Ngủ Dậy Bị Sưng Môi Do Đâu? Hướng Dẫn Chữa Trị, Phòng Ngừa

Ngủ dậy bị sưng môi là tình trạng thường gặp và có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Nguy hiểm hơn, hiện tượng này không chỉ gây khó chịu mà còn có nguy cơ phản ánh các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Bài viết sẽ cung cấp các phương pháp phòng ngừa và khắc phục hiệu quả, giúp bạn có cái nhìn toàn diện và chủ động bảo vệ sức khỏe bản thân.

Nguyên nhân ngủ dậy bị sưng môi do đâu?

Tình trạng ngủ dậy bị sưng môi có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ những nguyên nhân thông thường đến những bệnh lý nghiêm trọng như:

Do bệnh lý:

• Phù mạch (Angioedema): Đây là một dạng phù nề dưới da, thường xảy ra do phản ứng dị ứng hoặc tác dụng phụ của thuốc. Phù mạch có thể gây sưng ở môi, mắt, tay và các bộ phận khác trên cơ thể.
• Viêm môi u hạt: Đây là tình trạng gây sưng môi mãn tính, có thể liên quan đến bệnh Crohn hoặc sarcoidosis. Tình trạng này khiến môi sưng tái phát nhiều lần.
• Hội chứng Melkersson-Rosenthal: Bệnh gây sưng môi và tê liệt một số cơ mặt. Hội chứng này thường tái phát, kéo dài từ tuổi thơ hoặc thanh niên và có yếu tố di truyền​.
• Nhiễm trùng: Nhiễm trùng miệng hoặc nướu răng do vi khuẩn cũng có thể là nguyên nhân gây sưng môi khi ngủ dậy.
• Mề đay vô căn: Đây là một dạng tổn thương da gây sưng và có thể xuất hiện ở môi, nếu không được điều trị sẽ dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như sốc phản vệ.​

Nguyên nhân khác:

• Phản ứng dị ứng: Dị ứng với thức ăn, thuốc, côn trùng cắn hoặc các tác nhân khác có thể gây sưng môi.
• Chấn thương: Vô tình cắn hoặc nhai môi khi ngủ hoặc áp lực lên môi do tư thế ngủ không đúng cũng gây sưng môi.
• Các vấn đề về răng miệng: Niềng răng, các thủ thuật nha khoa hoặc áp xe răng cũng có thể gây sưng môi sau khi ngủ dậy.
• Giữ nước: Uống quá nhiều nước hoặc tiêu thụ thức ăn mặn trước khi đi ngủ có thể dẫn đến tình trạng giữ nước, gây sưng ở môi vào buổi sáng.

Triệu chứng khi bị sưng môi khi ngủ dậy

Triệu chứng khi bị sưng môi khác nhau tùy theo nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng, nhưng thường bao gồm:

Triệu chứng tại chỗ:

• Môi trở nên to hơn, căng phồng, ảnh hưởng đến khả năng nói chuyện hoặc ăn uống.
• Vùng môi bị sưng đỏ và nóng hơn bình thường do viêm.
• Cảm giác đau, căng tức hoặc khó chịu khi chạm vào môi hoặc cử động môi.
• Môi ngứa hoặc có cảm giác nóng rát, thậm chí bị mất cảm giác tạm thời.
• Nếu sưng môi do nhiễm trùng, có thể xuất hiện mụn nước hoặc mụn mủ xung quanh môi.
• Trong một số trường hợp, môi có thể bị nứt nẻ và chảy máu.

Triệu chứng toàn thân:

• Trường hợp nhiễm trùng, người bệnh sẽ kèm theo sốt, đau đầu.
• Kèm theo sưng mặt, lưỡi, cổ họng hoặc các bộ phận khác trên cơ thể.
• Sưng môi lan đến đường hô hấp, gây khó thở, thậm chí đe dọa tính mạng.

Ngủ dậy bị sưng môi gây nguy hiểm không? Khi nào cần khám bác sĩ?

Một số nguyên nhân thông thường như dị ứng, nhiễm trùng hoặc chấn thương nhẹ thường không nguy hiểm, có thể tự khỏi trong vòng vài giờ hoặc vài ngày mà không cần can thiệp y tế.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp dưới đây có thể là dấu hiệu của tình trạng sức khỏe nghiêm trọng cần được chăm sóc y tế ngay lập tức.

• Kèm theo các triệu chứng khác: Nếu sưng môi đi kèm với khó thở, phát ban, sốt cao, đau dữ dội, chóng mặt, buồn nôn hoặc các triệu chứng nghiêm trọng khác.
• Sưng lan rộng nhanh chóng: Tình trạng sưng môi lan rộng nhanh chóng đến các vùng khác trên mặt hoặc cổ, đặc biệt là nếu gây khó thở hoặc nuốt.
• Sưng môi kéo dài: Nếu sưng môi không giảm hoặc thậm chí trở nên tồi tệ hơn sau vài ngày, hãy đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị.

