Vảy Nến

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi

Hồ Sơ Viện Y Dược Cổ Truyền Dân Tộc – TRADIMEC

Vảy nến là một trong những bệnh lý da liễu mạn tính với những triệu chứng khó chịu, rất khó điều trị hỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, nếu không được điều trị bệnh sẽ làm suy giảm chất lượng cuộc sống cũng như ảnh hưởng đến thẩm mỹ, khiến người bệnh tự ti và chịu đựng tâm lý bị kỳ thị.

Bệnh vảy nến là gì?

Bệnh vảy nến có tên tiếng Anh là Psoriasis và có tính chất mãn tính, kéo dài dai dẳng và dễ tái đi tái lại. Đặc trưng của bệnh khác với các bệnh lý da liễu khác là sự tăng sinh sản xuất các tế bào da. Vì thông thường, chu kỳ sản xuất da ở người bình thường chỉ diễn ra trong khoảng một tháng, tuy nhiên khi bị vảy nến thì quá trình này diễn ra trong vòng vài ngày.

Điều này cũng đồng nghĩa với việc các tế bào da cũ chưa kịp được loại bỏ thay đi thì những tế bào da mới lại được sản xuất, các lớp da phát triển chồng lên nhau và tạo thành những mảng da dày màu trắng giống như vảy nến. Không chỉ đơn thuần như vậy, những tế bào da bị cơ thể đào thải nhưng chưa hết chu kỳ sống, tức là chúng chưa phải tế bào chết sẽ gây ra những tổn thương, viêm nhiễm, ngứa ngáy trên bề mặt da.

Theo một thống kê cho thấy, có khoảng 5 – 7% người mắc bệnh trong tổng số lượng bệnh nhân da liễu. Tùy theo cơ địa của từng người, điều kiện sống cũng như từng khu vực khác nhau mà tỷ lệ mắc bệnh sẽ khác nhau. Trong đó, độ tuổi mắc bệnh phổ biến nhất là trẻ nhỏ dưới 10 tuổi và người bệnh từ 20 – 50 tuổi.

Bệnh có thể xuất hiện ở bất kỳ ai ở giới tính nào cũng như có thể xuất hiện ở mọi vị trí trên cơ thể. Tuy nhiên, phổ biến nhất là vảy nến trên da đầu, nặng hơn thì bị vảy nến toàn thân rất khó chữa trị. Các chuyên gia đánh giá vảy nến là căn bệnh không có khả năng lây lan, không nguy hiểm đến tính mạng nhưng lại rất khó có thể chữa trị dứt điểm hoàn toàn.

Nguyên nhân vảy nến

Cho đến nay, nguyên nhân và cơ chế gây bệnh vẫn còn là “ẩn số” của giới y học. Tuy không thể xác định được nguyên nhân gây bệnh chính xác nhưng vẫn có một số yếu tố được nghiên cứu là có liên quan đến bệnh vảy nến như:

Do di truyền: Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng vảy nến là bệnh lý da liễu có liên quan mật thiết đến yếu tố di truyền. Tức là nếu trong gia đình có thành viên nào cùng huyết thống bị vảy nến thì tỷ lệ đời sau của họ sẽ có tỷ lệ mắc bệnh khá cao.
Do bị chấn thương ngoài da: Người bệnh bị chấn thương, tác động mạnh gây tổn thương làn da, trầy xước nhưng không được xử lý và vệ sinh sạch sẽ đúng cách sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các loại vi khuẩn xâm nhập vào trong cơ thể, gây viêm nhiễm và hình thành khởi phát bệnh
Do tiếp xúc với các loại hóa chất độc hại: Nếu có một làn da nhạy cảm, dễ bị kích ứng mà thường xuyên tiếp xúc với các loại mỹ phẩm, chất tẩy rửa, bột giặt, xà phòng… sẽ làm khởi phát các triệu chứng dị ứng và gây bệnh vảy nến.

