drotaverin.
• Kháng sinh: Nếu xuất hiện nhiễm trùng bệnh nhân sẽ được dùng kháng sinh có tác dụng trên vi khuẩn gram âm như Quinolone, Cephalosporin thế hệ 3, Aminosid.

Với trường hợp sỏi acid uric – sỏi không cản quang (pH nước tiểu < 6, tan khi kiềm hóa) bệnh nhân có thể được điều trị bằng Bicarbonate de Sodium 5-10g/ngày hay Allopurinol 100-300mg/ngày.

Can thiệp ngoại khoa

Hiện nay, cách chữa sỏi thận bằng can thiệp ngoại khoa rất hiện đại với nhiều phương pháp mới. Những hình thức này thay thế mổ mở truyền thống giúp giảm đáng kể đau đớn cho bệnh nhân, rút ngắn thời gian hồi phục.

Trường hợp viên sỏi có kích thước trên 7mm, đã rơi xuống niệu quản, làm giãn đài bể thận… bệnh nhân cần được can thiệp ngoại khoa. Tùy thuộc vào tình trạng mỗi người mà hình thức mổ phù hợp sẽ được áp dụng:

• Phẫu thuật mở: Được chỉ định khi viên sỏi có kích thước quá lớn không thể lấy ra bằng ống nội soi mềm hoặc nghiền nát bằng phương pháp khác. Sau khi mổ mở, bệnh nhân phải ở lại viện vài ngày tới 1 tuần và cần 4-6 tuần để hồi phục vết thương.
• Tán sỏi thận qua da: Giúp giảm tối đa tổn thương thận, cho hiệu quả loại bỏ sỏi cao, phù hợp với những bệnh nhân có sỏi kích thước từ 1-2cm. Người bệnh có thể ở lại viện theo dõi 2-3 ngày, thời gian phục hồi khoảng 1-2 tuần sau phẫu thuật.
• Tán sỏi bằng sóng xung kích: An toàn, ít gây đau đớn, hạn chế tác động đến thận, rút ngắn thời gian nằm viện. Tuy nhiên phương pháp này đôi khi không thể loại bỏ hoàn toàn sỏi qua 1 lần điều trị.
• Nội soi niệu quản: Phù hợp với bệnh nhân bị sỏi niệu quản không thuộc chỉ định tán sỏi ngoài cơ thể hoặc tán sỏi ngoài cơ thể thất bại.
• Nội soi bằng ống mềm: Thông qua ống mềm dưới tác động của tia laser phương pháp này làm vỡ sỏi và lấy chúng ra bằng đường niệu đạo.
• Nội soi bằng ống soi cứng: Đây là kỹ thuật điều trị sỏi thận hiện đại, giúp xử lý sỏi ở nhiều vị trí khác nhau. Tuy nhiên nội soi bằng ống soi cứng sẽ không thích hợp với bệnh nhân nhiễm khuẩn tiết niệu, đường tiết niệu hẹp.

Điều trị dự phòng

Sau can thiệp phẫu thuật, bệnh nhân sỏi thận cần được điều trị dự phòng bằng việc tích cực uống nước, bác sĩ cũng theo dõi tình trạng mỗi người để đưa ra chỉ định dùng thuốc thích hợp:

• Sỏi do nhiễm trùng: Tiếp tục dùng kháng sinh kéo dài 2-3 tháng sau phẫu thuật, thường là kháng sinh tập trung tốt lên nhu mô thận như Cotrimoxazole hay Quinolone.
• Sỏi Cystin: Kết hợp uống nhiều nước và duy trì pH niệu từ 7.5-8 bằng việc uống Natri Bicarbonate hằng ngày.
• Sỏi Uric: Giảm thực phẩm chứa Purin trong chế độ ăn, đảm bảo pH niệu trong khoảng 6.5-7 nhằm tránh lắng đọng tinh thể Calci, Phospho.
• Tăng Calci vô căn: Duy trì hàm lượng muối bình thường cho các bữa ăn hằng ngày, đảm bảo Protein bình thường (1,2g/kg/ngày) và hạn chế nạp Calci ở mức 800-1000mg/ngày.

