Bệnh Trĩ

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi

Hồ Sơ Viện Y Dược Cổ Truyền Dân Tộc – TRADIMEC

Bệnh trĩ là căn bệnh trực tràng – hậu môn phổ biến ở Việt Nam có đến 55% dân số người bệnh mắc phải. Bệnh gây rối loạn tiêu hóa, người bệnh đi đại tiện ra máu, cơ thể mệt mỏi,… Ở một số trường hợp người bệnh chủ quan dẫn đến biến chứng nguy hiểm như thiếu máu, vỡ búi trĩ, trĩ vòng,….

Bệnh trĩ là gì?

Bệnh trĩ (tên khoa học là Hemorrhoids) hay còn gọi là lòi dom là bệnh lý thuộc vùng hậu môn trực tràng trong hệ tiêu hóa. Tình trạng bệnh xảy ra do tĩnh mạch bị giãn, sưng phồng tạo thành các búi trĩ.

Bệnh phổ biến ở mọi đối tượng và hưởng đến sức khỏe và cuộc sống của người bệnh. Theo thống kê, ở Việt Nam khoảng 55% dân số mắc bệnh này, trong đó khoảng 60-70% người bệnh ở độ tuổi 40 trở nên.

Bệnh trĩ là căn bệnh phổ biến quá nửa dân sô Việt Nam mắc phải

Hiện nay bệnh lòi dom được chia thành 3 loại dựa vào vị trí cần phẫu thuật là trĩ nội, trĩ ngoại và trĩ hỗn hợp.

Bệnh trĩ nội: Búi trĩ nằm ở trên đường lược, bao phủ lớp niêm mạc trực tràng. Bệnh phát triển ở sâu bên trong trực tràng, người bệnh thường khó nhận biết dấu hiệu của bệnh ở những giai đoạn đầu.
Bệnh trĩ ngoại: Khi tĩnh mạch bị giãn hình thành búi trĩ nằm dưới đường lược, nằm bên dưới lớp da bao bao quanh hậu môn. Người bệnh có thể dễ dàng nhận biết một số dấu hiệu gặp khó khăn khi ngồi và thấy cộm cộm.
Trĩ hỗn hợp: Tình trạng có búi trĩ nằm ở trên và dưới đường lược, đồng thời xuất hiện dấu hiệu của trĩ nội và trĩ ngoại

Dựa vào mức độ sa của búi trĩ, bệnh phát triển qua các cấp độ:

Bệnh trĩ cấp độ 1: Đây là giai đoạn đầu, khi búi trĩ chưa lòi ra hậu môn mà nằm gọn trong ống trực tràng. Người bệnh trĩ cấp 1 xuất hiện triệu chứng như chảy máu khi đại tiện, trĩ bị lòi khi lao động nặng hoặc người bệnh rặn khi đi đại tiện.
Bệnh trĩ cấp độ 2: Ở cấp độ này, búi trĩ đã phát triển và lòi ra bên ngoài hậu môn đặc biệt khi rặn đại tiện, tuy nhiên búi trĩ có thể tự co lại.
Bệnh trĩ cấp độ 3: Búi trĩ lòi ra bên ngoài, kích thước búi trĩ lớn hơn so với cấp độ 2 và 1. Người bệnh đi đại tiện kèm chảy máu, búi trĩ không tự động co lại, thay vào đó người bệnh cần dùng tay đẩy. Ở một số trường hợp người bệnh bị thiếu máu ở cấp độ này.
Bệnh trĩ cấp độ 4: Búi trĩ tăng kích thước lớn, không thể co vào và phát triển búi trĩ phụ. Đi đại tiện đau rát, khó khăn, cơ thể mệt mỏi suy như:

Nguyên nhân bệnh trĩ

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do co giãn tĩnh mạch quá mức khiến máu bị ứ đọng hình thành búi trĩ ở nhiều vị trí. Những yếu tố khiến tĩnh mạch giãn quá mức là:

Thói quen ăn uống không lành mạnh: Trong thực đơn hằng ngày, người bệnh bổ sung ít chất xơ, sử dụng nhiều đồ ăn khó tiêu sử dụng nhiều chất kích thích
Béo phì: Người bệnh béo phì gây áp lực lên tĩnh mạch vùng hậu môn. Hơn nữa khi người bệnh ngồi kéo nhiều, lười vận động khiến tĩnh mạch giãn phình, suy yếu và hình thành lên búi trĩ.
Rối loạn tiêu hóa mãn tính: Người bệnh bị rối loạn tiêu hóa mãn tính bị tiêu chảy, táo bón khiến tĩnh mạch bị giãn, dẫn đến bệnh trĩ.

