Sỏi Mật

Bệnh sỏi mật là tình trạng hình thành các tinh thể rắn bên trong túi mật dưới tác động của hiện tượng mất cân bằng các thành phần trong dịch mật. Bao gồm 1 trong 3 loại chính là cholesterol, sắc tố mật và muối canxi. Các viên sỏi có nhiều kích thước khác nhau, đa phần chúng nhỏ như hạt cát. Tuy nhiên cũng có trường hợp sỏi tích tụ thành một viên lớn như quả bóng bàn.

Người mắc bệnh sỏi mật hay còn gọi là sỏi túi mật có thể có một hoặc cùng lúc nhiều viên sỏi trong túi mật. Các loại sỏi phổ biến như sỏi cholesterol và sỏi sắc tố mật. Cụ thể như sau:

• Sỏi cholesterol: Chúng có màu sắc vàng hơi ngả xanh, chiếm số lượng lớn trong tổng số trường hợp sỏi mật. Sỏi có thành phần chính là cholesterol không hòa tan và một số thành phần khác.
• Sỏi sắc tố mật: Màu sắc nâu sẫm hoặc đen. Chúng hình thành trong trường hợp dịch mật tăng quá nhiều sắc tố hay còn gọi là bilirubin.

Đa số sỏi được tìm thấy trong túi mật ở dạng sỏi cholesterol. Một số trường hợp sỏi di chuyển ra khỏi túi mật đến cổ túi mật hoặc bất kỳ vị trí nào thuộc ống mật chủ. Tuy nhiên dù xuất hiện ở đâu, sỏi mật cũng gây ra các triệu chứng khó chịu cho người bệnh. Đặc biệt, trường hợp sỏi làm tắc nghẽn đường dẫn mật có thể gây đau đớn dữ dội ở bụng phải. Nếu không sớm điều trị, triệu chứng xuất hiện thường xuyên, kéo dài có thể gây biến chứng nguy hiểm.

Như đã đề cập, sỏi túi mật hay bệnh sỏi mật hình thành do 1 trong 3 thành phần dịch mật tăng quá mức. Khi đó, chúng dễ gây kết tủa tạo thành những tinh thể rắn bên trong túi mật. Theo thời gian, sỏi sẽ dần dần tích tụ, phát triển thành từng viên với kích thước nhỏ như hạt cát hoặc to như quả bóng bàn.

Nguyên nhân gây bệnh chủ yếu được xác định là do sự rối loạn của các thành phần là cholesterol, bilirubin trong giai đoạn sản xuất và vận chuyển dịch mật trong gan. Khi dịch mật bị dồn ứ không lưu thông trong thời gian dài dẫn đến tình trạng viêm nhiễm đường mật.

Trong đó, 80% trường hợp mắc bệnh là do nồng độ cholesterol trong dịch mật tăng quá cao đến mức muối mật không thể hòa tan chúng. Số trường hợp còn lại hình thành sỏi mật do sắc tố mật bilirubin cao bất thường. Bệnh có thể xuất hiện ở bất kỳ đối tượng nào. Trong đó, các nhóm đối tượng sau đây có khả năng cao mắc sỏi túi mật hơn những đối tượng khác:

• Người lười vận động, có chế độ ăn uống nhiều dầu mỡ, chất béo nhưng ăn ít chất xơ.
• Người bị thừa cân, béo phì dễ mắc bệnh hơn những người bình thường khác.
• Phụ nữ sử dụng thuốc tránh thai thường xuyên.
• Đối tượng có tiền sử rối loạn máu hoặc đang mắc bệnh mãn tính như tiểu đường.
• Người có người thân trong gia đình bị bệnh.
• Người bị bệnh viêm gan, xơ gan có thể gặp biến chứng gây sỏi túi mật.
• Người giảm cân quá nhanh cũng dễ mắc bệnh hơn những người khác.

Nếu bạn nằm trong nhóm các đối tượng kể trên nên chủ động kiểm tra sức khỏe thường xuyên. Đặc biệt cần nhanh chóng đến gặp bác sĩ nếu nhận thấy cơ thể bắt đầu xuất hiện các triệu chứng bất thường để được thăm khám và điều trị, phòng tránh các rủi ro không mong muốn.

Giai đoạn mới hình thành, hầu như người bệnh không cảm nhận được các bất thường trong túi mật. Tuy nhiên, sau thời gian dài khi sỏi tích tụ kích thước lớn hơn, người bệnh sẽ gặp phải các triệu chứng nặng nề. Một số biểu hiện nhận biết bệnh lý thường là:

• Đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu: Đây là một trong những triệu chứng điển hình mà bệnh nhân mắc bệnh sỏi thận thường gặp phải. Tuy nhiên, tình trạng này giống với các vấn đề tiêu hóa khác như trào ngược dạ dày thực quản, viêm loét dạ dày,…Do đó nhiều người nhầm lẫn dẫn đến điều trị sai phương pháp. Điều này khiến cho tình trạng sỏi túi mật ngày càng nghiêm trọng hơn.
• Đau tức mạn sườn phải: Kèm theo biểu hiện đầy hơi chướng bụng, người mắc bệnh còn cảm thấy đau tức bụng bên phải, vị trí mạn sườn khá khó chịu. Cơn đau dữ dội xuất hiện đột ngột, từng cơn hoặc kéo dài, sau đó lan dần từ bụng đến vai. Để phân biệt tình trạng sỏi túi mật với các bệnh lý khác, thường bác sĩ sẽ dựa vào triệu chứng đau quặn mật kèm theo. Đặc biệt, cơn đau dữ dội hơn nếu người bệnh ăn phải thức ăn chứa nhiều dầu mỡ. Trường hợp biến chứng, thân nhiệt người bệnh tăng cao trên 38 độ C, tăng nhịp tim.
• Vàng da, vàng mắt: Dịch mật bị ứ đọng trong túi mật dưới tác động của sỏi. Lúc này, bilirubin không được đào thải qua dịch mật sẽ khiến cho da, niêm mạc mắt của người bệnh trở nên vàng hơn. Nếu bạn nhận thấy biểu hiện này nên chủ động đến gặp bác sĩ thăm khám sớm.

Trên đây là những triệu chứng điển hình mà người bệnh có thể gặp phải. Ngoài ra, một số triệu chứng khác có thể xuất hiện kèm theo như táo bón trong thời gian dài, khó tiêu, cảm giác ăn không còn ngon miệng,..