Đau Dạ Dày
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi
Đau dạ dày là một trong những bệnh lý về đường tiêu hóa thường gặp do nhiều nguyên nhân gây nên. Các triệu chứng bệnh lý nếu không được thăm khám và điều trị kịp thời không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe, sinh hoạt hàng ngày mà còn gây ra các biến chứng nặng nề. Các phương pháp điều trị đau dạ dày hiện nay như sử dụng thuốc Tây, các mẹo cải thiện tại nhà, thuốc Đông y và kết hợp chăm sóc đúng cách
Đau dạ dày là gì?
Dạ dày hay bao tử là bộ phận tiêu hóa, có vị trí nằm giữa tá tràng và thực quản, đây được xem là một trong bộ phận quan trọng nhất của cơ thể con người. Dạ dày có nhiệm vụ chứa đựng và tiêu hóa lượng thức ăn được cơ thể dung nạp. Đau dạ dày khởi phát khi cơ quan này bị tổn thương (do những tác nhân bên ngoài hoặc vi khuẩn tấn công). Bên cạnh những cơn đau, bệnh lý còn kèm theo các biểu hiện như ợ chua, ợ hơi, đầy bụng, khó tiêu, buồn nôn,...
Tình trạng đau dạ dày sẽ khiến bộ phận không thể hoàn thành chức năng vốn có. Từ đó dẫn đến ảnh hưởng đến khả năng hấp thu các chất dinh dưỡng. Bệnh lý nếu không được thăm khám và điều trị kịp thời có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe tổng thể, sinh hoạt hàng ngày và tăng nguy cơ phát sinh những biến chứng nặng nề.
Đau bao tử có thể khởi phát ở nhiều đối tượng và độ tuổi khác nhau, trong đó nhóm người trưởng thành thường có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với những đối tượng còn lại bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. Việc xác định các biểu hiện sớm và có các biện pháp can thiệp đúng cách sẽ giúp kiểm soát bệnh lý nhanh chóng, phòng ngừa phát sinh biến chứng nguy hiểm.
Nguyên nhân đau dạ dày
Đau dạ dày là một trong những bệnh lý tiêu hóa phổ biến ở nhiều đối tượng và độ tuổi khác nhau. Các triệu chứng bệnh lý khởi phát bởi nhiều nguyên nhân và yếu tố tác động khác nhau. Việc xác định cụ thể căn nguyên gây bệnh sẽ giúp người bệnh dễ dàng hơn trong việc điều trị cũng như phòng ngừa tái phát.
Dưới đây là các nguyên nhân và yếu tố gây ra bệnh lý:
- Nhiễm vi khuẩn Hp: Nhiễm khuẩn Helicobacter pylori được xem là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra bệnh đau dạ dày. Đây được xem là chủng vi khuẩn nguy hiểm, có thể làm tăng nguy cơ mắc những bệnh lý liên quan đến tiêu hóa, trong đó có đau dạ dày. Số liệu thống kê cho thấy, có đến 80% trường hợp mắc bệnh đau dạ dày do nhiễm vi khuẩn HP (Helicobacter pylori)
- Chế độ ăn uống không lành mạnh: Đây được xem là một trong những tác nhân trực tiếp gây khởi bệnh. Những thói quen xấu trong ăn uống như ăn không đúng giờ, thường xuyên bỏ bữa, ăn quá nhanh, dung nạp nhiều món ăn chứa nhiều dầu mỡ, cay nóng, lạm dụng bia rượu, thuốc lá,... Có thể tác động trực tiếp đến dạ dày, khiến bộ phận này hoạt động quá mức dẫn đến tổn thương.
- Yếu tố tâm lý: Thực tế, những người bị căng thẳng thần kinh thường xuyên có nguy cơ mắc bệnh đau dạ dày hơn so với người bình thường. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là khi căng thẳng, áp lực, dịch vị dạ dày có xu hướng tiết ra nhiều hơn. Khi đó, môi trường trong dạ dày sẽ mất cân bằng, lớp niêm mạc có thể bị bào mòn dẫn đến viêm loét, đau rát.