Chẩn đoán nguyên nhân ngủ dậy bị sưng môi

Chẩn đoán nguyên nhân gây sưng môi sau khi ngủ dậy yêu cầu đánh giá lâm sàng chi tiết và có thể cần thực hiện một số xét nghiệm để xác định chính xác vấn đề. Cụ thể như sau:

Khám lâm sàng:

• Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng đang gặp phải, thời gian bắt đầu sưng môi, các yếu tố có thể liên quan như dị ứng, chấn thương, tiền sử bệnh lý, thuốc đang sử dụng,…
• Bác sĩ kiểm tra kỹ vùng môi bị sưng, đánh giá mức độ sưng, màu sắc, nhiệt độ, có vết thương hay mụn nước không.

Chẩn đoán cận lâm sàng:

• Xét nghiệm dị ứng: Nếu nghi ngờ dị ứng, bác sĩ sẽ làm xét nghiệm da hoặc xét nghiệm máu để tìm ra tác nhân gây dị ứng gây ngủ dậy bị sưng môi.
• Nuôi cấy vi khuẩn: Lấy mẫu dịch từ môi để nuôi cấy và xác định loại vi khuẩn gây bệnh, thường áp dụng nếu có dấu hiệu nhiễm trùng.
• Sinh thiết: Trong trường hợp hiếm gặp, bác sĩ lấy một mẫu mô nhỏ từ môi để kiểm tra dưới kính hiển vi, loại trừ các bệnh lý nghiêm trọng như ung thư.
• Chẩn đoán hình ảnh: Bác sĩ yêu cầu xét nghiệm hình ảnh như X-quang, CT scan hoặc MRI để đánh giá các cấu trúc sâu hơn trong miệng và mặt, đặc biệt khi nghi ngờ có chấn thương hoặc khối u.

Phương pháp điều trị sưng môi khi ngủ dậy

Điều trị sưng môi khi ngủ dậy có thể bao gồm nhiều phương pháp khác nhau, tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra sưng môi. Dưới đây là một số phương pháp hiệu quả và được áp dụng phổ biến.

Dùng nguyên liệu tại nhà

Các nguyên liệu tự nhiên và phương pháp chăm sóc tại nhà thường được ưa chuộng bởi tính an toàn, dễ thực hiện và chi phí thấp.

Chườm lạnh:

• Cách thực hiện: Sử dụng khăn sạch bọc đá viên hoặc túi chườm lạnh, áp nhẹ lên vùng môi bị sưng trong khoảng 10 – 15 phút mỗi lần. Thực hiện từ 2 – 3 lần/ngày tùy thuộc vào mức độ sưng.
• Tác dụng: Việc chườm lạnh giúp co mạch máu, làm giảm lưu lượng máu đến khu vực bị sưng, từ đó giảm viêm và giảm sưng nhanh chóng.

Chườm ấm:

• Cách thực hiện: Dùng khăn sạch nhúng vào nước ấm, vắt khô và đắp lên môi trong 10 – 15 phút. Thực hiện 3 lần/ngày.
• Tác dụng: Giúp tăng tuần hoàn máu, giảm đau và thúc đẩy quá trình lành vết thương (nếu có). Chỉ nên áp dụng khi sưng môi không do chấn thương mới.

Mật ong chữa ngủ dậy bị sưng môi:

• Cách thực hiện: Thoa một lớp mỏng mật ong nguyên chất lên vùng môi bị sưng, giữ trong 20 phút rồi rửa sạch. Áp dụng 2 hoặc 3 lần/ngày.
• Tác dụng: Mật ong có tính kháng khuẩn và chống viêm tự nhiên, giúp làm dịu vùng sưng, giảm viêm và hỗ trợ quá trình hồi phục da.

Nha đam:

• Cách thực hiện: Lấy gel nha đam tươi thoa lên môi bị sưng vài lần trong ngày.
• Tác dụng: Nha đam có tính mát, kháng viêm, giúp làm dịu da và giảm sưng. Ngoài ra, nó còn cung cấp độ ẩm, giúp môi mềm mịn hơn.

Trà túi lọc:

• Cách thực hiện: Ngâm một túi trà đã qua sử dụng trong nước nóng, sau đó để nguội và đắp lên môi trong khoảng 10 phút, thực hiện 2 lần/ngày.
• Tác dụng: Tanin trong trà có khả năng làm se da, giảm viêm và sưng. Phương pháp này đặc biệt hiệu quả khi sưng môi do dị ứng hoặc viêm nhẹ.

