Viêm Amidan

Viêm amidan là bệnh viêm nhiễm đường hô hấp phổ biến ở nhiều đối tượng khác nhau. Bệnh lý nếu được điều trị và chăm sóc đúng cách có thể kiểm soát sau 7 – 10 ngày. Tuy nhiên, trường hợp viêm amidan tái phát nhiều lần hoặc có dấu hiệu phì đại, bác sĩ chuyên khoa có thể cân nhắc cắt bỏ amidan nhằm phòng ngừa biến chứng.

Viêm amidan là gì?

Amidan là 2 hạch bạch huyết (hạch lympho) nằm ở 2 bên hầu họng. Bộ phận này có chức năng bắt giữ vi khuẩn, virus và bảo vệ cơ quan hô hấp. Tuy nhiên, nếu sức khỏe bị suy giảm cộng với sự tấn công của tác nhân gây hại, amidan có thể bị nhiễm trùng và tổn thương và dẫn đến viêm amidan.

VIÊM AMIDAN Là gì? Nguyên nhân, Triệu Chứng, Cách Điều Trị
Viêm amidan là bệnh viêm nhiễm đường hô hấp phổ biến ở nhiều đối tượng khác nhau

Bệnh lý có thể khởi phát ở bất cứ đối tượng và độ tuổi nào nhưng thường ảnh hưởng ở trẻ có độ tuổi từ 3 - 12 tuổi. Nguyên do là ở độ này, sức đề kháng và hệ miễn dịch của trẻ chưa được hoàn thiện, dễ bị vi khuẩn, virus xâm nhập và gây tổn thương amidan. Do nằm gần cổ họng nên các biểu hiện của viêm amidan dễ bị nhầm lẫn với viêm thanh quản, viêm họng.

Đa số các trường hợp bị viêm amidan đều ở mức độ nhẹ và có thể khắc phục hoàn toàn sau 7 - 10 ngày. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, tổn thương amidan kéo dài, tiến triển thành mãn tính và có thể dẫn đến phì đại amidan. Tình trạng này nếu không được điều trị kịp thời sẽ gây ra các biến chứng nghiêm trọng.

Nguyên nhân viêm amidan

Viêm amidan là một trong những bệnh viêm nhiễm đường hô hấp khởi phát bởi nhiều nguyên nhân và yếu tố khác nhau. Theo các chuyên gia đầu ngành, bệnh lý có thể xảy ra do sự tấn công của vi khuẩn, vi rút hoặc do thói quen sinh hoạt, vệ sinh răng miệng kém, sống và làm việc trong môi trường ô nhiễm,...

Một số nguyên nhân gây khởi phát bệnh lý, bao gồm:

  • Vi khuẩn: Các triệu chứng viêm amidan có thể bùng phát do sự tấn công của liên cầu tan huyết nhóm A, liên cầu khuẩn, xoắn khuẩn, phế cầu khuẩn, tụ cầu, các vi khuẩn trong khoang miệng.
  • Virus: Một số loại virus có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh như virus bạch hầu, cúm, sởi, ho gà,...

Tuy nhiên, các vi khuẩn, virus chỉ tấn công vào tổ chức amidan khi có các yếu tố thuận lợi như:

