Lang Ben

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi

Hồ Sơ Viện Y Dược Cổ Truyền Dân Tộc – TRADIMEC

Lang ben là một dạng tổn thương da xuất hiện ở tầng thượng bì do nấm Malassezia furfur gây ra. Bệnh điển hình bởi các đốm da giảm hoặc tăng sắc tố bất thường, ít gây ngứa và không đau. Lang ben thường đáp ứng tốt biện pháp điều trị, tuy nhiên cần kết hợp điều trị dự phòng vì bệnh có nguy cơ tái nhiễm cao.

Lang ben là bệnh gì?

Lang ben hay lang beng/ nấm da lang ben là thuật ngữ đề cập đến tình trạng tổn thương da do nấm, thường gặp nhất là nấm Malassezia furfur (còn có tên gọi khác là Pityrosporum orbiculare). Bệnh lý đặc trưng bởi ban dát da tăng hoặc giảm sắc tố, ít ngứa, không gây đau và thường có ranh giới rõ ràng so với vùng các vùng da xung quanh.

: Lang ben là một dạng tổn thương da xuất hiện ở tầng thượng bì do nấm Malassezia furfur gây ra

Loại nấm này sống trên tầng thượng bì da với số lượng thấp và gần như không gây ra bất kỳ triệu chứng nào. Tuy nhiên, khi có điều kiện thuận lợi, chúng có thể phát triển mạnh mẽ, gây hư hại các tế bào sừng và hình thành tổn thương da.

Thông thường, lang ben và các bệnh ngoài da do nấm gây ra thường khởi phát mạnh khi thời tiết nóng ẩm, nhất là nơi có mật độ dân số cao. Bệnh có khả năng lây lan thông qua tiếp xúc trực tiếp hoặc dùng chung các vật dụng với người nhiễm bệnh (quần áo, khăn,…)

Bệnh lý ảnh hưởng chủ yếu ở đối tượng trong độ tuổi thanh thiếu niên và ít xảy ra ở người cao tuổi. Lang beng thường không gây ngứa ngáy hoặc ngứa khi tiết nhiều mồ hôi và có thể điều trị dứt điểm.

Nguyên nhân lang ben

Theo các chuyên gia đầu ngành, nguyên nhân trực tiếp gây ra bệnh lý là do sự phát triển quá mức của nấm men, ảnh hưởng đến sắc tố da và hình thành các vùng da tăng/giảm sắc tố bất thường. Các nghiên cứu nhận thấy, nấm Malassezia furfur tiết ra azelaic làm chậm tốc độ vận chuyển các melanin đến tế bào thượng bì, từ đó gây giảm sắc tố da.

Nguyên nhân gây ra bệnh lang beng — Thời tiết nóng ẩm là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ khởi phát bệnh lý

Ngoài ra, bệnh còn có thể xảy ra bởi một số yếu tố rủi ro như:

Thời tiết nóng ẩm: Thời tiết nóng ẩm thường gây tăng thân nhiệt, từ đó kích thích hoạt động bài tiết mồ hôi. Nấm men hấp thụ các thành phần trong dầu thừa có xu hướng phát triển mạnh và gây tổn thương da.
Rối loạn tuyến bã nhờn: Trường hợp bị rối loạn tuyến bã nhờn thường có lượng dầu thừa và đổ nhiều mồ hôi hơn so với người bình thường. Điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi để nấm men phát triển và gây bệnh.
Thay đổi hormone: Sự thay đổi của hormone có thể dẫn đến rối loạn quá trình bài tiết mồ hôi, đồng thời làm tăng nguy cơ mắc các bệnh ngoài da do nấm. Tình trạng này phổ biến ở đối tượng trong độ tuổi dậy thì, phụ nữ mang thai, đang cho con bú.
Vệ sinh cơ thể kém: Thói quen vệ sinh cơ thể kém là một trong những yếu tố quan trọng trong cơ chế bùng phát bệnh lang beng. Bởi tình trạng này có thể dẫn đến bít tắt, ứ đọng dầu thừa trong lỗ chân lông, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn và nấm men bùng phát mạnh.
Yếu tố tuổi tác: Các nghiên cứu nhận thấy, nấm Malassezia furfur phụ thuộc nhiều vào lipid ở bề mặt da nên thường tác động đến những vùng da có hoạt động bài tiết bã nhờn mạnh. Vì vậy, bệnh thường xuất hiện ở thanh thiếu niên, ít gặp hơn ở trẻ nhỏ và người già bởi những đối tượng này có hoạt động bài tiết bã nhờn yếu hơn.