Khuyến nghị an toàn

Để việc điều trị bằng Tây y đạt hiệu quả cao, bệnh nhân sỏi thận cần lưu ý những điều sau:

• Luôn tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ về việc sử dụng thuốc, can thiệp ngoại khoa hoặc phác đồ dự phòng.
• Uống nhiều nước để tăng cường đào thải cặn Canxi qua nước tiểu, có thể dùng thêm nước râu ngô, nước ép cam, nước ép dứa…
• Tránh sử dụng đồ uống có cồn, nước uống có ga và các loại nước đóng lon nói chung.
• Kiểm soát và hạn chế dung nạp đạm động vật (thịt, trứng, cá).
• Kiểm soát tốt cân nặng, tích cực rèn luyện thể thao thường xuyên, phù hợp thể trạng để nâng cao sức khoẻ.
• Thông báo với bác sĩ nếu gặp phản ứng phụ khi dùng thuốc, biến chứng sau phẫu thuật hoặc xuất hiện cơn đau dữ dội, sốt cao trên 39 độ…

Sử dụng thuốc Nam

Bên cạnh cách chữa sỏi thận tại nhà hoặc áp dụng chỉ định điều trị Tây y từ bác sĩ chuyên khoa, nhiều bệnh nhân cũng tìm đến các bài thuốc Nam. Đây được xem là phương pháp tiết kiệm, đơn giản, dễ thực hiện. Tuy nhiên hiệu quả của những bài thuốc này không thực sự cao và chỉ đáp ứng với từng trường hợp bệnh nhân.

Những bài thuốc thường gặp

Trong dân gian lưu truyền khá nhiều bài thuốc Nam chữa sỏi thận. Có thể kể đến:

Cây nhọ nồi (cỏ mực)

Nhọ nồi được dân gian nhắc đến với công dụng giảm đau, kháng viêm, lợi tiểu. Vị thuốc Nam này giúp cải thiện chứng tiểu rắt, tiểu buốt hoặc tiểu ra máu ở bệnh nhân sỏi thận.

Cách thực hiện: 

• Cách 1: Dùng 50g cỏ nhọ nồi đã rửa sạch, đem giã nát và vắt lấy nước uống.
• Cách 2: Thân, lá cây nhọ nồi tươi rửa sạch, để ráo và cắt thành khúc ngắn rồi đem phơi khô sau đó sao vàng. Mỗi lần dùng 1 nắm nhọ nồi khô hãm với nước uống hết trong ngày.

Lá dâu tằm

Dân gian cho rằng lá dâu tằm có tác dụng cải thiện tình trạng tiểu đêm ở bệnh nhân sỏi thận. Với vị thuốc Nam này, phần lá già và lá non đều cho hiệu quả tương tự nhau.

Cách thực hiện:

• Lá dâu rửa sạch sau đó đem xay nhuyễn cùng 1 ly nước lọc.
• Lọc lấy nước cốt, loại bỏ bã lá dâu.
• Phần nước lá dâu thu được uống hết trong ngày, nên dùng hằng ngày để có hiệu quả.

Mã đề

Cây mã đề còn có tên gọi khác là xa tiền thảo, xa tiền tử… Vị thuốc Nam này có nhiều lợi ích trong hỗ trợ điều trị các bệnh ở thận, bàng quang.

Cách thực hiện: 

• Cây mã đề rửa sạch, cắt khúc rồi đem phơi khô.
• Mỗi sáng lấy 1 nắm dược liệu khô sắc cùng 1 lít nước, phần nước thuốc chia làm 2 lần uống hết trong ngày.