- Lạm dụng thuốc điều trị: Một số loại thuốc tân dược có thể gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn nếu sử dụng trong thời gian dài. Trong đó, dạ dày được xem là cơ quan chịu tác động nhiều nhất. Việc sử dụng thuốc kháng sinh liều cao, thuốc chống viêm chứa steroid,... có thể dẫn đến đau dạ dày, viêm loét hay thậm chí là xuất huyết dạ dày.
- Do bệnh lý: Những bệnh lý nên cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến tình trạng đau dạ dày. Một số bệnh lý gây ảnh hưởng đến chức năng của dạ dày, dẫn đến tình trạng đau viêm như hội chứng ruột kích thích, viêm ruột, bệnh lý về tuyến giáp,...
- Một số nguyên nhân khác: Ngoài những nguyên nhân thường gặp trên, bệnh cũng có thể khởi phát do ngộ độc thực phẩm, không dung nạp gluten, ảnh hưởng do quá trình xạ trị, thiếu máu ác tính, thường xuyên thức đêm, chấn thương dạ dày,..
Triệu chứng đau dạ dày
Các triệu chứng lâm sàng của bệnh đau bao tử thường dễ nhận biết. Cụ thể khi vùng niêm mạc dạ dày bị tổn thương sẽ xuất hiện tình trạng viêm và đi kèm với những biểu hiện đặc trưng của bệnh. Tại các giai đoạn tiến triển khác nhau, các triệu chứng bệnh lý cũng sẽ thể hiện ở mức độ khác nhau.
Dưới đây là những triệu chứng nhận biết bệnh đau dạ dày:
- Đau vùng thượng vị: Bệnh đặc trưng bởi tình trạng đau vùng thượng vị. Những cơn đau có xu hướng tiến triển dữ dội hoặc âm ỉ tại vùng dưới ngực và trên rốn. Trong trường hợp ăn no, triệu chứng có thể lan rộng ra sau lưng.
- Chướng bụng, đầy hơi: Tình trạng đau dạ dày có thể ảnh hưởng đến khả năng tiêu hóa thức ăn. Khi đó, người bệnh thường xuyên đối mặt với những biểu hiện như chướng bụng, đầy hơi, đặc biệt là sau khi ăn.
- Ợ chua, ợ hơi: Đau dạ dày sẽ khiến môi trường pH trong bao tử mất cân bằng. Điều này có thể gây ra hiện tượng ợ hơi, ợ chua trào ngược thực quản.
- Buồn nôn và nôn mửa: Khi niêm mạc dạ dày bị tổn thương sẽ gây kích thích, khiến người bệnh có cảm giác buồn nôn, nôn mửa khó chịu. Triệu chứng nếu không được kiểm soát kịp thời có thể tiến triển và gây ra các biến chứng như polyp thực quản, viêm thực quản,...
- Chán ăn: Cơn đau dạ dày kéo dài âm ỉ hay dữ dội ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng hoạt động của cơ quan này. Cụ thể, sau mỗi lần ăn, người bệnh cảm giác khó tiêu, ợ chua, nóng bụng, đau rát thượng vị, buồn nôn,... Lâu dần sẽ ảnh hưởng đến hoạt động ăn uống và gây suy nhược cơ thể.
- Xuất huyết tiêu hóa: Tình trạng này thường xuất hiện ở những trường hợp bị đau dạ dày ở mức độ nghiêm trọng. Xuất huyết tiêu hóa đặc trưng bởi các biểu hiện đại tiện phân lẫn máu, nôn ra máu tươi,... Khi nhận thấy các dấu hiệu này, người bệnh cần được cấp cứu nhanh chóng tránh đe dọa đến tính mạng.
Trong trường hợp đau dạ dày cấp tính, những cơn đau thường bùng phát đột ngột ở mức độ nặng nề. Lúc này, người bệnh cần đến bệnh viện nhanh chóng để được chẩn đoán và điều trị đúng cách. Tránh ảnh hưởng đến sức khỏe và gây ra các biến chứng nặng nề.