Ngoài những yếu tố trên, bệnh lang ben còn có thể xảy ra bởi một số yếu tố rủi ro khác như chế độ ăn uống không phù hợp, thừa cân – béo phì, thường xuyên sử dụng bia rượu, hệ miễn dịch suy giảm, dùng thuốc tránh thai.

Triệu chứng lang ben

Thực tế nhận thấy, các triệu chứng bệnh lang ben rất dễ nhận biết và dễ phân biệt với các bệnh ngoài da khác. Một số biểu hiện thường gặp của bệnh lý, bao gồm:

Trên da xuất hiện các đốm có màu nâu, trắng hoặc hồng
Bề mặt đốm bằng phẳng, ngứa ít hoặc không ngứa, có ranh giới tương đối hơn so với những vùng da lân cận.
Vùng da bị ảnh hưởng có màu sắc bất thường do một số yếu tố. Số liệu thống kê cho thấy, tổn thương giảm sắc tố (có màu trắng) thường xuất hiện vào mùa hè.
Tổn thương da có màu nâu hoặc màu hồng thực chất chính là hệ quả do phản ứng viêm do nấm gây ra.
Tổn thương do lang beng gây ra có xu hướng lan rộng thành từng mảng lớn hoặc phát triển thành các đốm nhỏ, mọc khu trú ở một (vài) vùng da.
Bệnh lý gây tổn thương da có hình bầu dục hoặc hình đa cung, kích thước từ 1 – 3cm.
Thường xuất hiện ở ngực, lưng, cổ, mặt, chủ yếu ảnh hưởng đến phần trên của cơ thể.
Lang beng hầu như không gây đau rát, triệu chứng nóng rát do phản ứng chà xát, cào gãi lên vùng da bị tổn thương.
Tổn thương do bệnh lý gây ra có vảy da mịn và dễ cạo

Cách Chữa Lang Ben

Cách chữa lang ben tại nhà thường sử dụng mẹo dân gian với nguyên liệu tự nhiên, có ưu điểm về chi phí, lành tính và an toàn. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ hiệu quả đối với trường hợp lang ben nhẹ, triệu chứng chưa nghiêm trọng.

4 cách chữa lang ben tại nhà hiệu quả:

Chuối xanh:

Lấy chuối xanh non, cắt đôi và chà nhựa chuối lên vùng da bị lang ben.

Nhựa chuối có tác dụng ức chế hoạt động của vi nấm, ngăn ngừa bệnh tiến triển.

Tỏi:

Giã nát 1 củ tỏi, đắp lên vùng da bị lang ben và để trong 10 phút.

Rửa sạch da với nước ấm.

Áp dụng mỗi ngày vào buổi sáng và tối.

Giấm táo:

Thoa giấm táo nguyên chất trực tiếp lên da bị lang ben.

Áp dụng 3 lần mỗi ngày để giảm ngứa và chống viêm.

Nghệ:

Giã nát 1 củ nghệ tươi, thoa lên da bị lang ben và để trong 30 phút.

Rửa lại với nước ấm.

Thực hiện 2-3 lần mỗi ngày.

Thuốc Tây y:

Thuốc bôi tại chỗ: Sử dụng Ketoconazole, Clotrimazole, Terbinafine.

Thuốc uống toàn thân: Itraconazole, Fluconazole, Gricin, Ketoconazole.

Mẹo và Thuốc Nam chữa lang ben:

Ké đầu ngựa:

Lấy lá ké đầu ngựa, phơi khô và sắc nước.

Uống 3 lần mỗi ngày.

Cây so đũa:

Lấy lá so đũa tươi, giã nát và bôi trực tiếp lên da bị lang ben.

Áp dụng 2 lần mỗi ngày.