Ngoài ra người bệnh ngồi quá lâu, tuổi già, ảnh hưởng một số bệnh lý, mang thai cũng là một trong những yếu tố gây áp lực lên tĩnh mạch trực tràng và gây ra bệnh trĩ.

Triệu chứng bệnh trĩ

Người bệnh nhận biết một số dấu hiệu của bệnh trĩ như:

Xuất hiện búi trĩ, búi trĩ lòi hẳn ra bên ngoài hậu môn khi lao động nặng và rặn khi đại tiện
Vùng da quanh hậu môn bị sưng đỏ hay ẩm ướt
Đại tiện ra máu, màu có thể màu đỏ tươi hoặc màu đỏ thẫm.
Thường xuyên bị ngứa, đau rát ở vùng hậu môn, đặc biệt là sau khi đi đại tiện
Ở một số trường hợp người bệnh thiếu máu, đi tiểu tiện mất tự chủ,...

Người bệnh cần nhận biết các triệu chứng của bệnh để điều trị sớm

Ở một đối tượng đặc biệt xuất hiện các triệu chứng:

Phụ nữ mang thai: Thai phụ thường cảm thấy vướng, cộm cộm, đau rát khó chịu ở hậu môn. Cơ thể mẹ bầu mệt mỏi, đi đại tiện ra máu, búi trĩ bị lòi ra ngoài.
Trẻ nhỏ: Cha mẹ cần để ý các triệu chứng ở bé như: táo bón, đi ngoài chảy máu có kèm chất nhầy. Trẻ thường xuyên quấy khóc, cơn đau quanh hậu môn.

Nhận biết dấu hiệu của bệnh, bệnh nhân đến cơ sở y tế thăm khám và điều trị. Tại đây bác sĩ tiến hành thăm khám lâm sàng, tiền sử của người bệnh. Sau đó thực hiện nội soi xác định mức độ nghiêm trọng của bệnh, và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất.

Cách Chữa Bệnh Trĩ

Cách chữa trĩ tại nhà có thể bao gồm nhiều phương pháp khác nhau như sử dụng mẹo dân gian, thay đổi chế độ ăn uống và sinh hoạt, vận động cơ thể, sử dụng thuốc Tây hoặc thuốc Đông y.

Cách chữa trĩ tại nhà hiệu quả:

Chườm đá lạnh:

Chườm hậu môn bằng đá lạnh giảm đau rát và sưng nóng.

Sử dụng đá lạnh được bọc trong lớp vải mỏng và chườm không quá 20 phút/lần.

Dùng gel nha đam:

Gel nha đam giúp hỗ trợ phục hồi vết thương, giảm đau rát và ngứa ngáy.

Thoa gel nha đam tươi lên khu vực cần điều trị và để khô hoàn toàn.

Bôi dầu dừa:

Dầu dừa giúp giảm cảm giác châm chích và đau rát.

Thoa dầu dừa trực tiếp lên khu vực hậu môn và búi trĩ.

Xông hơi bằng lá trầu không:

Lá trầu không có tác dụng sát trùng, giảm đau rát và ngứa ngáy.

Sử dụng lá trầu không để xông hơi và ngâm rửa hậu môn.

Đắp lá rau diếp cá:

Lá rau diếp cá giúp làm se và thu nhỏ búi trĩ.

Đắp lá rau diếp cá lên khu vực điều trị và giữ qua đêm.

Uống trà xanh:

Lá trà xanh có chất chống oxy hóa giúp giảm đau rát và teo búi trĩ.

Sử dụng lá trà xanh để xông hơi và giữ cho khu vực sạch sẽ.

Tập Kegel:

Bài tập Kegel giúp giảm áp lực cho vùng chậu và kích thích lưu thông máu.

Thực hiện bài tập Kegel đều đặn hàng ngày.

Vận động cơ thể:

Thể dục nhẹ nhàng giúp tăng cường lưu thông máu và cải thiện trạng thái trĩ.

Chọn những hoạt động như bơi, đi bộ, hoặc tập Yoga.

Điều chỉnh chế độ ăn uống:

Bổ sung chất xơ và vitamin từ rau xanh, trái cây tươi.

Uống đủ nước và tránh thức ăn cay nóng, thực phẩm chiên xào.

Điều chỉnh thói quen sinh hoạt:

Giữ vệ sinh hậu môn sạch sẽ.

Điều chỉnh thời gian làm việc và nghỉ ngơi.

Kiểm soát cân nặng và tránh thức khuya.

Sử dụng thuốc Tây hoặc Đông y:

Sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc thầy thuốc Đông y.

Tuân thủ theo liều lượng và không tự y áp dụng nhiều loại thuốc cùng một lúc.