Cách Chữa Bệnh Đau Dạ Dày
Cách chữa đau dạ dày tại nhà bao gồm việc sử dụng bài tập xoa bóp, chườm ấm và kết hợp với nguyên liệu tự nhiên để giảm cơn đau. Một số mẹo bao gồm:
Chườm ấm:
- Sử dụng túi chườm chuyên dụng để chườm nhẹ lên vùng bụng.
- Hơi ấm tác động tới mạch máu, thúc đẩy tiêu hóa và giảm co bóp dạ dày.
- Chườm ít nhất 10 phút với nước ấm (50-60°C).
Xoa bóp:
- Xoa nóng bằng tinh dầu với kỹ thuật xoay từ trái sang phải trên vùng bụng.
Tập hít thở đều:
- Thực hiện bài tập hít thở sâu hàng ngày để giảm căng thẳng và đau do lo lắng.
Để giúp đau dạ dày chịu đi nhanh chóng hơn, có thể thực hiện các biện pháp như:
Sử dụng nước uống:
- Uống đủ nước mỗi ngày để duy trì hoạt động tiêu hóa.
- Uống nước nghệ pha mật ong và trà lá bạc hà để giảm viêm và dịu cơn đau.
Nước gừng:
- Rửa và đập dập một miếng gừng tươi, pha với nước nóng để uống.
Nên lưu ý:
- Thời điểm áp dụng: Xoa bóp sau bữa ăn ít nhất một giờ để tránh tăng cường cơn đau.
- Chế biến nguyên liệu: Sơ chế sạch sẽ trước khi sử dụng để tránh tác dụng phụ.
- Kiểm soát liều lượng: Tránh sử dụng quá liều để ngăn chặn các tác dụng phụ.
Trong khi các mẹo tại nhà có hiệu quả tạm thời, nên thăm bác sĩ nếu có các dấu hiệu không giảm, đau kéo dài, hoặc khi xuất hiện các vấn đề khác như tiêu chảy, nôn, hoặc buồn nôn sau khi sử dụng thuốc.
Ngoài ra, thuốc từ Đông y và cây thuốc Nam cũng là lựa chọn, nhưng cần kiên trì sử dụng để thấy rõ hiệu quả, và nên được thảo luận với bác sĩ trước khi áp dụng.
Thuốc Chữa Bệnh Đau Dạ Dày
Người bị đau dạ dày có thể sử dụng một số loại thuốc dưới đây để điều trị bệnh:
- Thuốc chữ P (Phosphalugel): Thành phần thuốc có chứa Aluminium phosphate 20% giúp kháng lại acid trong dạ dày và cải thiện tình trạng viêm loét.
- Viện 354 (Bình Vị Nam): Sản phẩm được bào chế chủ yếu từ các loại thảo dược thiên nhiên, nên an toàn và lành tính như: Cam thảo, Mạn đà la, Muối nhôm kép carbonate, Ngải tượng, Ô tặc cốt.
- Yumangel (Thuốc chữ Y): thành phần hoá dược Almagate là chính, loại bỏ các triệu chứng bệnh dạ dày như: ợ nóng, ợ chua, rối loạn tiêu hóa,… và bảo vệ niêm mạc dạ dày khỏi những vết loét.
- Gastropulgite: thuộc nhóm thuốc kháng acid. Cơ chế điều trị là tạo một lớp màng bảo vệ niêm mạc và trung hòa lượng acid, từ đó giảm nhanh các cơn đau dạ dày.
- Thuốc MMSC Kyabeijin Kowa: có công dụng trung hòa axit, chữa trị triệu chứng đau dạ dày.
- Gastosic: được chỉ định chủ yếu điều trị loét tá tràng hoạt tính, trào ngược và viêm loét dạ dày.
- Viên uống Detoxic: Thành phần bào chế bao gồm các thảo dược như: Đinh hương, Hoa thảo mộc, Cây Centaury, Thảo mộc Redroot, Cây cỏ thi giúp hỗ trợ điều trị hiệu quả các triệu chứng viêm dạ dày.