Thuốc Đông y:

Bài thuốc bôi dạng nước:

Sử dụng xuyên khung, đương quy, hoàng kỳ, bạch phục linh, bạch truật.

Rửa sạch và sắc nước, dùng để vệ sinh vùng da bị lang ben, thực hiện 2 lần mỗi ngày.

Bài thuốc uống:

Kết hợp phòng phong, xuyên khung, bạch bộ, cúc tần, ngải cứu, diệp hạ châu, xích đồng, hồng hoa.

Sắc nước và uống 3 lần mỗi ngày.

Lưu ý:

Trong quá trình chữa trị, kiên trì là quan trọng, không nên bỏ cuộc giữa chừng.

Kiểm tra và tham khảo ý kiến chuyên gia trước khi sử dụng mẹo dân gian hoặc thuốc Đông y.

Tuân thủ đúng liều lượng và cách dùng khi sử dụng thuốc Tây y.

Duy trì chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt lành mạnh để hỗ trợ quá trình điều trị.

Lưu ý rằng, với trường hợp lang ben nặng hoặc không đáp ứng được với phương pháp tại nhà, việc tham khảo ý kiến của bác sĩ và sử dụng thuốc Tây y có thể là lựa chọn hiệu quả và an toàn hơn.

Thuốc Chữa Lang Ben

Dưới đây là một số loại thuốc điều trị lang ben:

Ketoconazol Cream 2%: Chứa Ketoconazol, kháng nấm và ức chế sự phát triển nấm, điều trị lang ben đỏ và trắng, nấm Candida Albicans, hắc lào, viêm da tiết bã nhờn, nấm toàn thân.

Fluconazol: Có dạng bôi, uống, và tiêm. Dùng bôi cho trường hợp nhẹ, có thể chuyển sang dạng uống hoặc tiêm nếu cần.

Dung dịch BSI: Dùng ngoại da cho lang ben, nấm móng, lác đồng tiền, và các vấn đề da khác.Thành phần: Ethanol, lodide, salicylic acid, benzoic acid.

Nizoral Cream: Chứa Kétoconazole, ức chế sự phân chia tế bào nấm. Chỉ định: Hắc lào, lang ben, bệnh lác, nấm móng, nấm ở bẹn.

Antimycose: Thuốc dạng cồn, chứa acid benzoic và acid salicylic. Tiêu diệt nấm, sát khuẩn, kích thích phục hồi da.

Thuốc ASA: Dạng dung dịch bôi tại chỗ, chứa natri salicylat, acid acetylsalicylic. An toàn, không khuyến khích dùng ở vùng nhạy cảm.

Thuốc Bifonazol: Kem bôi kiểm soát triệu chứng lang ben và nhiễm nấm. Sử dụng 2-4 tuần.

Thuốc Miconazol: Chống nấm imidazol, dạng bôi và uống. Điều trị lang ben, lác đồng tiền, nấm da toàn thân. Bôi mỗi ngày hoặc uống theo liều lượng bác sĩ kê đơn.

Thuốc Clotrimazol: Bôi ngoài da chứa Clotrimazol. Điều trị lang ben và bệnh da liễu do nấm. Cảnh báo chống chỉ định và tác dụng phụ nhẹ.

Lang Ben Nên Ăn Gì

Bệnh lang ben là một vấn đề da liễu phổ biến do tác động của vi nấm, thường xuất hiện ở các vùng da dễ ẩm ướt và thường xuyên đổ mồ hôi. Mặc dù không gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, nhưng nó có thể lan rộng và ảnh hưởng đến tâm lý. Để nhanh chóng khỏi bệnh, người bệnh cần chú ý đến chế độ dinh dưỡng.

Bổ sung thực phẩm giàu protein: Protein giúp cơ thể kháng nấm và cung cấp năng lượng. Bổ sung thực phẩm giàu protein giúp tăng cường đề kháng và hỗ trợ quá trình phục hồi da.

Ăn sữa chua: Sữa chua không chỉ tăng đề kháng mà còn giúp kích thích tiêu hóa và cải thiện hệ miễn dịch. Sử dụng sữa chua cả bên ngoài và bên trong có thể đem lại hiệu quả tốt.

