Viêm Mũi Dị Ứng

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi

Bác sĩ CK II Bác sĩ Nguyễn Thị Nhuần

Hồ Sơ Viện Y Dược Cổ Truyền Dân Tộc – TRADIMEC

Viêm mũi dị ứng là bệnh lý thường xảy ra ở đường hô hấp, có thể xảy ra ở bất cứ đối tượng nào. Đây không phải bệnh lý nguy hiểm nhưng nếu lơ là chủ quan trong việc điều trị sẽ gây nhiều biến chứng có hại cho sức khỏe. Cùng tìm hiểu kỹ hơn về căn bệnh này trong bài viết sau đây.

Viêm mũi dị ứng là gì?

Viêm mũi dị ứng (tên tiếng Anh) là Allergic rhinitis) hay còn gọi là sốt cỏ khô. Đây là một dạng rối loạn dị ứng xảy ra khi niêm mạc mũi bị kích ứng, viêm nhiễm do tiếp xúc với một số dị nguyên từ môi trường bên ngoài như lông động vật nói chung, sợi bông trong quần áo, bụi mịn, phấn hoa...

Bất kỳ ai trong chúng ta cũng đều có nguy cơ cao mắc bệnh viêm mũi dị ứng, từ trẻ em, người trưởng thành, phụ nữ mang thai và cả người lớn tuổi. Theo nhiều nghiên cứu khoa học, bệnh viêm mũi dị ứng không có khả năng lây nhiễm vì đây không phải bệnh lý nhiễm khuẩn. Tuy nhiên bệnh lại có khả năng di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, tùy theo cơ địa của từng người mà bệnh có bộc phát ra hay không.

Bệnh có tính chất tái phát nhiều lần, đặc biệt vào một số thời điểm nhất định như mùa xuân, mùa đông. Viêm mũi dị ứng có thể tự khỏi sau 7 - 10 ngày nếu người bệnh chủ động cách ly với tác nhân gây dị ứng. Những trường hợp không chủ động điều trị kịp thời và đúng cách sẽ nhanh chóng chuyển thành viêm mũi dị ứng mãn tính, nặng hơn là gây hen suyễn.

Nguyên nhân viêm mũi dị ứng

Bệnh viêm mũi dị ứng được chia làm 2 loại chính cũng là 2 nguyên nhân chủ yếu gây ra viêm mũi dị ứng gồm:

Viêm mũi dị ứng theo mùa: Sự thay đổi, giao thoa mùa vào một số thời điểm nhất định trong năm là nguyên nhân kích phát các triệu chứng viêm mũi dị ứng. Nguyên nhân này có liên quan chính đến phấn hoa và bào tử. Lý giải nguyên nhân này các chuyên gia cho biết khi thời tiết thay đổi đột ngột, nồng độ phấn hoa và tỉ lệ bào tử trong không khí cũng tăng lên đột biến dễ gây kích ứng niêm mạc mũi.
Viêm mũi dị ứng quanh năm: Những người bị viêm mũi dị ứng quanh năm hầu như xảy ra khi tiếp xúc nhiều với khói bụi, kể cả bụi li ti xung quanh trong không khí, bám trên bề mặt các đồ vật. Chúng khiến cho niêm mạc mũi bị kích ứng và sinh ra các triệu chứng như mũi, hắt xì, chảy nước mũi...

Có nhiều nguyên nhân gây viêm mũi dị ứng, trong đó phổ biến nhất là viêm mũi do thời tiết hoặc do các tác nhân gây hại từ môi trường

Ngoài 2 nguyên nhân chính vừa kể trên, viêm mũi dị ứng cũng có thể xảy ra do:

Dị ứng thực phẩm: thường xảy ra ở những người có sẵn cơ địa dị ứng với các loại thực phẩm như hải sản, trứng, sữa, các loại đậu... Với nguyên nhân này, viêm mũi dị ứng bùng phát với các triệu chứng đặc trưng và kèm theo một vài biểu hiện ngoài da như sưng đau, nổi mẩn đỏ, phát ban, ngứa ngáy nổi mề đay...
Dị ứng hóa dược phẩm: Một số loại hóa dược phẩm dễ gây dị ứng như thuốc kháng sinh, thuốc nhỏ mũi, các sản phẩm chứa hóa chất như xà phòng, chất bôi trơn trong gel cao su...
Một số nguyên nhân khác: do yếu tố bẩm sinh, có sức đề kháng yếu kém, thường xuyên bị cảm lạnh, tiền sử gia đình có người từng bị các bệnh viêm đường hô hấp nói chung và bệnh viêm mũi dị ứng nói riêng. Ngoài ra còn có một số nguyên nhân khác ít gặp hơn như dị ứng với thuốc gây tê, gây mê...

