Lang Ben Đỏ

Lang beng là thuật ngữ đề cập đến tình trạng nhiễm nấm da nông do vi nấm Pityrosporum ovale (nấm Malassezia) gây ra. Từ đó dẫn đến sự xuất hiện các dát da giảm/tăng sắc tố hoặc các dát da màu hồng. Trường hợp sang thương là các dát hồng được gọi là lang beng đỏ.

Tương tự như bệnh lang ben trắng, lang ben đỏ không gây đau rát, ít ngứa (thường chỉ ngứa khi tiết nhiều mồ hôi). Tuy nhiên, tổn thương da do bệnh lý gây ra ảnh hưởng nhiều đến ngoại hình cũng như tâm lý của người bệnh.

Bệnh lang beng nói chung và lang ben đỏ nói riêng thường ảnh hưởng đến đối tượng sống và làm việc trong thời tiết, môi trường nóng ẩm, nhất là thanh thiếu niên. Bên cạnh đó, bệnh còn có thể gặp ở trẻ em, nhũ nhi và hiếm gặp ở người cao tuổi.

Theo các chuyên gia, nguyên nhân trực tiếp gây ra bệnh lý là do nấm Malassezia - loại nấm thường trú trên da. Thông thường, loại nấm này sống trên da với số lượng hạn chế và có vai trò cân bằng hệ vi sinh. Tuy nhiên, đây là loại nấm lưỡng hình, phụ thuộc vào chất béo (lipid) nên có thể phát triển mạnh mẽ, đồng thời chuyển đổi từ các tế bào nấm men sang tế bào nấm sợi nếu cơ thể tiết nhiều bã nhờn.

Sự biến đổi về hình dáng của vi nấm là yếu tố tác động trực tiếp gây xuất hiện các biểu hiện lâm sàng. Nấm Pityrosporum ovale thường trú trên da, do đó khi có điều kiện thích hợp, chúng mới phát triển mạnh và gây ra bệnh lang beng.

Dưới đây là một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh lang ben đỏ:

• Thời tiết nóng ẩm: Sống trong thời tiết nóng ẩm có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh lang ben và một số bệnh nấm da thường gặp khác. Bởi khi thời tiết nóng ẩm, da bài tiết ra nhiều mồ hôi, bã nhờn hơn so với bình thường nhằm điều hoà thân nhiệt, đồng thời làm mát cơ thể. Tuy nhiên, tình trạng này vô tình tạo điều kiện cho nấm men hấp thụ lipid, phát triển mạnh mẽ và biến đổi cấu trúc, gây tổn thương da.
• Mất cân bằng hormone: Hormone được xem là yếu tố đóng vai trò quan trọng trong cơ chế hình thành lang ben. Hiện tượng tăng đột ngột của hormone androgen (hormone được sản sinh trong độ tuổi dậy thì) có thể khiến da tăng tiết bã nhờn, từ đó gây khởi phát bệnh lang ben đỏ. Bên cạnh đó, mất cân bằng giữa hormone progesterone và estrogen có thể gây rối loạn tuyến bã nhờn, tăng nguy cơ nhiễm nấm.
• Rối loạn tuyến bã nhờn: Hiện tượng này có thể khiến da bài tiết lượng dầu thừa nhiều hơn so với bình thường. Từ đó thúc đẩy sự phát triển của vi nấm phụ thuốc lipid. Tình trạng này thường xuất hiện ở trẻ nhỏ, nhũ nhi do tuyến bã nhờn chưa phát triển hoàn chỉnh.
• Vệ sinh cơ thể kém: Đây được xem là một trong những yếu tố thuận lợi làm tăng nguy cơ mắc bệnh lang ben đỏ và lang ben trắng. Vệ sinh cơ thể kém sẽ tạo điều kiện thuận lợi để bụi bẩn, bã nhờn, da chết tích tụ trong nang lông. Từ đó thúc đẩy sự phát triển quá mức của vi nấm và gây bùng phát các biểu hiện lâm sàng.
• Suy giảm miễn dịch: Các vi khuẩn, nấm men sống trên da có số lượng hạn chế và được kiểm soát bởi các lợi khuẩn. Tuy nhiên, khi suy giảm hệ miễn dịch, kéo theo lợi khuẩn suy giảm. Lúc này nấm men dễ dàng phát triển và gây tổn thương da. Do đó, trường hợp có hệ miễn dịch kém (người bị tiểu đường, trẻ em, sử dụng corticoid dài hạn,...) đều dễ bị tái phát lang ben sau điều trị.
• Các yếu tố khác: Ngoài ra, bệnh lang ben đỏ còn có nguy cơ bùng phát bởi một số yếu tố thuận lợi như chế độ ăn nhiều chất béo, thừa cân - béo phì, ăn nhiều đường, uống bia rượu, dùng thuốc tránh thai trong thời gian dài,...

Thực tế nhận thấy, bệnh lý ảnh hưởng chủ yếu đến đối tượng thanh thiếu niên, trẻ nhỏ và người trẻ tuổi. Bệnh hiếm khi khởi phát ở người cao tuổi, bởi ở độ tuổi này, hoạt động tuyến bã nhờn suy giảm mạnh khiến nấm men không có điều kiện phát triển.

Thông thường, bệnh lang ben đỏ và lang beng trắng rất dễ nhận biết. Người bệnh có thể nhận biết 2 loại lang ben này thông qua màu sắc và hình dáng sang thương da.

Dưới đây là một số dấu hiệu giúp nhận biết bệnh lang ben đỏ:

• Trên da xuất hiện các ban dát màu hồng ở chỗ chân lông hoặc chấm đỏ
• Tổn thương da khi mới khởi phát có kích thước nhỏ, rải rác sau đó lan rộng ra các vùng da xung quanh và liên kết lại thành mảng lớn (hình tròn, hình đa cung, hình oval,...)
• Tổn thương da do bệnh lý gây ra có màu hồng nhạt đến đậm
• Một vài trường hợp có thể xuất hiện tổn thương da với màu sắc đa dạng như màu nâu, màu hồng, nâu đậm, màu trắng
• Tổn thương da do lang ben đỏ gây ra ít gây ngứa, không đau rát, khó chịu. Một số trường hợp có thể bị ngứa nhẹ do nhiệt độ cơ thể tăng cao, đổ nhiều mồ hôi.
• Lang ben đỏ thường xuất hiện ở nửa thân trên, tập trung chủ yếu ở các khu vực da bài tiết nhiều bã nhờn
• Sang thương da do bệnh lý gây ra có bề mặt mịn, khi cạo sẽ tạo hành lớp bụi phấn trắng mịn.

Theo các chuyên gia, lang ben trắng và lang ben đỏ có đặc điểm gần giống nhau, chỉ khác biệt nhau về màu sắc. Sở dĩ thương tổn do vi nấm Pityrosprum ovale gây ra thường có màu trắng là vì loại nấm men này sản xuất ra acid azelaic - một loại axit dicarboxylic gây ức chế, phát huỷ melanocyte, đồng thời ngăn chặn quá trình vận chuyển melanin đến các tế bào thượng bì.

Đối với lang ben đỏ, tổn thương ban dát hồng có thể là hệ quả do phản ứng viêm của cơ thể với các loại vi nấm gây hại.