Bổ sung vitamin D: Vitamin D cung cấp sức khỏe cho da và giúp ức chế hoạt động của vi nấm. Rau màu xanh, bông cải, và đậu bắp là những nguồn vitamin D tốt.

Ăn tỏi: Tỏi chứa chất chống oxy hóa và allicin, giúp kháng khuẩn và giảm viêm nhiễm. Cả việc ăn tỏi và sử dụng ngoài da đều có lợi.

Những thực phẩm cần kiêng:

Hạn chế đường: Đường cung cấp dinh dưỡng cho vi nấm, làm tăng khả năng phát triển của chúng. Hạn chế ăn đường giúp rút ngắn thời gian điều trị.

Kiêng hạt: Hạt như đậu phộng, macca, có thể cung cấp dưỡng chất cho vi nấm. Tuy nhiên, nên tham khảo ý kiến chuyên gia để chọn loại hạt phù hợp.

Kiêng một số loại trái cây: Trái cây giàu đường như mít, sầu riêng nên được kiêng trong thời gian điều trị.

Hạn chế giấm: Giấm có thể kích thích vi nấm phát triển, nên tránh ăn các món chứa giấm.

Kiêng bánh mì nướng: Men nở trong bánh mì có thể tạo điều kiện cho vi nấm lan rộng hơn.

Kiêng dầu mỡ: Thức ăn chiên rán nhiều dầu mỡ có thể làm chậm quá trình phục hồi của làn da.

Kiêng rượu bia và đồ uống chứa cồn: Chất kích thích này có thể ảnh hưởng đến quá trình tái tạo da.

Biện pháp kiểm soát và dự phòng tái phát bệnh lang beng

Bệnh lang beng mặc dù không đe dọa đến sức khoẻ nhưng có khả năng lây lan và có xu hướng tái phát nhiều lần nếu gặp điều kiện thuận lợi. Do đó, bên cạnh điều trị y tế, người bệnh nên chủ động áp dụng các biện pháp giúp kiểm soát và phòng ngừa bệnh tái phát lâu dài.

Dưới đây là một số biện pháp giúp cải thiện và dự phòng bệnh lý tái phát:

Giữ vệ sinh cơ thể, mỗi ngày tắm 2 lần với xà phòng diệt khuẩn, nhất là khi thời tiết nóng ẩm
Thường xuyên giặt giũ quần áo, vật dụng bằng nước ấm và phơi ở nơi có nhiều nắng để ngăn ngừa bệnh tái nhiễm.
Đối với các trường hợp hay tái phát bệnh lý, bác sĩ chuyên khoa có thể yêu cầu điều trị dự phòng bằng cách uống Itraconazole với liều 200mg/ ngày (uống 1 ngày/ tháng trong thời điểm thời tiết nóng ẩm). Hoặc sử dụng loại dầu gội đầu có chứa Ketoconazole hoặc Selenium sulfide thoa lên cơ thể rồi rửa lại với nước sau 10 phút (mỗi tháng áp dụng 1 lần).
Hạn chế các loại thực phẩm, thức uống gây tiết nhiều mồ hôi như thức ăn chứa nhiều đường, cà phê, rượu bia, gia vị cay nóng,…
Hạn chế tiếp xúc với ánh nắng có cường độ cao cũng như hạn chế các bộ môn vận động gây đổ nhiều mồ hôi (đá bóng, chạy bộ, đánh tennis,…) vào mùa nóng.
Không tiếp xúc lên vùng da hoặc các vật dụng cá nhân của người mắc các bệnh ngoài da do nấm gây ra.

Lang ben là một trong những bệnh ngoài da phổ biến. Bệnh lý chỉ gây tổn thương ở tầng thượng bì, ít ngứa và không gây đau. Tuy nhiên, trường hợp không được kiểm soát sớm hoặc tự ý dùng thuốc có thể khiến tổn thương da lan rộng hơn và ảnh hưởng đến chức năng thẩm mỹ. Do đó, người bệnh cần kết hợp điều trị và phòng ngừa để kiểm soát bệnh lý hoàn toàn.

Cập nhật lúc 03:29 - 21/05/2024