Có rất nhiều nguyên nhân gây viêm mũi dị ứng, tùy theo tác nhân gây dị ứng mà mức độ tác động của dị nguyên lên cơ thể mỗi người là khác nhau. Bạn có thể bị viêm mũi dị ứng do một hoặc nhiều nguyên nhân tác động cùng một lúc. Vì vậy, cần phải thăm khám càng sớm càng tốt mới có thể xác định được chính xác nguyên nhân gây bệnh.

Triệu chứng viêm mũi dị ứng

Để tự nhận biết bản thân có đang mắc bệnh viêm mũi dị ứng hay không, bạn có thể căn cứ vào một số dấu hiệu sau:

Hắt hơi liên tục: Đây là triệu chứng đặc trưng nhất của những người bị viêm mũi dị ứng và cũng là dấu hiệu rõ ràng nhất cảnh báo đường hô hấp của bạn có sự xâm nhập của các vật thể lạ. Vì hắt xì là một dạng phản xạ nhằm tống các vật thể lạ này ra ngoài. Đặc điểm của cơn hắt xì viêm mũi dị ứng chính là kéo dài liên tục trong vài phút và khó kiểm soát, khó dừng lại.
Nghẹt mũi: Nghẹt mũi cũng là triệu chứng phổ biến khiến nhiều người khó chịu, thậm chí làm cản trở quá trình hô hấp thông thường. Từ đây làm tăng nguy cơ biến chứng sang nhiều bệnh lý khác như viêm amidan, viêm phổi...
Chảy nhiều nước mũi: Kèm theo triệu chứng nghẹt mũi là tình trạng chảy nước mũi ở một hoặc cả hai bên. Nước dịch mũi do viêm mũi dị ứng thường không màu, không mùi như dịch mũi của bệnh viêm xoang hay các bệnh lý viêm nhiễm đường hô hấp khác. Ngoài ra, do nước mũi chảy nhiều khiến người bệnh có thói quen dùng tay xì mũi khá mạnh bạo dễ làm tổn thương lớp niêm mạc mũi, gây đau rát khó chịu.
Đau đầu: Đau đầu là một trong những triệu chứng toàn thân thường gặp khi bùng phát các triệu chứng viêm mũi dị ứng.
Một số triệu chứng khác: Ngoài ra, người bệnh viêm mũi dị ứng cũng có thể bị ngứa mắt, đau mắt, sốt nhẹ, mệt mỏi, chán ăn, sụt cân...

Những triệu chứng của viêm mũi dị ứng thường không giống nhau ở từng trường hợp bệnh vì tùy theo cơ địa mà phản ứng của mỗi cá thể là khác nhau. Tuy nhiên, nếu xét thấy bản thân có nhiều hơn 2 trong các triệu chứng vừa kể trên hãy nhanh chóng đến bệnh viện hoặc các cơ sở y tế chẩn đoán và điều trị sớm.

Cách Chữa Viêm Mũi Dị Ứng

Mẹo chữa tại nhà cho viêm mũi dị ứng

Tinh bột nghệ:

Chứa curcumin giúp tăng cường hệ miễn dịch và chống viêm.

Sử dụng tinh bột nghệ trong thức uống hoặc thêm vào các món ăn.

Bổ sung vitamin C:

Thực phẩm giàu vitamin C như dâu tây, việt quất, ớt chuông, cà chua, giúp chống oxi hóa và tăng khả năng kháng viêm.

Dùng nước muối sinh lý:

Sử dụng nước muối NaCl 0,9% để làm sạch mũi và giảm triệu chứng nghẹt mũi.

Sử dụng men vi sinh:

Men vi sinh, đặc biệt là Lactobacillus acidophilus trong sữa chua, có lợi khuẩn giúp củng cố hệ miễn dịch.