Tiếp xúc với xà phòng, hóa chất tẩy rửa độc hại… là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây bệnh vảy nến

Do nhiễm khuẩn: Sự xuất hiện của một số loại virus có gen mã hóa ngược trong cơ thể chính là nguyên nhân làm suy giảm hệ miễn dịch. Ngoài ra, các loại liên cầu khuẩn cũng là nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng nhiễm khuẩn da và khởi phát bệnh.
Rối loạn hệ thống chuyển hóa: Trong cơ thể con người nếu xảy ra bất kỳ vấn đề nào về quá trình chuyển hóa đường hoặc đạm cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
Rối loạn nội tiết tố nữ: Ở phụ nữ khi bị vảy nến, nổi mề đay, viêm da dị ứng, viêm da cơ địa… đều có thể là do sự rối loạn nội tiết tố trong cơ thể. Chỉ cần kiểm soát ổn định được nội tiết tố thì các triệu chứng bệnh sẽ tự động biến mất.
Do sử dụng chất kích thích: Nghiện rượu bia, thuốc lá… cũng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra những phản ứng khó chịu trên bề mặt da, khởi phát bệnh vảy nến.
Do tâm lý bất ổn: Người bệnh rơi vào trạng thái căng thẳng, stress và áp lực kéo dài cũng có thể làm khởi phát các triệu chứng kích ứng da và bùng phát bệnh. Trường hợp đang mắc bệnh mà căng thẳng quá mức sẽ càng làm tăng nặng tình trạng bệnh.
Thừa cân – béo phì: Tăng cân quá nhanh, thậm chí là béo phì sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh

Triệu chứng vảy nến

Việc nắm rõ các triệu chứng của bệnh sẽ giúp phát hiện bệnh kịp thời, điều trị và kiểm soát triệu chứng tốt hơn:

Ngứa ngáy: Hầu hết những người mắc bệnh đều phải đối mặt với triệu chứng ngứa ngáy này. Những cơn ngứa ngáy khó chịu, kéo dài dai dẳng và thường xuyên khiến người bệnh vô cùng mệt mỏi và còn ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, hiệu suất công việc hằng ngày.
Nổi mẩn đỏ trên da: Đây cũng là dấu hiệu dễ nhận biết và có thể quan sát bằng mắt thường nhất. Những vùng da bị tổn thương bắt đầu ửng đỏ lên. Tùy vào mức độ nặng nhẹ của bệnh mà kích cỡ của những mảng đỏ sẽ khác nhau.
Xuất hiện các mảng trắng trên da: Làn da của người bệnh xuất hiện rất nhiều những mảng trắng đục như sừng vảy. Khi cạy những lớp vảy này lên sẽ thấy bên dưới là các lớp sừng nằm chồng chất lên nhau và dễ bị bong tróc, rơi ra như bụi phấn trắng.
Tổn thương khớp: Theo một thống kê thì có đến 20% người bệnh kèm theo triệu chứng bị cứng khớp hoặc biến dạng khớp gây khó khăn trong việc đi lại, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hằng ngày.
Vị trí bị tổn thương: Những mảng da bị tổn thương có thể có kích thước từ vài milimet đến vài centimet tại các vị trí như móng tay, móng chân, mông, đầu gối, khuỷa tay, vùng da xương cùng…
Số lượng vảy nến: Khi mắc bệnh thì số lượng vảy nến trên cơ thể thường không giới hạn, có thể nhiều hay ít tùy theo tình trạng bệnh. Có những trường hợp chỉ bị tổn thương tại một vị trí hoặc bị tổn thương toàn thân, những mảng da bị tổn thương thường cộm cứng, có giới hạn rõ ràng.

Nổi mẩn đỏ, mảng trắng da và ngứa ngáy là những triệu chứng điển hình của bệnh vảy nến

Cách Chữa Vảy Nến

Mẹo chữa vảy nến tại nhà:

Cách chữa vảy nến tại nhà thường được ưa chuộng vì đơn giản, chi phí thấp và sử dụng nguyên liệu sẵn có.

Nước muối ấm:

Pha muối vào nước ấm và ngâm mình trong 10-15 phút.

Giúp làm dịu ngứa và sưng đỏ, đồng thời sát khuẩn.