Thuốc Chữa Bệnh Trĩ

Trong việc sử dụng thuốc trị trĩ, có nhiều loại như thuốc đặt, bôi, và uống. Bao gồm:

Titanoreine: có dạng dặt và kem bôi, với thành phần chính là Caraghenates, zn oxide, lidocaine, titanium dioxide giúp giảm đau, hỗ trợ làm co búi trĩ tạm thời.

Bonivein: dạng viên uống, chứa thành phần bạch quả, hạt dẻ ngựa, chiết xuất họ cam quýt, vỏ thông, hỗ trợ điều trị trĩ nội, trĩ ngoại, chống táo bón.

Proctolog: có 2 dạng là thuốc bôi và đặt. Với thành phần Ruscogeninea và trimebutine giúp giảm đau ngứa, phục hồi tổn thương, tăng độ bền cho thành mạch hậu môn.

Preparaton H: dạng thuốc mỡ bôi. Thành phần chính là Methylparaben và propylparaben điều trị trĩ, giảm đau và sưng rát hậu môn.

Thuốc chữa bệnh trĩ Daflon: thuộc thuốc trị viêm và giãn tĩnh mạch hậu môn – trực tràng. Tăng cường sức mạnh mạch máu và bảo vệ chúng khỏi tác động bên ngoài.

Rectostop: thuốc dạng bôi, thành phần chính gồm chiết xuất cây phỉ, cao hạt dẻ ngựa, oxit kẽm, panthenol giúp làm co tĩnh mạch, thu nhỏ kích thước búi trĩ, cầm máu, giảm tình trạng đau rát, sưng viêm hậu môn.

Agiosmin: Thuốc thuộc phân nhóm trị viêm tĩnh mạch, giãn mạch và được dùng cho vùng hậu môn – trực tràng. Với thành phần chính gồm diosmin, hesperidin và các tá dược vừa đủ khác.

Hemoclin: được bào chế dưới dạng thuốc mỡ bôi hậu môn. Thành phần chính gồm xanthan gum, peg 8, betaine, laureth 9 và các tá dược vừa đủ khác giúp điều trị các triệu chứng khó chịu do bệnh trĩ gây ra như sưng, đau rát, viêm nhiễm, kích ứng hậu môn.

Hemopropin: là dạng thuốc mỡ được sử dụng điều trị bệnh trĩ. Thành phần trong thuốc gồm có mỡ, keo ong, alcohol, lanolin cera, nước và anthemiss nobilis.

Cotripro: cải thiện các triệu chứng khó chịu do bệnh trĩ gây ra. Nhất là hiện tượng sưng, đau, chảy máu hậu môn được cải thiện đáng kể, giúp làm se búi trĩ, tăng cường tuần hoàn máu, ức chế hoạt động của hại khuẩn ở hậu môn, chống viêm nhiễm.

Proctogel: thành phẩn chính là tinh dầu quế, dầu dừa nano curcumin, chiết xuất ngư tinh thảo giúp giảm triệu chứng khó chịu hậu môn, giảm đau và tiêu diệt vi khuẩn xâm nhập gây hại.

Bệnh Trĩ Nên Ăn Gì

Bài viết nói về tầm quan trọng của chế độ dinh dưỡng khi mắc bệnh trĩ và đề cập đến các thực phẩm nên ăn và kiêng ăn để hỗ trợ quá trình điều trị.

Tầm Quan Trọng của Chế Độ Dinh Dưỡng Khi Bị Trĩ

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị bệnh trĩ, ảnh hưởng đến hiệu quả và nguy cơ tái phát. Người mắc trĩ thường nên thay đổi chế độ ăn uống, lựa chọn thực phẩm phù hợp để giảm nguy cơ táo bón và tránh các biến chứng nguy hiểm.

Thực Phẩm Nên Bổ Sung:

Chất Xơ: Rau xanh, trái cây, và đậu giúp cải thiện hệ tiêu hóa và ngăn chặn táo bón.

Thực Phẩm Nhuận Tràng: Đu đủ, chuối, khoai lang, rau xanh kích thích tiêu hóa và giúp tống phân dễ dàng.

Chất Kẽm và Magie: Yến mạch, rau bina, bơ lạc, và nho khô giúp ổn định mạch máu và hỗ trợ quá trình điều trị tổn thương.

Thực Phẩm Bổ Sung Sắt:

Chất Sắt: Cá ngừ, hạt điều, gan động vật giúp bổ sung máu và ngăn chặn xuất huyết.

Thực Phẩm Chứa Omega 3:

Omega 3: Cá hồi, cá ngừ, hạt chia giúp cải thiện sức khỏe tổng thể và chống viêm.

Thực Phẩm Cần Kiêng Ăn:

Thịt Đỏ: Thịt bò, thịt dê nên giảm, thay vào đó ưu tiên thịt trắng.

Đường và Tinh Bột: Cắt giảm đường và tinh bột để tránh áp lực lên đường ruột.