Một số lưu ý

Tuy có nhiều ưu điểm về sự tiện lợi, tiết kiệm chi phí nhưng khi áp dụng cách chữa sỏi thận bằng thuốc Nam bệnh nhân cần lưu ý:

• Các bài thuốc Nam chỉ có tác dụng hỗ trợ điều trị, không thay thế được phác đồ điều trị chuyên sâu của bác sĩ.
• Do là dược liệu tự nhiên và chỉ sử dụng đơn độc 1 loại thảo dược nên thuốc Nam cho hiệu quả chậm, đòi hỏi phải kiên trì trong thời gian dài.
• Đa phần các bài thuốc Nam chưa được kiểm chứng về tính hiệu quả, an toàn bệnh nhân nên cẩn trọng và không được lạm dụng.
• Nên ngừng dùng thuốc Nam nếu nhận thấy cơ thể có những triệu chứng bất thường, đau bụng đau lưng dữ dội…

Thuốc Đông y

Với cơ chế trị bệnh từ gốc, cách chữa sỏi thận bằng Đông y mang đến tác động từ trong ra ngoài, từng bước triệt tiêu căn nguyên - loại bỏ triệu chứng - ngăn tái phát. Đặc biệt, các bài thuốc Đông y sử dụng thảo dược thiên nhiên nên khá an toàn, có thể gia giảm cho phù hợp với từng đối tượng.

Có thể kể đến một số bài thuốc Y học cổ truyền thường được dùng trong điều trị sỏi thận như:

• Bài 1: 30g mỗi vị kim tiền thảo, tỳ giải; 20g mỗi vị lá mã đề, chi tử, ý dĩ nhân; 16g cam thảo đất, vỏ núc nác; 12g mộc thông; 8g xương bồ và 4g quế chi.
• Bài 2: 12g mỗi vị mộc thông, hoạt thạch, sa tiền tử, cù mạch, sơn chi tử, biển súc; 8g đại hoàng và 6g cam thảo.
• Bài 3: 30g mỗi vị tơ hồng sao vàng, hoài sơn sao vàng, tỳ giải; 20g mỗi vị liên nhục, thổ phục linh; 16g mã đề; 12g thạch vĩ; 10g quy bản.

Cách dùng: Đem sắc 1 thang thuốc với 4 bát nước đến khi còn 2 bát thì chắt ra, tiếp tục thêm sắc thêm 2 lần như vậy mỗi lần lấy 1.5 bát. Trộn chung nước sắc của 3 lần và chia nhỏ uống hết trong ngày, dùng liên tục trong 2-3 tháng.

Ưu điểm của thuốc Đông y là lành tính, an toàn nhưng hiệu quả chậm do thành phần 100% thảo dược. Do vậy người bệnh cần kiên trì sử dụng theo liệu trình, tuân thủ hướng dẫn của thầy thuốc kết hợp ăn uống khoa học, nghỉ ngơi điều độ.

Tuy sỏi thận không phải bệnh hiểm nghèo nhưng lại ảnh hưởng lớn đến cuộc sống của người bệnh. Dù áp dụng cách chữa sỏi thận nào bệnh nhân cũng cần tuân thủ hướng dẫn an toàn của bác sĩ, chủ động thăm khám theo chỉ chỉ định. Việc tự ý mua thuốc điều trị tại nhà hoặc sử dụng mẹo chưa được kiểm chứng luôn tiềm ẩn những rủi ro khó lường nên mỗi người cần hết sức lưu ý.

Nguồn tham khảo:

• https://tamanhhospital.vn/phuong-phap-dieu-tri-soi-than/
• https://medlatec.vn/tin-tuc/bi-soi-than-uong-gi-cho-het-6-loai-nuoc-khong-nen-bo-qua-
• https://www.vinmec.com/vi/tin-tuc/thong-tin-suc-khoe/suc-khoe-tong-quat/cac-bien-phap-khac-phuc-dieu-tri-soi-tai-nha/