Dầu dừa nguyên chất:

Hấp hoặc làm nóng dầu dừa và thoa lên vùng da bị vảy nến.

Cải thiện ngứa ngáy và bong tróc da.

Bột yến mạch:

Hoà tan bột yến mạch với nước và sử dụng để tắm và massage ngoài da.

Giảm ngứa ngáy và cải thiện triệu chứng ở giai đoạn mới khởi phát.

Lưu ý khi chữa vảy nến tại nhà:

Các mẹo tại nhà thích hợp cho vảy nến ở mức độ nhẹ.

Không nên lạm dụng mẹo tại nhà khi da đã bong tróc, rỉ dịch nghiêm trọng.

Biện pháp Tây y:

Sử dụng các loại thuốc tại chỗ như Corticosteroid, Anthralin, Retinoid.

Điều trị toàn thân với Cyclosporine, Methotrexate hay Sulfasalazine.

Quang trị liệu và thuốc sinh học như Etanercept, Adalimumab, Infliximab, Ustekinumab.

Thuốc Nam trị vảy nến:

Cây lược vàng: Dùng ngoại và uống có tác dụng kháng khuẩn.

Cây lá lốt: Ngâm và tắm rửa để cải thiện các vấn đề ngoài da.

Lá đinh lăng và lá muồng trâu cũng được sử dụng trong điều trị.

Cảnh báo khi sử dụng thuốc Nam:

Hiệu quả phụ thuộc vào tình trạng bệnh và cơ địa mỗi người.

Không lạm dụng thuốc Nam để tránh nguy cơ bội nhiễm và biến chứng.

Các bài thuốc Đông y:

Chỉ sử dụng theo chỉ định của bác sĩ.

Kiên trì sử dụng và kết hợp với lối sống lành mạnh.

Lưu ý khi sử dụng Đông y:

Không tự y án dụng thuốc mà không thăm khám bác sĩ.

Kiên trì sử dụng theo đúng liệu trình.

Kết hợp với ăn uống khoa học và chăm sóc da đầy đủ.

Bệnh nhân cần thăm khám và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Thuốc Chữa Vảy Nến

Cùng tham khảo các loại thuốc trị vảy nến hiệu quả sau đây:

Anthralin: Dạng bôi chứa Anthralin giúp kiểm soát và chống viêm vảy nến. Kết hợp với mỡ axit salicylic để giảm ngứa và dày sừng. Thoa 2 lần/tuần, tránh tiếp xúc với mắt và vùng nhạy cảm.

Axit Salicylic: Giảm bong vảy, bạt sừng, kết hợp với Anthralin tăng hiệu quả. Được sử dụng chủ yếu cho vảy nến khu trú. Chú ý đến mức nồng độ và tránh sử dụng rộng rãi trên da.

Goudron: Chứa than đá hoặc chiết xuất từ cây thông giúp làm tan nhiễm và bong tróc. Màu đen, khó phai trên quần áo, cần thận trọng khi sử dụng.

Corticoid (thuốc mỡ): Chống viêm, giảm dị ứng, cải thiện triệu chứng nhanh chóng. Sử dụng theo hướng dẫn, tránh sử dụng lâu dài để tránh tác dụng phụ.

Calcipotriol: Dạng kem bôi chứa Calcipotriol cải thiện tình trạng dày sừng. Dùng theo chỉ định của bác sĩ, tránh tự y áp dụng để tránh tác dụng phụ.

Retinoid: Dạng dẫn xuất vitamin A giảm bong tróc vảy nến. Dùng thuốc uống tăng hiệu quả, rút ngắn thời gian điều trị.

Methotrexate: Thuốc ức chế miễn dịch kiểm soát vảy nến. Giám sát nghiêm ngặt, nguy cơ ngộ độc gan, chống chỉ định thai nhi.

Cyclosporin A: Giảm miễn dịch, kiểm soát vảy nến. Chỉ định cho trường hợp nặng, cân nhắc nguy cơ ngộ độc thận.