Đồ Ăn Cay Nóng và Dầu Mỡ: Tránh thực phẩm cay nóng và thực phẩm chiên xào nhiều dầu mỡ.

Sữa và Chế Phẩm Từ Sữa Động Vật: Thay thế bằng sữa thực vật để tránh rối loạn tiêu hóa.

Thực Phẩm Mặn: Kiêng ăn mặn để giảm nguy cơ táo bón.

Bệnh trĩ có nguy hiểm không? Những biến chứng người bệnh không nên chủ quan

Theo chuyên gia khuyến cáo bệnh trĩ giai đoạn đầu không ảnh hưởng đến sức khỏe, người bệnh hoàn toàn khắc phục. Tuy nhiên triệu chứng của bệnh khiến bệnh khó chịu ảnh hưởng đến cuộc sống. Hơn nữa., tình trạng bệnh kéo dài có thể dẫn biến chứng nguy hiểm như:

Thiếu máu: Người bệnh chảy máu kéo dài dẫn đến thiếu máu, cơ thể mệt mỏi suy nhược. Ở nhiều trường hợp người bệnh xuất hiện huyết khối búi trĩ, làm gián đoạn quá trình lưu thông máu, người bệnh bị viêm sưng, đau nhức khó chọi
Nghẹt búi trĩ: Người bệnh bị nghẹt búi trĩ có thể bị sưng viêm, hoại tử và thường gặp ở bệnh trĩ nội.
Rối loạn chức năng co thắt: Búi trĩ sa ra ngoài gây rối loạn chức năng co thắt, người bệnh có thể mất tự chủ khi đi trung tiện. Ở một số trường hợp, búi trĩ sưng kích thích co thắt mạnh và người bệnh xuất hiện những cơn đau dữ dội.
Vỡ búi trĩ: Đây là biến chứng thường gặp của người bệnh bị trĩ nội. Người bệnh vỡ búi trĩ xuất hiện cơn đau dữ dội, tụ máu cấp tính và nguy cơ viêm nhiễm cao.
Trĩ vòng: Đây là tình trạng búi trĩ phát triển thành búi trĩ thức phát và kết hợp với búi trĩ ban đầu hình thành vòng trĩ. Người bệnh bị trĩ vòng cần can thiệp phẫu thuật để cắt bỏ tránh các biến chứng nguy hiểm hơn.

Ngoài ra nhiều trường hợp bị bệnh lý về hậu môn trực tràng như viêm nhiễm, rò hậu môn, áp xe quanh hậu môn,...

Trĩ vòng là một trong những biến chứng của bệnh trĩ

Lời khuyên chuyên gia giúp hỗ trợ điều trị và phòng ngừa bệnh trĩ

Nguyên nhân dẫn đến hình thành bệnh trĩ là chế độ ăn uống, thói quen sinh hoạt không lành mạnh. Do đó để phòng ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh, người bệnh cần lưu ý những điều dưới đây:
Thói quen sinh hoạt lành mạnh

Không nên đi vệ sinh quá lâu
Không căng thẳng stress, thức khuya
Tạo thói quen đi vệ sinh vào một giờ cố định trong ngày, không nhịn đi vệ sinh lao động quá nặng
Thường xuyên luyện tập bài tập tốt cho sức khỏe, điều hòa nhu động ruột như yoga, bơi lội
Thường xuyên vệ sinh hậu môn sạch sẽ, ngăn ngừa nguy cơ viêm nhiễm và bệnh lý ở hậu môn

Chế độ ăn uống khoa học

Bổ sung nhiều thực phẩm giàu chất xơ tốt cho tiêu hóa như: rau củ quả, ngũ cốc
Thực phẩm kích thích hệ tiêu hóa ngăn ngừa táo bón: Mồng tơi, rau dền, rau đay
Bổ sung đầy đủ nước cho cơ thể, giúp ngăn ngừa táo bón và tăng cường sức đề kháng
Không sử dụng thực phẩm khó tiêu, nhiều dầu mỡ, chất kích thích, rượu bia,...

Ngoài ra người bệnh nên thăm khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện và điều trị bệnh sớm. Không tự ý sử dụng thuốc, cần thăm khám và điều trị theo chỉ định của bác sĩ.
Trên đây là những thông tin chi tiết liên quan đến bệnh trĩ. Hy vọng sẽ giúp bạn đọc trang bị thêm những kiến thức hữu ích trong quá trình bảo vệ sức khỏe của bản thân và những người xung quanh. Ngay khi có những dấu hiệu bất thường, bạn cần đến cơ sở y tế để bác sĩ tiến hành kiểm tra, thăm khám và xây dựng phác đồ chữa bệnh phù hợp nhất.

Cập nhật lúc 08:16 - 30/05/2024