Sỏi Niệu Quản Kiêng Ăn Gì?

Ngày càng nhiều người phải đối mặt với vấn đề sỏi niệu quản, và chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát và hỗ trợ quá trình điều trị. Dưới đây là những nguyên tắc quan trọng về thực phẩm nên tránh và nên ăn:

Nên Kiêng:

  1. Thực phẩm giàu oxalate:
    • Rau bina, củ cải, socola, đậu bắp, quả hạnh, khoai tây chiên là những thực phẩm nên tránh vì chúng có thể tăng nguy cơ tạo sỏi.
  2. Thực phẩm nhiều muối:
    • Cà muối, dưa muối, thịt nguội, đồ ăn đóng hộp, cá khô là những thực phẩm nên kiêng kỹ vì muối có thể làm tăng kích thước sỏi và gây ảnh hưởng đến sức khỏe.
  3. Thực phẩm giàu protein động vật:
    • Hạn chế thịt bò, thịt cừu, hải sản để giảm axit uric, giữ vai trò ngăn chặn tạo sỏi mới.
  4. Rượu bia và nước ngọt có ga:
    • Rượu bia, nước ngọt có ga có thể gây mất nước và làm tăng hình thành sỏi.
  5. Cà phê:
    • Caffeine trong cà phê có thể tăng hình thành oxalate, gây lắng đọng canxi.

Nên Ăn:

  1. Rau củ và trái cây:
    • Bông cải xanh, bắp cải, quả bầu, ớt chuông, táo, lê chứa nhiều chất xơ và vitamin giúp hỗ trợ chức năng của thận và niệu quản.
  2. Thực phẩm chứa hydroxy citrate:
    • Cam, quýt, bưởi là nguồn vitamin và chất giảm oxalate, giúp hạn chế lắng đọng khoáng chất.
  3. Nguồn canxi và vitamin D hợp lý:
    • Sử dụng canxi từ rau xanh, sữa chua, cá hồi, và đảm bảo cung cấp đủ vitamin D.

Việc hiểu rõ về nguyên tắc ăn uống đúng cho sỏi niệu quản giúp bệnh nhân tự chăm sóc sức khỏe và tối ưu hóa quá trình điều trị. Đối thoại với chuyên gia dinh dưỡng có thể giúp xây dựng một thực đơn chi tiết và khoa học nhất.

Sỏi niệu quản kiêng ăn gì, nên ăn những gì giúp giảm lắng đọng khoáng chất, hạn chế hình thành sỏi mới cũng như cải thiện bệnh hiệu quả? Đây là vấn đề được nhiều người bệnh đặc biệt quan tâm tìm hiểu. Để được giải đáp những thông tin chính xác nhất, mời bạn đọc theo dõi những chia sẻ ngay trong bài viết này của Viện Y Dược Dân Tộc.

Tổng quan bệnh lý sỏi niệu quản

Sỏi niệu quản là loại sỏi di chuyển từ thận xuống đường niệu quản. Sỏi có hình bầu dục, bề mặt xù xì, đường kính dao động khoảng 1cm. Thông thường số lượng sỏi là 1 viên, nhưng một số trường hợp hình thành nhiều viên và tạo thành một chuỗi. Nó có thể nằm ở bất cứ đoạn nào trên niệu quản, trong đó 3 vị trí có đặc điểm hẹp sinh lý nên thường gặp như sau:

  • Đoạn nối thận vào niệu quản.
  • Đoạn nối niệu quản cùng với bàng quang.
  • Đoạn niệu quản nằm ngay phía trước động mạch chậu.

soi nieu quan
Sỏi niệu quản là loại sỏi di chuyển từ thận xuống đường niệu quản

Sỏi niệu quản được tạo thành từ tinh thể trong nước tiểu kết tụ với nhau và thường hình thành trong thận trước khi di chuyển vào niệu quản. Nhưng không phải tất cả các viên sỏi đều được tạo từ tinh thể giống nhau. Một số loại tinh thể phổ biến tạo nên sỏi niệu quản như:

  • Canxi oxalat (chất vôi): Đây là loại tinh thể phổ biến nhất tạo ra sỏi. Thường xuất hiện do cơ thể mất nước, kết hợp chế độ ăn có thực phẩm chứa nhiều oxalate.
  • Acid uric: Loại sỏi Acid uric thường xuất hiện khi quá trình chuyển hóa purine tăng cao. Nguyên nhân do người bệnh ăn nhiều thực phẩm giàu purine như lòng bò, lòng heo, nấm,...
  • Struvite: Sỏi struvite hình thành do bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu. Khi vi khuẩn gây tình trạng tích tụ amoniac trong nước tiểu sẽ dẫn tới hình thành sỏi. Loại sỏi này có khả năng tăng kích thước rất nhanh.
  • Cystine: Đây là loại sỏi hiếm gặp và thường hình thành sau khi thận đào thải quá nhiều chất cystine. Nguyên nhân gây tình trạng này thường do bẩm sinh đã mắc chứng rối loạn vận chuyển tại hấp thu cystine tại ống thận và niêm mạch ruột.

Sau các nghiên cứu chuyên sâu, chuyên gia cho biết một số nguyên nhân có khả năng làm tăng nguy cơ hình thành sỏi tại niệu quản như sau:

  • Do di truyền: Nếu trong gia định có thành viên bị sỏi thận hoặc sỏi niệu quản, các thế hệ sau có tỉ lệ mắc cao.
  • Mất nước kéo dài: Nếu không uống đủ lượng nước cơ thể cần mỗi ngày sẽ làm tăng nguy cơ hình thành sỏi tại hệ tiết niệu.
  • Chế độ ăn uống không lành mạnh: Bệnh có nguy cơ hình thành cao ở những người ăn nhiều thực phẩm giàu canxi, natri, protein động vật và vitamin C.
  • Béo phì: Một trong những yếu tố gia tăng khả năng hình thành sỏi tại niệu quản là béo phì, thừa cân.
  • Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc làm tăng khả năng hình thành sỏi như thuốc lợi tiểu, thuốc chống co giật, thuốc thông mũi, thuốc steroid.
  • Do biến chứng một số bệnh: Sỏi dễ hình thành ở những người mắc bệnh viêm ruột, bệnh gout, bệnh nhiễm trùng tiểu tái phát.

Béo phì là một trong những yếu tố hình thành sỏi
Béo phì là một trong những yếu tố hình thành sỏi

Khi sỏi mới xuất hiện, người bệnh sẽ không nhận thấy bất cứ dấu hiệu nào. Nhưng sau 1 thời gian phát triển kích thước, sỏi gây ra một số triệu chứng khó chịu như:

  • Đau vùng hông và thắt lưng: Người bệnh gặp các cơn đau quặn, bắt đầu từ vị trí hỗ thắt lưng, sau đó lan xuống bụng dưới và tiến tới vùng sinh dục ngoài. Các cơn đau kéo dài thừ vài phút hoặc có thể đến vài giờ.
  • Tiểu rắt: Bên cạnh kích thước lớn, sỏi niệu đạo còn có bề mặt gồ ghề và cạnh sắc nhọn. Điều này khiến trầy xước và chảy máu niêm mạc niệu quản, gây tình trạng tiểu ra máu, nước tiểu màu hồng hoặc đỏ.
  • Buồn nôn, nôn mửa: Một trong những triệu chứng bệnh là gây buồn nôn, nôn mửa do sỏi chèn ép lên dây thần kinh liên kết với đường tiêu hóa. Nếu kéo dài còn có thể gây nhiễm trùng ngược lên thận.
  • Sốt cao, ớn lạnh: Khi sỏi gây nhiễm trùng thận, niệu quản, bàng quang sẽ khiến người bệnh ớn lạnh, sốt cao.

Sỏi niệu quản kiêng ăn gì và uống gì?

Hàng ngày, người bệnh sỏi niệu quản cần chú ý kiêng sử dụng một số loại thực phẩm có hại để không tạo thêm các áp lực lên niệu đạo, bàng quang, làm gia tăng nguy cơ hình thành các viên sỏi mới.
Vậy sỏi niệu quản kiêng ăn gì?