Thuốc sinh học: Sản phẩm mới, kiểm soát bệnh vảy nến sinh học. Dùng qua đường tiêm, chỉ định cho rối loạn miễn dịch nặng. Cảnh báo về chi phí cao, thiếu thông tin chính xác cơ chế hoạt động.

Vảy Nến Kiêng Ăn Gì

Bệnh vảy nến là một chứng bệnh da liễu dai dẳng, và chế độ ăn uống có thể đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát triệu chứng và hỗ trợ quá trình điều trị.

Cần hạn chế hoặc tránh:

Thực phẩm nhiều protein: Tránh thực phẩm giàu protein, vì hàm lượng cao có thể kích thích triệu chứng như ngứa ngáy, đau rát da.

Thực phẩm giàu gluten: Tránh thực phẩm chứa nhiều gluten như lúa mì, lúa mạch, mì ống, vì chúng có thể gây kích thích và làm lan rộng bệnh.

Đồ ăn cay nóng, nhiều gia vị: Các loại thực phẩm này có thể gây kích ứng và làm tăng mức độ viêm nhiễm trên da.

Thịt đỏ: Giảm ăn thịt đỏ, vì nhiều protein lạ trong thịt đỏ có thể làm tăng khả năng kích thích và làm nặng triệu chứng.

Nên bổ sung vào chế độ ăn:

Hoa quả tươi và rau xanh: Bổ sung chất xơ, vitamin và khoáng chất, cung cấp dưỡng chất cho hệ thống miễn dịch và đề kháng.

Thực phẩm giàu omega 3: Cá hồi, cá ngừ, cá tuyết chứa omega 3 giúp cải thiện tình trạng da, làm mềm mại và giảm viêm.

Dầu thực vật: Sử dụng dầu từ thực vật như dầu hạt cải, dầu oliu, dầu dừa thay vì dầu động vật, để giảm kích thích và cung cấp chất béo tốt cho da.

Thực phẩm chứa kẽm: Nghêu, sò, thịt nạc trắng chứa kẽm, có tác dụng chống oxy hóa và chống viêm.

Phân loại các dạng vảy nến phổ biến

Các chuyên gia cho biết có rất nhiều thể vảy nến và để phân loại chúng có thể dựa vào vị trí hoặc dạng bệnh.

Phân loại vảy nến dựa theo dạng bệnh

Vảy nến thể mảng bám: Đối với bệnh vảy nến ở dạng này thì làn da sẽ bị ủng đỏ, bề mặt khô ráp và dễ bị bong tróc vảy trắng. Một số vị trí dễ bị vảy nến thể mảng bám như khuỷa tay, da đầu, đầu gối…
Vảy nến thể mủ: Tức là những vùng da bị vảy nến thường đi kèm với mủ. Nếu người bệnh không chăm sóc cẩn thận thì rất dễ làm mủ bị vỡ ra và gây viêm nhiễm, bội nhiễm.
Vảy nến thể nghịch: hay còn được gọi là vảy nến da tiết bã thường xuất hiện tại những nếp gấp trên bề mặt da. Nguyên nhân là do những vùng da này thường có xu hướng tiết nhiều chất bã nhờn hơn và gây ra tình trạng ẩm ướt. Vảy nến thể nghịch thường khác với các dạng vảy nến khác là không gây ra triệu chứng bong tróc da.
Vảy nến thể đốm: Tình trạng bệnh này thường không xuất hiện ngay từ đầu mà chỉ được khởi phát sau những đợt nhiễm khuẩn. Mức độ tổn thương trên da diễn ra nhanh chóng và có khả năng lan rộng ra khắp cơ thể.
Vảy nến dạng giọt: Đây là thể bệnh thường xảy ra ở trẻ nhỏ với đặc trưng triệu chứng là các tổn thương dạng giọt trên bề mặt da. Bệnh thường xảy ra phổ biến khi bị viêm họng vì nhiễm vi khuẩn Streptococcus.
Vảy nến thể tròn: Dạng vảy nến này tương đối hiếm gặp với triệu chứng đặc trưng là vô số những hình tròn to nhỏ khác nhau trêm bề mặt da và cực kỳ ngứa ngáy kèm theo nhiều vết ửng đỏ khó chịu.