Xông mặt với nước ấm và tinh dầu:

Xông mặt giúp thoải mái niêm mạc mũi và giảm triệu chứng.

Thêm vài giọt tinh dầu như sả, bạc hà, hoặc tràm trà vào nước xông.

Thuốc Tây Y:

Sử dụng thuốc kháng histamin để giảm triệu chứng viêm mũi dị ứng.

Thuốc vệ sinh mũi và thuốc hỗ trợ thông mũi giúp giảm nghẹt mũi.

Thuốc Corticoid:

Thuốc xịt mũi chứa corticoid giúp giảm triệu chứng ngứa, chảy nước mũi.

Sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ.

Thuốc Đông Y:

Áp dụng các bài thuốc Đông Y như sắc nước, xông hơi từ thảo dược như thương nhĩ tử, quế chi, bạch chỉ, ké đầu ngựa.

Các vị thuốc Nam:

Sử dụng lá húng chanh, lá lốt, cây cỏ hôi, bạc hà, theo các cách thực hiện cụ thể.

Khi cần gặp bác sĩ:

Nếu triệu chứng nặng, kéo dài và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, cần thăm bác sĩ.

Trong trường hợp nghiêm trọng, như sưng hốc mũi, sốt, hoặc tình trạng ảnh hưởng đến sức khỏe, cần đến bệnh viện ngay lập tức.

Bài thuốc Đông Y:

Áp dụng các bài thuốc Đông Y như sắc nước, xông hơi từ thảo dược như thương nhĩ tử, quế chi, bạch chỉ, ké đầu ngựa.

Các vị thuốc Nam:

Sử dụng lá húng chanh, lá lốt, cây cỏ hôi, bạc hà, theo các cách thực hiện cụ thể.

Khi cần gặp bác sĩ:

Nếu triệu chứng nặng, kéo dài và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, cần thăm bác sĩ.

Trong trường hợp nghiêm trọng, như sưng hốc mũi, sốt, hoặc tình trạng ảnh hưởng đến sức khỏe, cần đến bệnh viện ngay lập tức.

Những biện pháp này có thể giúp giảm triệu chứng viêm mũi dị ứng khi áp dụng đúng cách và kiên nhẫn. Tuy nhiên, nếu tình trạng không cải thiện, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn và điều trị đúng đắn.

Thuốc Chữa Viêm Mũi Dị Ứng

Bài viết trên giới thiệu 9 loại thuốc chữa viêm mũi dị ứng dạng xịt và viên, được chuyên gia khuyên dùng. Dưới đây là rút gọn thông tin chính từ bài viết:

Nazal:

Chỉ định: Viêm mũi dị ứng, sổ mũi, nghẹt mũi, viêm xoang.

Liều lượng: Người lớn: 1-2 nhát, 6 lần/ngày. Trẻ 7-14 tuổi: 1-2 nhát, 2 lần/ngày.

Cách dùng: Xịt trực tiếp vào mũi sau khi vệ sinh, hít nhẹ, nghiêng 1 bên sau khi xịt.

Benita:

Chỉ định: Viêm mũi dị ứng mãn tính, sau phẫu thuật polyp mũi.

Liều lượng: Người lớn và trẻ trên 6 tuổi: 256mcg/ngày.

Cách dùng: Xịt vào mũi sau khi vệ sinh, đầu xịt thẳng đứng.

Meseca:

Chỉ định: Viêm mũi dị ứng theo mùa hoặc quanh năm.

Liều lượng: Người lớn và trẻ trên 12 tuổi: 2 nhát, 1 lần/ngày.

Cách dùng: Xịt vào mũi sau khi vệ sinh.

Otrivin:

Chỉ định:Viêm mũi dị ứng, an toàn cho trẻ em và người lớn.

Liều lượng: 2-3 giọt hoặc 1 lần/bên mũi, 3 lần/ngày.

Cách dùng: Xịt vào mũi sau khi làm sạch.

Avamys:

Chỉ định:Dùng để dự phòng và điều trị viêm mũi dị ứng.

Liều lượng: Trẻ 4-11 tuổi: 1 nhát/bên mũi, tối đa 2 lần/ngày. Người lớn: 1-2 nhát/bên mũi, tối đa 4 lần/ngày.

