Nổi Mề Đay

Nổi mề đay là tình trạng các mao mạch bên dưới da hay niêm mạc phản ứng lại với các tác nhân gây bệnh từ bên trong hoặc bên ngoài cơ thể. Đây là nguyên nhân gây ra hiện tượng phù nề tại chỗ, vùng da dị ứng sẽ phồng lên kèm theo những cơn ngứa ngáy dữ dội.

Ban đầu, những nốt mề đay ban đầu có thể xuất hiện ở những vùng da nhỏ, nếu không được điều trị kịp thời sẽ lan rộng ra toàn thân. Những đợt nổi mề đay thường khởi phát và tồn tại trên da từ 30 – 36 phút tùy theo giai đoạn của bệnh. Bệnh lý được chia làm 2 giai đoạn gồm:

• Mề đay cấp tính: Các triệu chứng thường kéo dài không quá 6 tuần, bùng phát một cách đột ngột và tự thuyên giảm rồi biến mất.
• Mề đay mạn tính: Triệu chứng mề đay kéo dài hơn 6 tuần, ngắt quãng chia làm từng đợt và đặc trưng với những triệu chứng phức tạp, nặng nề.

Theo các chuyên gia, bệnh nổi mề đay có thể xảy ra với bất kỳ ai ở mọi độ tuổi, trong đó nhóm đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao nhất là trẻ em, phụ nữ mang thai và phụ nữ sau sinh. Bệnh được đánh giá là lành tính, tức không nguy hiểm đến tính mạng nhưng nếu không được điều trị kịp thời khiến bệnh tái phát nhiều lần sẽ diễn tiến thành biến chứng nghiêm trọng.

Một thống kê gần đây cho thấy con số người bị nổi mề đay tại Việt Nam khá cao, trung bình cứ 100 người thì có khoảng 10 – 15 người bị bệnh với nhiều cấp độ nặng nhẹ khác nhau. Thậm chí, có những trường hợp mắc bệnh suốt đời, tái đi tái lại khiến người bệnh mệt mỏi.

Chúng ta cần hiểu rõ nổi mề đay là kết quả phản ứng của các mao mạch ở lớp trung bì với các yếu tố kích thích. Cơ chế nổi mề đay diễn ra như sau: Khi cơ thể tiếp xúc với một số yếu tố dị nguyên nguyên là tác nhân gây dị ứng sẽ làm sản sinh ra các histamine. Đây là hoạt chất trung gian đóng vai trò kiểm soát các phản ứng viêm trong cơ thể.

Khi histamine được giải phóng, chúng sẽ kết hợp với một số chất hóa học nằm dưới bề mặt da. Chính điều này vô tình làm phá vỡ các liên kết bên trong mạch máu, làm rò rỉ và tích tụ chất lỏng dưới da, khiến làn da bị nổi mẩn, sưng viêm nghiêm trọng. Và cũng chính histamine tác động kích thích dây thần kinh tạo ra cảm giác ngứa ngáy khó chịu, muốn cào gãi liên tục.

Các chuyên gia da liễu cho biết, có rất nhiều nguyên nhân gây ra bệnh. Trong đó, phổ biến nhất có thể để đến các tác nhân kích thích như:

• Dị ứng thuốc: Một số trường hợp người bệnh có cơ địa mẫn cảm dễ dị ứng với các thành phần trong thuốc kháng sinh, aspirin, thuốc giảm đau kháng viêm… hoặc phản ứng sau khi tiêm chủng có thể gây ra nổi mề đay.
• Dị ứng thức ăn: Nhiều loại thực phẩm như hải sản có vỏ (cua, ghẹ, tôm, ốc…), sữa, thịt bò, trứng, đậu phộng… cũng là nguyên nhân hàng đầu làm khởi phát yếu tố dị ứng nổi mề đay. Nguyên nhân là do sự nhầm lẫn của hệ miễn dịch, nhầm thực phẩm là yếu tố kích thích ngoại lai và cố gắng tiêu diệt nó.
• Dị ứng với hóa chất, mỹ phẩm: Tiếp xúc thường xuyên với các loại hóa chất độc hại, tẩy rửa, mỹ phẩm trôi nổi không rõ nguồn gốc là nguyên nhân phổ biến gây ra hàng loạt nhữn phản ứng dị ứng mẩn ngứa, trong đó có nổi mề đay.
• Ngoài ra, một số yếu tố dị nguyên như lông động vật, khói bụi, phấn hoa… cũng là một trong những yếu tố gây kích phát dị ứng.