- Thuốc đau dạ dày Nhất Nhất: giảm nhanh các triệu chứng đau bụng, ợ chua, rối loạn tiêu hóa, khó tiêu hay trào ngược dạ dày. Đồng thời cũng có tác dụng điều trị tình trạng viêm loét dạ dày do vi khuẩn HP gây ra.
- Thuốc dạ dày Mộc Hoa: Giảm cơn đau dạ dày cấp và mãn tính; Phục hồi và chữa lành tổn thương niêm mạc dạ dày.
Bệnh Đau Dạ Dày Ăn Gì, Kiêng Gì
Đau dạ dày nên ăn gì để hỗ trợ điều trị và giảm nguy cơ tổn thương:
Thực phẩm tốt cho đau dạ dày:
- Thực phẩm giàu đạm và protein: Thịt nạc, trứng, cá, ức gà cung cấp lượng đạm giúp bổ sung dưỡng chất và trung hòa axit dạ dày.
- Thực phẩm chứa omega-3: Cá hồi, cá thu, cá mòi giúp giảm nguy cơ loét dạ dày và bảo vệ niêm mạc.
- Thực phẩm giàu chất xơ: Táo, lê, bột yến mạch giảm acid dạ dày và giảm triệu chứng như đầy hơi, đau nhức.
- Trái cây và rau củ tươi: Bổ sung chất xơ, vitamin, và khoáng chất, giúp bảo vệ hệ tiêu hóa và kích thích phục hồi niêm mạc dạ dày.
- Sữa chua: Tăng cường lợi khuẩn, hỗ trợ tiêu hóa và chữa lành vết thương.
- Thức ăn mềm: Cháo, súp, bánh mì giúp giảm cơn đau và hỗ trợ phục hồi dạ dày.
Những thứ nên tránh:
- Đồ dầu mỡ và chiên nhiều dầu: Gây áp lực lên hệ tiêu hóa và làm chậm quá trình phục hồi.
- Gia vị cay nóng: Kích thích acid dạ dày, gây tổn thương niêm mạc.
- Rượu, thuốc lá, cà phê, nước ngọt có ga: Gia tăng acid dạ dày và gây tổn thương niêm mạc.
- Thực phẩm có chứa acid: Cà muối, dưa muối, cà chua, cam, chanh, xoài tăng cường acid dạ dày.
- Đậu, nấm, măng, khoai mì: Chứa chất có thể gây ảnh hưởng đến dạ dày.
- Đồ ăn quá nóng hoặc quá lạnh: Gây kích thích và tổn thương niêm mạc dạ dày.
Chế độ ăn uống cho người đau dạ dày:
- Ăn đúng giờ, tránh bỏ bữa và ăn quá no.
- Bổ sung bữa nhỏ sau bữa chính và không ăn vào ban đêm.
- Ưu tiên thực phẩm nấu chín, ninh nhừ, luộc.
- Ăn chậm và nhai kỹ.
- Bổ sung nhiều nước, tránh uống sau bữa ăn.
Vị trí đau dạ dày
Thực tế, triệu chứng đau dạ dày không xuất hiện ở vị trí cố định. Thay vào đó, tùy thuộc vào vị trí bị tổn thương ở niêm mạc dạ dày sẽ khởi phát cơn đau ở vị trí khác nhau. Cụ thể:
- Đau vùng thượng vị: Vùng thượng vị được xác định nằm dưới xương ức và trên rốn. Bệnh lý thường gây đau rát dữ dội tại vùng thượng vị, cơn đau có thể kéo dài âm ỉ. Với những trường hợp tiến triển nặng nề, cơn đau có xu hướng lan rộng ra sau lưng và trước ngực.
- Đau bụng giữa: Vùng bụng giữa được xác định nằm ở xung quanh rốn. Đây là vị trí chứa nhiều cơ quan nội tạng, do đó đau bụng giữa có thể là biểu hiện của nhiều bệnh lý, bao gồm bệnh đau bao tử. Thông thường, cơn đau vùng bụng giữa sẽ quặn thắt và âm ỉ, sau đó có thể lan rộng đến vùng bụng phải.