Sử dụng thuốc Tây y chữa ngủ dậy bị sưng môi

Nếu tình trạng sưng môi nghiêm trọng hoặc do nguyên nhân liên quan đến các bệnh lý tiềm ẩn, việc sử dụng thuốc Tây y có thể cần thiết để đạt hiệu quả điều trị nhanh chóng. 

Thuốc kháng histamine:

• Công dụng: Được sử dụng khi nguyên nhân sưng môi là do dị ứng hoặc phù mạch. Thuốc kháng histamine giúp giảm phản ứng dị ứng và sưng tấy.
• Ví dụ: Cetirizine, Fexofenadine​ hoặc thuốc Loratadine.

Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs):

• Công dụng: Thuốc nhóm NSAIDs giúp giảm viêm, giảm đau và sưng do các nguyên nhân như chấn thương hoặc viêm nhiễm nhẹ.
• Ví dụ: Ibuprofen, Naproxen.

Thuốc kháng sinh:

• Công dụng: Nếu sưng môi do nhiễm trùng vi khuẩn, thuốc kháng sinh sẽ giúp tiêu diệt vi khuẩn và ngăn ngừa nhiễm trùng lan rộng.
• Ví dụ: Amoxicillin, Cephalexin​, Clindamycin.

Corticosteroids:

• Công dụng: Được sử dụng trong các trường hợp sưng do phản ứng viêm mạnh hoặc phù mạch nặng. Thuốc này giúp giảm viêm và sưng một cách nhanh chóng.
• Ví dụ: Prednisolone, Methylprednisolone, Dexamethasone.

Hướng dẫn cách phòng ngừa ngủ dậy bị sưng môi hiệu quả

Để phòng ngừa tình trạng ngủ dậy bị sưng môi, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau:

Chăm sóc răng miệng:

• Đánh răng và dùng chỉ nha khoa đều đặn hai lần mỗi ngày để loại bỏ mảng bám và vi khuẩn, ngăn ngừa nhiễm trùng răng miệng có thể gây sưng môi.
• Khám nha sĩ định kỳ 6 tháng một lần để kiểm tra và làm sạch răng miệng, phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn.

Phòng tránh dị ứng:

• Nếu bạn biết mình dị ứng với một số loại thực phẩm, mỹ phẩm, thuốc hoặc các tác nhân khác, hãy tránh tiếp xúc với chúng.
• Chọn các sản phẩm chăm sóc môi không chứa hương liệu, chất tạo màu hoặc các thành phần gây kích ứng khác. Thử nghiệm sản phẩm mới trên vùng da nhỏ trước khi sử dụng trên môi.

Chăm sóc môi:

• Lau sạch môi bằng khăn mềm và nước ấm sau khi ăn uống hoặc sử dụng mỹ phẩm.
• Sử dụng son dưỡng giúp giữ ẩm cho môi, ngăn ngừa khô nẻ và nứt nẻ.
• Bỏ thói quen cắn hoặc liếm môi, những thói quen này có thể gây kích ứng và tổn thương môi.

Tư thế ngủ và môi trường ngủ:

• Tránh nằm sấp vì nằm sấp có thể gây áp lực lên môi, làm tăng nguy cơ sưng môi. Nên nằm ngửa hoặc nằm nghiêng.
• Chọn gối có độ cao vừa phải để giữ cho đầu và cổ thẳng hàng, giảm áp lực lên mặt và môi.
• Giữ môi trường ngủ sạch sẽ, thoáng mát, thường xuyên vệ sinh chăn ga gối đệm, tránh để bụi bẩn tích tụ có thể gây dị ứng.

Chế độ ăn uống:

• Duy trì đủ nước giúp ngăn ngừa khô môi, nứt nẻ, giảm nguy cơ sưng môi.
• Đảm bảo chế độ ăn giàu vitamin và khoáng chất, đặc biệt là vitamin C và B, giúp tăng cường hệ miễn dịch và sức khỏe mô.
• Hạn chế thức ăn cay nóng, mặn vì những loại thực phẩm này có thể gây kích ứng môi.

Bài viết đã cung cấp cái nhìn chi tiết về hiện tượng ngủ dậy bị sưng môi, từ các nguyên nhân phổ biến đến những biện pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả. Việc duy trì lối sống lành mạnh, giữ vệ sinh cá nhân và chú ý đến dấu hiệu dị ứng sẽ giúp giảm thiểu tình trạng này. 

Xem Thêm:

• Môi Bị Sưng Một Cục: Nguyên Nhân Và Cách Điều Trị Dứt Điểm
• Mí Mắt Bị Sưng Sau Khi Ngủ Dậy: Nguyên Nhân, Cách Xử Lý