Thực phẩm có lượng oxalate cao

Oxalate là yếu tố chủ yếu để cấu tạo nên sỏi ở niệu quản và nhiều vị trí khác. Do đó, việc nạp các thực phẩm chứa nhiều chất này sẽ dễ làm gia tăng nguy cơ tạo thêm sỏi mới, khiến bệnh tình trở nên nghiêm trọng hơn. Do đó, người bệnh nên kiêng các đồ ăn gồm: Rau bina, củ cải, socola, đậu bắp, quả hạnh, khoai tây chiên, đậu bắp,...

soi nieu quan kieng an gi
Sỏi niệu quản kiêng ăn gì? Các thực phẩm nhiều oxalat

Sỏi niệu quản kiêng ăn đồ nhiều muối

Các thực phẩm nhiều muối là nhóm đồ ăn cần kiêng kỹ lưỡng. Vì cơ thể có nồng độ muối cao sẽ rất dễ hình thành sỏi, do muối làm canxi lắng đọng nhiều trong nước tiểu bà không thể đào thải ra ngoài. Khi này, bệnh nhân sẽ bị tăng kích thước sỏi, xuất hiện thêm nhiều sỏi mới, gây ảnh hưởng lớn tới sức khỏe cũng như quá trình điều trị.
Người bệnh nên kiêng ăn cà muối, dưa muối, các loại thịt nguội, đồ ăn đóng hộp, cá khô, các loại đồ ăn nhanh, đồ được chế biến sẵn.

Nhóm giàu protein động vật

Các món ăn có hàm lượng protein động vật lớn sẽ dễ khiến cơ thể sản sinh thêm nhiều axit uric, làm giảm citrate. Trong khi citrate là yếu tố giữ vai trò ngăn chặn tạo sỏi mới. Khi này, thận sẽ dễ bị lắng đọng thêm các khoáng chất để tạo nên sỏi mới, khiến nội quản tổn thương nghiêm trọng hơn.
Do đó, trong bữa ăn hàng ngày, người bị sỏi niệu quản nên hạn chế tối đa các món ăn từ thịt bò, thịt cừu, hải sản,... Thay vào đó, có thể nạp nguồn protein thực vật từ nấm, hạt chia, đậu lăng, đậu gà, hạt quina,...

Bia rượu

Khi bị sỏi niệu quản, người bệnh chú ý kiêng hoàn toàn việc sử dụng các loại rượu bia. Bởi thức uống này khiến cơ thể mất nước nhiều hơn, thận bị cản trở hoạt động chức năng dẫn tới acid uric bị tích tụ lượng lớn. Khi này, không chỉ vùng niệu quản, thận và bàng quang đều có thể xuất hiện sỏi, gây nhiều nguy hiểm cho sức khỏe.

soi nieu quan kieng an gi
Cần hạn chế bia rượu

Nước ngọt có ga

Khi bị sỏi niệu quản, việc uống nước ngọt có ga sẽ dễ gây hình thành thêm nhiều viên sỏi mới bởi lượng phosphate có trong thức uống tương đối cao. Bên cạnh đó, cơ thể cũng sẽ hấp thụ thêm phẩm màu, đường và nhiều phụ gia khác rất có hại cho cơ thể. Lúc này, thận cần gia tăng hoạt động để có thể đảm bảo không gây dự thừa glucose, trong khi khoáng chất lại lắng đọng nhiều hơn.

Cà phê

Cùng với bia rượu và nước ngọt có ga, cà phê cũng thuộc top các thức uống nên kiêng ở những người bị sỏi niệu quản. Bởi caffeine có khả năng tăng hình thành oxalate, làm lắng đọng canxi khiến niệu quản xuất hiện thêm sỏi mới. Ngoài ra, người bệnh còn bị mất nước nhiều, đi tiểu liên tục trong ngày.

Sỏi niệu quản nên ăn gì?