• Do yếu tố thời tiết: Sự thay đổi đột ngột của thời tiết, chuyển mùa giao mùa từ nóng sang lạnh làm cho nhiệt độ và độ ẩm trong không khí tăng giảm bất thường. Đây chính là điều kiện thuận lợi làm kích thích làm tăng các kháng thể quá mẫn trong cơ thể. Ngoài ra, thời tiết quá nóng cơ thể ra nhiều mồ hôi khiến da bí bách tích tụ trong lỗ chân lông, còn thời tiết hanh khô lạnh thì làm cho da khô cứng, bong tróc, suy giảm lớp màng bảo vệ. Hậu quả là tạo điều kiện để vi khuẩn phát triển, gây nổi mề đay, ngứa ngáy.
• Do bị côn trùng cắn: Một số loại côn trùng có nọc độc như ong, rết, nhện… cắn da người sẽ gây ra cảm giác đau nhức, rát, châm chích, sưng phù và kèm theo ngứa ngáy kéo dài. Trường hợp, những người có cơ địa quá mẫn cảm, nọc độc có thể gây ra tình trạng sốc phản vệ, dị ứng nặng kèm theo một số triệu chứng như khó thở, phù nề, ngứa phát ban và thậm chí đe dọa đến tính mạng nếu không được điều trị kịp thời.
• Do yếu tố di truyền: Các chuyên gia cho biết tình trạng nổi mề đay có liên quan mật thiết đến yếu tố gen di truyền. Đời con có thể bị nổi mề đay bẩm sinh nếu đời ông bà hoặc bố mẹ bị nổi mề đay.
• Do bệnh lý: Mắc một số bệnh lý mạn tính như bệnh thận, viêm khớp dạng thấp, viêm da cơ địa, bệnh tuyến giáp, Lupus ban đỏ… cũng làm tăng nguy cơ bị bệnh kèm theo tình trạng nổi mẩn ngứa do phản ứng quá mức của hệ miễn dịch.

Ở mỗi giai đoạn bệnh và tùy theo cơ địa của từng người mà triệu chứng bệnh sẽ khác nhau với các cấp độ riêng biệt. Tuy nhiên, nhìn chung bệnh vẫn có những triệu chứng điển hình sau:

• Nổi mẩn đỏ trên bề mặt da: Tại một số vùng da tại cánh tay, lưng, đùi… xuất hiện những mảng đỏ kích thước to nhỏ khác nhau, có chỗ thì dày đặc, có chỗ thì thưa.
• Sần sùi: Những mảng đỏ nhô lên khỏi bề mặt da và sần sùi, gồ ghề. Một vài trường hợp bệnh nặng còn làm xuất hiện những mảng sưng phù ở vòm họng, mí mắt, môi…
• Ngứa ngáy: Đây cũng là dấu hiệu rõ ràng và hầu như ai cũng gặp phải. Những mảng da đỏ, sần sùi kèm theo ngứa ngáy, càng gãi liên tục thì càng ngứa nhiều hơn, thậm chí gây ra trầy xước, bong tróc, chảy máu, để lại sẹo. Đặc biệt triệu chứng ngứa chủ yếu xuất hiện về đêm và tối.
• Một số triệu chứng khác: Kèm theo những triệu chứng vừa kể trên, người bệnh sẽ gặp phải một số triệu chứng khác như nổi mụn nước, nhiễm trùng, khó thở… Đây đều là những dấu hiệu cảnh báo cho thấy bệnh đã tiến triển sang giai đoạn nghiêm trọng và cần được can thiệp điều trị kịp thời.