Có rất nhiều dạng bệnh vảy nến và chúng được phân biệt thông qua các triệu chứng đặc trưng trên da

Phân loại bệnh vảy nến dựa theo vị trí xuất hiện

Vảy nến da đầu: Đây là vị trí rất dễ bị vảy nến do thường xuyên bị kích ứng gây ngứa ngáy và rụng nhiều tóc.
Vảy nến móng tay: Khi bị vảy nến tại vị trí này sẽ gây ra những tổn thương nhất định đến móng tay. Thường thì móng tay sẽ chuyển sang màu vàng, nổi bật lên so với nền móng trắng. Không những vậy lớp sừng có sự tách biệt với móng, giòn và dễ gãy.
Vảy nến ở mặt: Những tổn thương khu trú nhiều ở trán, vùng da ngang chân mày và có thể lan dài xuống má, cằm.
Vảy nến ở mông: Các đốm mẩn đỏ của bệnh vảy nến nằm khu trú ở hai bên mông. Đây cũng chính là vị trí khởi phát bệnh phổ biến nhất hiện nay.
Vảy nến ở tai: Các triệu chứng thường xuất hiện ở vùng da phía sau vành tai.
Vảy nến viêm khớp: Khớp xương của người bệnh bị cứng, sưng đau, hạn chế hoạt động, đặc biệt là vào mỗi buổi sáng sớm. Hầu hết những người bị vảy nến thể mủ sẽ rất dễ mắc thêm bệnh lý này.
Vảy nến toàn thân: Những triệu chứng điển hình của bệnh vảy nến sẽ xuất hiện toàn thân gây đau rát, ngứa ngáy và khó chịu cho người bệnh. Những tổn thương nhanh chóng diễn tiến nặng kèm theo các triệu chứng như mất nước, ớn lạnh, viêm phổi, nhiễm trùng da…

Bệnh vảy nến có nguy hiểm không?

Trên thực tế, vảy nến là bệnh da liễu và chỉ gây ra những triệu chứng khó chịu ở bề mặt da. Tuy nhiên, nếu không được kiểm soát và điều trị kịp thời vẫn có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh như:

Bệnh vảy nến không gây ảnh hưởng đến tính mạng nhưng có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị đúng cách

Các bệnh lý về khớp: Bệnh viêm khớp, cứng khớp… được xem là biến chứng phổ biến nhất của bệnh vảy nến. Có đến 30% trường hợp các triệu chứng vảy nến xuất hiện xung quang khớp và khiến khớp bị tổn thương. Bệnh sẽ càng trở nên nghiêm trọng nếu biến chứng này ảnh hưởng đến cả cột sống, dây chằng… Lúc này, người bệnh gần như không còn đủ khả năng để đi lại hay vận động.
Các bệnh lý về tim mạch: Những người bị vảy nến đều có nguy cơ cao mắc bệnh huyết áp và tim mạch. Không những vậy, việc sử dụng các loại thuốc điều trị này cũng có thể gây ra tác dụng phụ như tăng nồng độ cholesrol trong máu, tăng nguy cơ đột quỵ…
Bệnh suy thận: Mắc bệnh bắt buộc phải can thiệp điều trị chuyên sâu, trong đó sử dụng thuốc lâu dài gây ảnh hưởng rất lớn đến chức năng gan, thận và tăng nguy cơ bị suy thận.
Các bệnh lý liên quan đến nội tiết tố: Một số bệnh lý như cao huyết áp, tiểu đường, gan nhiễm mỡ, thừa cân, béo phì, tăng nồng độ lipid trong máu… cũng là những biến chứng điển hình có liên quan đến sự rối loạn nội tiết tố trong cơ thể khi mắc bệnh vảy nến.
Một số các biến chứng khác: Bệnh không được điều trị kịp thời có thể làm tổn thương khoang miệng, giảm thính lực, thị lực…

Ngoài những biến chứng về sức khỏe thì bệnh cũng gây ra những biến chứng về tinh thần như khiến người bệnh tự ti, e ngại trong giao tiếp, lo lắng khi điều trị bệnh kéo dài nhưng không khỏi và về lâu dài có thể dẫn đến trầm cảm.