- Đau vùng bụng dưới bên trái: Cơn đau bao tử cũng có thể xuất hiện ở vùng bụng dưới bên trái, nhất là khi bụng ở trạng thái đói. Tình trạng này có thể khắc phục sau khi ăn no nhưng người bệnh có thể đối mặt với những triệu chứng như đầy hơi, nóng bụng, khó tiêu,...
Bệnh đau dạ dày nguy hiểm không?
Các triệu chứng bệnh sẽ được kiểm soát tốt nếu được chẩn đoán, điều trị sớm và chăm sóc đúng cách. Ngược lại, những trường hợp chủ quan không điều trị, sinh hoạt không lành mạnh khiến tổn thương niêm mạc dạ dày tổn thương nặng nề. Điều này không chỉ gây đau rát, ảnh hưởng đến việc ăn uống, sinh hoạt, hiệu suất học tập - làm việc mà còn có thể gây ra những biến chứng bệnh đau dạ dày nặng nề.
Cụ thể:
- Trào ngược dạ dày
- Viêm loét dạ dày tá tràng
- Hẹp môn vị
- Thủng dạ dày
- Xuất huyết dạ dày
- Ung thư dạ dày
Số liệu thống kê cho thấy, tỷ lệ mắc bệnh đau dạ dày ở Việt Nam khá cao. Cụ thể, chiếm đến 7% trên tổng dân số cả nước. Trong khi đó, có khoảng 31% số ca mắc bệnh xuất hiện vết loét và 9% ca biến chứng sang ung thư dạ dày. Mỗi năm, tỷ lệ người mắc bệnh trong nước có xu hướng tăng lên với tốc độ 0.2%.
Các biện pháp kiểm soát và phòng ngừa đau dạ dày
Đau bao tử là một trong những bệnh lý liên quan đến hệ tiêu hóa và có xu hướng tái phát nhiều lần khi gặp điều trị thuận lợi. Do đó, bên cạnh tuân thủ các phương pháp điều trị, người bệnh nên chủ động trong việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa tái phát lâu dài. Cụ thể:
- Sau khi ăn 30 phút không vận động mạnh hoặc hoạt động trí óc. Bởi đây là thời gian não bộ tập trung tiêu hóa thức ăn trong dạ dày. Do đó, việc thực hiện những hoạt động khác có thể ảnh hưởng đến hoạt động của dạ dày và gây đau vùng thượng vị.
- Tránh căng thẳng thần kinh, áp lực trong thời gian dài. Để kiểm soát các triệu chứng bệnh lý hiệu quả, người bệnh nên cân bằng giữa thời gian làm việc và nghỉ ngơi, giữ tâm trạng thoải mái.
- Chú ý giữ ấm vùng bụng, nhất là khi trời lạnh. Bởi khi vùng bụng bị lạnh sẽ ảnh hưởng đến chức năng hoạt động của dạ dày, từ đó bùng phát những cơn đau thượng vị khó chịu.
- Kiêng sử dụng bia rượu, chất kích thích, những thực phẩm cay nóng, chứa nhiều gia vị
- Loại bỏ thói quen ăn khuya trước khi ngủ
- Thiết lập chế độ ăn uống lành mạnh và uống nhiều nước là một trong những biện pháp phòng ngừa bệnh hiệu quả. Theo đó bạn nên ăn đúng giờ, đủ bữa và bổ sung các nhóm thực phẩm lành mạnh.
- Người bị đau dạ dày nên tập thói quen ăn chậm, nhai kỹ giúp giảm áp lực lên dạ dày, hỗ trợ quá trình tiêu hóa diễn ra hiệu quả.
Tổn thương do bệnh đau dạ dày gây ra nếu không được tiến hành thăm khám và điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Do đó, khi nhận thấy các dấu hiệu bệnh lý, bạn cần đến bệnh viện để được chẩn đoán và kiểm soát nhanh chóng.
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!