Bệnh lý sỏi niệu quản có thể cải thiện tốt nếu người bệnh biết sử dụng các thực phẩm có lợi. Trong chế độ ăn uống hàng ngày, nên sử dụng những nhóm sau đây:

  • Rau củ và trái cây: Các loại rau củ, trái cây tươi chứa nhiều chất xơ, khoáng chất, đa dạng vitamin sẽ rất tốt cho chức năng hoạt động của thận, niệu quản, bàng quang, hệ tiêu hóa nói chung. Bệnh nhân sẽ hạn chế được nhiều ảnh hưởng xấu tới thận, hỗ trợ cơ thể trao đổi chất dễ dàng. Nên ăn bông cải xanh, bắp cải, quả bầu, ớt chuông, táo, lê,...
  • Thực phẩm chứa hydroxy citrate: Là chất thường có trong các loại cam, quýt, bưởi,... nhóm quả mọng nói chung. Thành phần này có chức năng làm giảm lượng oxalate, từ đó hạn chế lắng đọng khoáng chất gây hình thành sỏi niệu quản.
  • Nhóm vitamin D, canxi: Mặc dù bổ sung nhiều canxi không tốt nhưng không thể cắt bỏ hoàn toàn dưỡng chất này trong bữa ăn. Người bệnh nên nạp đủ canxi và vitamin D qua các loại thực phẩm như rau xanh đậm, sữa chua, cá hồi,... với lượng vừa đủ.

soi nieu quan kieng an gi
Sỏi niệu quản nên ăn nhiều vitamin D

Mẹo chữa sỏi niệu quản tại nhà:

Uống Nhiều Nước:

  • Uống đủ nước giúp pha loãng nước tiểu, ngăn chặn kết tủa của tinh thể muối tạo sỏi.
  • Khuyến khích uống khoảng 2-3 lít nước mỗi ngày.

Ăn Vừa Đủ Thực Phẩm Giàu Canxi:

  • Bổ sung canxi đủ mức giúp ngăn chặn sỏi thận canxi oxalate.
  • Các thực phẩm giàu canxi bao gồm thủy hải sản, sữa đậu nành, đậu hủ, v.v.

Bổ Sung Thực Phẩm Có Axit Citric:

  • Thực phẩm giàu axit citric như cam, dâu tây, nho giúp ngăn canxi kết tủa với oxalate.

Cắt Giảm Lượng Muối:

  • Giảm muối ăn hàng ngày dưới 5g để hạn chế tăng nồng độ canxi trong nước tiểu.

Hạn Chế Lượng Đạm:

  • Giảm tiêu thụ đạm để ngăn tăng nồng độ canxi, phosphat và axit uric trong nước tiểu.

Phương Pháp Tây Y:

  • Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, như Kali citrat cho sỏi canxi, kháng sinh cho sỏi struvite, và Tiopronin cho sỏi cystine.

Sử Dụng Sóng Xung Kích (SWL):

  • Phương pháp này sử dụng sóng xung kích để loại bỏ sỏi trong niệu quản mà không cần phẫu thuật.

Nội Soi Niệu Quản:

  • Sử dụng ống nội soi để đưa camera và loại bỏ sỏi thận bằng tia laser.

Phương Pháp Đông Y:

  • Sử dụng các bài thuốc Đông Y như tam lăng, mộc thông, cam thảo để thanh nhiệt và hóa kiền.

Cây Thuốc Nam:

  • Sử dụng rau ngổ, râu ngô, cây nhọ nồi, lá dâu tằm để giảm đau, lợi tiểu, và giảm triệu chứng sỏi niệu quản.

Nhớ rằng, trước khi áp dụng bất kỳ phương pháp nào, bạn nên thảo luận với bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả.


Bài viết trình bày top 10 thuốc chữa sỏi niệu quản hiệu quả và an toàn nhất như sau:

  1. Rowatinex 1mg (Ireland):
    • Thành phần chính: camphene, pinene, cineol, athenol, olive oil, borneol, fenchone.
    • Tác dụng: Làm tan sỏi, giảm đau, hỗ trợ điều trị viêm đường tiết niệu.
    • Liều lượng: Người lớn 1-2 viên, 3 lần/ngày; Trẻ 6-14 tuổi 1 viên, 2 lần/ngày.
  2. Spasmaverine Sanofi:
    • Thành phần chính: alverine.
    • Tác dụng: Giảm đau, chống co thắt, đẩy sỏi ra khỏi niệu quản.
    • Liều lượng: 1-2 viên, 1-3 lần/ngày.
  3. Chophytol Rosa Phyto (Pháp):
    • Thành phần chính: actiso.
    • Tác dụng: Đẩy sỏi ra khỏi cơ thể, cải thiện chức năng tiết niệu.
    • Liều lượng: 1-2 viên, sử dụng 2-3 tuần hoặc theo chỉ định.
  4. No-Spa Forte 80mg (Hungary):
    • Thành phần chính: drotaverin hydroclorid.
    • Tác dụng: Giãn cơ trơn, giảm đau, đẩy sỏi ra khỏi cơ thể.
    • Liều lượng: Người lớn 1 viên, 2-3 lần/ngày; Trẻ trên 12 tuổi 1 viên, tối đa 2 lần/ngày.
  5. Tetracyclin 500mg (Việt Nam):
    • Loại: Kháng sinh.
    • Tác dụng: Ức chế tổng hợp protein của vi khuẩn, điều trị sỏi niệu quản.
    • Liều lượng: 500mg, 2 lần/ngày.
  6. Kali Clorid Nadyphar (Việt Nam):
    • Thành phần chính: kaliumchlorid 500mg.
    • Tác dụng: Bổ sung kali, điều chỉnh kali máu, hỗ trợ điều trị acid uric và sỏi cystin.
    • Liều lượng: 40mmol/ngày.
  7. Pymenospain (Việt Nam):
    • Thành phần chính: Drotaverin HCL 40mg.
    • Tác dụng: Chống co giật, giãn cơ trơn, đẩy sỏi ra khỏi cơ thể.
    • Liều lượng: Người lớn 1-2 viên, 3 lần/ngày.
  8. Xalgetz 0.4mg Getz (Pakistan):
    • Thành phần chính: tamsulosin 0.4mg.
    • Tác dụng: Giảm co thắt cơ trơn ở bàng quang, loại bỏ sỏi ở niệu đạo.
    • Liều lượng: 1 viên/ngày, có thể tăng theo chỉ dẫn bác sĩ.
  9. Buscopan:
    • Loại: Giãn cơ.
    • Tác dụng: Giảm co thắt đường tiết niệu, đường tiêu hóa, hỗ trợ loại bỏ sỏi niệu quản.
    • Liều lượng: 1-2 viên 10mg/ngày, tối đa 6 viên/ngày.
  10. Kim Tiền Thảo OPC (Việt Nam):
    • Thành phần chính: Cao đặc kim tiền thảo.
    • Tác dụng: Ức chế hình thành sỏi canxi oxalat, giảm quá trình ngưng tụ, đẩy sỏi ra khỏi cơ thể.
    • Liều lượng: 5 viên, 3 lần/ngày.

Việc tìm hiểu chi tiết sỏi niệu quản kiêng ăn gì và nên ăn gì sẽ giúp bệnh nhân có thể chăm sóc sức khỏe, bảo vệ cơ thể tốt hơn. Nếu có băn khoăn về việc lên một thực đơn chi tiết, hãy tham khảo sự tư vấn từ chuyên gia dinh dưỡng để có được các bữa ăn khoa học, lành mạnh nhất.

Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai.

Gọi ngay

02485851102

Tin mới

Thoái Hóa Xương Khớp Đau Nhức, Hạn Chế Vận Động Và Cách Xử Lý Từ Y Học Cổ Truyền

Thoái hóa xương khớp không chỉ là gánh nặng của người già mà còn là...

Xử lý thoát vị đĩa đệm từ căn nguyên – Bài thuốc Y học cổ truyền cho người Việt

Thoát vị đĩa đệm gây đau, tê cứng cột sống, teo cơ, tàn phế, cản...
Nghiên Cứu Thành Công Bài Thuốc Xử Lý Yếu Sinh Lý Nam Từ Y Học Cổ Truyền

Nghiên Cứu Thành Công Bài Thuốc Xử Lý Yếu Sinh Lý Nam Từ Y Học Cổ Truyền

Sưu tầm, kế thừa, nghiên cứu và ứng dụng các bài thuốc cổ phương là...