Cách dùng: Xịt vào mũi sau khi vệ sinh.

Cetirizin (Dạng viên uống):

Chỉ định: Viêm mũi dị ứng theo mùa, viêm mũi dị ứng dai dẳng, mề đay mãn tính.

Liều lượng: Người lớn: 5-10mg/lần/ngày.

Cách dùng: Uống với nước lọc trước hoặc sau khi ăn.

Telfast (Dạng viên nén bao phim):

Chỉ định: Viêm mũi dị ứng, mề đay mãn tính.

Liều lượng: Người lớn và trẻ trên 12 tuổi: 180mg/ngày.

Cách dùng: Uống trước khi ăn với nước lọc.

Clorpheniramin Loratadin (Dạng viên):

Chỉ định: Viêm mũi dị ứng, mề đay, phù mạch.

Liều lượng: Người lớn và trẻ trên 12 tuổi: 1 viên/trước khi đi ngủ, không quá 6 viên/ngày.

Cách dùng: Uống với nước lọc.

Fexofenadine (Dạng viên):

Chỉ định: Viêm mũi dị ứng, hen suyễn.

Liều lượng: 60-180mg/lần, 1-2 lần/ngày.

Cách dùng: Uống với nước lọc.

Lưu ý khi dùng thuốc:

Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Tuân thủ liều lượng và không ngưng thuốc đột ngột.

Tránh tiếp xúc với chất gây dị ứng và duy trì môi trường sạch sẽ.

Khi nào cần thăm bác sĩ:

Triệu chứng nghiêm trọng và kéo dài.

Ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày và sức khỏe tổng thể.

Thuốc không hiệu quả hoặc gây tác dụng phụ.

Viêm Mũi Dị Ứng Kiêng Ăn Gì

Viêm mũi dị ứng có thể được kiểm soát và giảm nhẹ bằng cách điều chỉnh chế độ ăn uống. Dưới đây là một số nguyên tắc về thực phẩm nên hạn chế và nên ăn để giúp kiểm soát tình trạng này:

Nên Hạn Chế:

Đồ ăn cay nóng:

Gia vị như ớt, tiêu, sa tế có thể kích thích mũi và tăng tiết dịch nhầy, làm nặng thêm triệu chứng viêm mũi dị ứng.

Thực phẩm dầu mỡ, tanh và có tính lạnh:

Hải sản, đặc biệt là tôm, cua, mực, và thịt gà có thể kích thích phản ứng dị ứng, làm trở nên nghiêm trọng hơn.

Thực phẩm gây kích thích cổ họng:

Hạt dưa, bí, lạc, thịt có hàm lượng protein cao, côn trùng, nấm, cần tây có thể tăng kích thước sỏi và gây kích thích.

Chất phụ gia thực phẩm:

Chất màu, hương liệu, và chất bảo quản có thể gây phản ứng dị ứng, vì vậy tránh ăn các thực phẩm chứa nhiều chất này.

Sữa và các chế phẩm từ sữa:

Sữa có thể tăng cảm giác tắc mũi và ẩm ướt, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của vi khuẩn.

Nên Ăn:

Trái cây giàu Vitamin C:

Cam, bưởi, ớt chuông, ổi giúp tăng sức đề kháng và giảm các triệu chứng viêm mũi dị ứng.

Thực phẩm giàu Omega-3:

Cá hồi, cá nục, cá mòi chứa nhiều Omega-3 giúp giảm sưng niêm mạc xoang và hỗ trợ việc điều trị.

Thực phẩm có tính ấm:

Gừng, hành tỏi giúp tăng cường khả năng kháng khuẩn.

Gia vị có tinh dầu:

Sả, bạc hà, rau mùi giúp giảm các triệu chứng viêm mũi.

Chế biến thực phẩm đơn giản:

Luộc và hấp thay vì chiên xào dầu mỡ giúp giảm chất béo và gia vị.

Uống đủ nước:

Giữ cho niêm mạc mũi và họng ẩm ướt, giảm cảm giác khó chịu.

Kiểm soát khẩu phần:

Tránh ăn quá nhiều vào buổi tối để giảm cảm giác đầy bụng khi nằm xuống.