Hướng dẫn một số biện pháp chăm sóc và phòng ngừa tái phát vảy nến

Điều trị bệnh vảy nến mất rất nhiều thời gian nên người bệnh cần phải kiên trì và chuẩn bị sẵn sàng tâm lý để chiến đấu với bệnh. Không chỉ tuân thủ theo hướng dẫn điều trị y khoa của bác sĩ, bạn cũng nên chủ động thực hiện những biện pháp chăm sóc hằng ngày để phòng ngừa bệnh tái phát hiệu quả.

Giữ vệ sinh cơ thể sạch sẽ mỗi ngày, đặc biệt là vùng da bị vảy nến. Ưu tiên sử dụng những sản phẩm có khả năng làm sạch sâu nhưng dịu nhẹ, không chứa những thành phần kích ứng, có độ pH phù hợp với làn da.
Tạo thói quen sử dụng kem dưỡng ẩm để cấp ẩm, làm mềm mịn và dưỡng da khỏe mạnh, chống lại những tác nhân gây dị ứng.
Tuyệt đối không sử dụng tay hay vật nhọn cứng cào gãi, chà xát lên vùng da bị tổn thương vì có thể gây ra tình trạng bội nhiễm, nhiễm trùng da nguy hiểm.
Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, ưu tiên các loại thực phẩm từ thực vật chứa nhiều vitamin và khoáng chất. Tránh ăn những loại thực phẩm làm tăng nguy cơ gây kích ứng như hải sản, thịt bò, thịt gà, đậu phộng…
Uống nhiều nước mỗi ngày, nước sẽ giúp duy trì sự hoạt động của cơ thể và rất cần thiết để duy trì độ ẩm cho làn da. Tùy sở thích mà bạn có thể thay đổi xen kẽ những loại nước ép hoa quả vừa tốt cho da vừa tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.
Tuyệt đối không sử dụng các chất kích thích như cà phê, rượu, bia, thuốc lá… trong quá trình điều trị bệnh vì sẽ làm giảm kết quả điều trị.
Hạn chế tối đa việc tiếp xúc với các chất dị nguyên gây dị ứng như các loại hóa chất độc hại, khói bụi ô nhiễm, phấn hoa, lông động vật… vì sẽ càng khiến cho các triệu chứng bệnh càng diễn tiến nghiêm trọng hơn, kéo dài thời gian điều trị.
Kiểm soát căng thẳng và áp lực của bản thân, không nên lo lắng quá mức mà thay vào đó nên thư giãn hết mức và dành nhiều thời gian nghỉ ngơi để điều trị bệnh hiệu quả hơn.
Thường xuyên tập thể dục, vận động để nâng cao sức đề kháng, chỉ khi bạn có một cơ thể khỏe mạnh thì mới có đủ khả năng chống lại sự tấn công gây bệnh từ các tác nhân xung quanh.
Điều chỉnh giờ giấc nghỉ ngơi, ngủ đúng giờ, không thức khuya và không ngủ trong phòng có nhiệt độ quá lạnh.
Việc sử dụng bất kỳ loại thuốc hỗ trợ điều trị nào cũng cần tham khảo trước ý kiến của bác sĩ, dù là viên uống thực phẩm chức năng, thảo dược tự nhiên để hạn chế tối đa tác dụng phụ hay rủi ro ngoài ý muốn.

Hy vọng rằng những thông tin cơ bản về bệnh vảy nến trong bài viết trên đã giúp quý bạn đọc có thêm những kiến thức hữu ích cho bản thân. Vảy nến là bệnh lý da liễu tái phát thường xuyên, vì vậy người bệnh cần tuân thủ theo hướng dẫn điều trị của bác sĩ và không được chủ quan cũng như không tự ý điều trị tại nhà để tránh làm bệnh nặng hơn.

Cập nhật lúc 09:34 - 23/05/2024