Chế độ ăn cân đối:

Ăn đủ chất xơ, rau củ, và protein lành mạnh để tăng cường sức khỏe tổng thể.

Bổ sung Vitamin C và Omega-3:

Đảm bảo cung cấp đủ vitamin và khoáng chất từ trái cây và cá hồi.

Nhớ rằng, tư vấn của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng là quan trọng để tạo ra một chế độ ăn uống phù hợp với tình trạng sức khỏe cụ thể của bạn.

Các biến chứng viêm mũi dị ứng

Theo các thống kê về bệnh viêm mũi dị ứng, chưa có trường hợp mắc bệnh nào gây nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên, những ảnh hưởng về sức khỏe, tinh thần và kể cả biến chứng là có nguy cơ cao xảy ra.
Một số biến chứng viêm mũi dị ứng thường gặp như:

Hen suyễn là biến chứng thường gặp, thường xuất hiện trong vòng một tuần và tự biến mất, sau đó lại tái phát.
Ở những trường hợp viêm mũi dị ứng lâu năm sẽ rất dễ chuyển sang mãn tính khiến cho niêm mạc mũi của người bệnh bị thoái hóa gây phù nề, kích thích cấu trúc xoăn mũi bị phình to, tạo thành các khối polyp gây cản trở việc hô hấp cơ bản.
Ngoài ra, một số biến chứng khác của viêm mũi dị ứng như viêm xoang cấp tính, viêm xoang mãn tính, viêm tai giữa, viêm họng, viêm thanh quản... Thậm chí ở mức độ nặng hơn có thể gây nhiễm trùng mắt, viêm màng não cực kỳ nguy hiểm.

Cách phòng ngừa viêm mũi dị ứng

Điều trị viêm mũi dị ứng không khó nhưng việc phòng ngừa lại không hề dễ, đặc biệt với những người có nhiều thói quen sống không lành mạnh hoặc có sẵn cơ địa dị ứng.

Và để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh xuống thấp, bạn cần chủ động thực hiện một số phương pháp phòng ngừa sau:

Chủ động cách ly với các tác nhân gây dị ứng như hóa chất độc hại, nấm mốc, phấn hoa, lông chó mèo, chất thải, bụi bẩn... thậm chí ngưng sử dụng các sản phẩm hóa dược mỹ phẩm trong một thời gian.
Luôn luôn che chắn bằng cách đeo khẩu trang, đội mũ, mang kính râm... khi ra ngoài để bảo vệ đường thở khỏi sự tấn công của các vi sinh vật có hại tiềm ẩn trong không khí.
Giữ ấm cơ thể khi thời tiết chuyển lạnh, đặc biệt ở những vùng như cổ, ngực, mũi. Hạn chế tắm nước lạnh và ở quá lâu trong máy lạnh, sử dụng máy tạo độ ẩm không khí để tránh làm khô khoang mũi trong những thời điểm độ ẩm trong không khí xuống thấp.
Thường xuyên vệ sinh đường hô hấp bằng cách súc họng, rửa mũi bằng nước muối sinh lý ít nhất 1 lần trong ngày. Đồng thời, điều trị dứt điểm các bệnh lý liên quan như sâu răng, viêm lợi, viêm amidan, ...
Xây dựng thực đơn ăn uống khoa học, tránh các loại đồ ăn thức uống lạnh, chế biến nhiều dầu mỡ, đồ ngọt, thức ăn cay nóng, rượu bia. chất kích thích... Thay vào đó nên ăn uống lành mạnh hơn với các loại thực phẩm bổ sung omega-3, vitamin khoáng chất, các loại thực phẩm giàu chất chống dị ứng và uống nhiều nước mỗi ngày.
Tuyệt đối không lạm dụng các loại thuốc xịt, thuốc nhỏ mũi khi chưa thăm khám tại bệnh viện.

Tóm lại, viêm mũi dị ứng là căn bệnh đường hô hấp không thể lơ là mà cần phải chủ động điều trị sớm để tránh những phiền phức do bệnh gây ra cũng như các biến chứng nguy hiểm. Tốt nhất nên sắp xếp thời gian đi khám tại cơ sở y tế, bệnh viên chuyên khoa hô hấp để được tư vấn phương án điều trị tốt nhất.

Cập nhật lúc 05:23 - 20/05/2024