  • Tiếp xúc với người bị viêm nhiễm đường hô hấp: Đa số những tác nhân nhiễm trùng có khả năng lây nhiễm qua tuyến nước bọt (giao tiếp, ăn uống chung, dùng chung vật dụng cá nhân,...) Do đó, bạn có thể bị viêm amidan nếu thường xuyên tiếp xúc với người bị viêm nhiễm đường hô hấp cấp.
  • Cấu tạo của amidan: Không giống với những cơ quan hô hấp khác, amidan có cấu tạo bề mặt chứa các kẽ, rãnh, hốc và nằm ở vị trí "cửa ngõ". Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn, virus dễ dàng xâm nhập và trú ngụ ở cơ quan này.
  • Thời tiết thay đổi: Thực tế cho thấy, bệnh viêm amidan và một số bệnh hô hấp thường xảy ra trong giai đoạn chuyển mùa. Bởi tại thời điểm này, nhiệt độ, độ ẩm thay đổi đột ngột, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn, virus phát triển quá mức.
  • Suy giảm sức đề kháng: Nguy cơ bị viêm amidan có thể tăng cao ở người có thể trạng kém, suy giảm sức đề kháng. Bên cạnh đó, hệ miễn dịch giảm còn làm tăng áp lực đến amidan cũng như các cơ quan miễn dịch khác như (hạch lympho, VA). Đây được xem là điều kiện thuận lợi để các tác nhân gây bệnh phát triển mạnh và dẫn đến tổn thương, nhiễm trùng amidan.
  • Một số yếu tố khác: Ngoài ra, bệnh viêm amidan còn có thể khởi phát do một số yếu tố như sinh sống, làm việc trong môi trường ô nhiễm, cơ địa dị ứng, vệ sinh răng miệng kém, các ổ viêm mãn tính chưa được kiểm soát hoàn toàn như viêm xoang, viêm nướu, viêm VA,...

Triệu chứng viêm amidan

Theo các chuyên gia đầu ngành, các triệu chứng bệnh viêm amidan sẽ phục thuộc vào giai đoạn bùng phát của bệnh. Theo đó, bệnh lý được chia thành 2 loại là viêm amidan cấp tính và viêm amidan mãn tính.

Người bệnh có thể nhận biết bệnh lý thông qua một số dấu hiệu sau:

1. Viêm amidan cấp tính

Viêm amidan cấp tính thường bùng phát các triệu chứng ồ ạt, đột ngột và diễn tiến nhanh trong vòng vài ngày. Bệnh lý không chỉ gây ra những triệu chứng cơ năng, thực thể mà còn phát sinh một số biểu hiện toàn thân. Thực tế cho thấy, mức độ triệu chứng có xu hướng tiến triển nặng đối với trẻ em, người có hệ miễn dịch kém, cơ địa dị ứng.

Viêm amidan cấp tính
Bị sốt đột ngột, sốt cao đến 39 độ C kèm theo biểu hiện ớn lạnh, rét run

Một số biểu hiện viêm amidan cấp tính, bao gồm:

  • Amidan sưng to, có màu đỏ tươi và đau nhức. Toàn bộ khoang miệng có mùi hôi và khô
  • Đau cổ họng bị đau rát, đỏ và khô, nhất là ở 2 bên amidan. Sau vài giờ, cơn đau buốt ở cổ họng có thể tăng lên lan đến tai khiển người bệnh khó chịu.
  • Bề mặt amidan có thể xuất hiện các chấm mủ trắng hoặc vàng, không bám chắc và dễ khạc nhổ, chùi.
  • Bị sốt đột ngột, sốt cao đến 39 độ C kèm theo biểu hiện ớn lạnh, rét run.
  • Cơ thể mệt mỏi, trong một số trường hợp có thể gây táo bón, tiểu ít
  • Khó khăn hoặc đau khi nhai nuốt.
  • Những trường hợp amidan sưng lớn bất thường, khi quan sát bạn có thể thấy eo họng bị thu hẹp
  • Người bệnh thường bị khàn giọng, nói giọng mũi, mất tiếng, thở khò khè, ngủ ngáy
  • Một số trường hợp có thể bị sưng sạch vùng cổ

Trường hợp viêm amidan xảy ra ở trẻ em có thể gây ra một số biểu hiện khác như chán ăn, chảy nhiều nước dãi, trẻ khó chịu, thường xuyên quấy khóc.

Mặc dù các triệu chứng bùng phát ồ ạt và đột ngột, nhưng nếu điều trị đúng cách và chăm sóc tốt, viêm amidan cấp tính có thể kiểm soát hoàn toàn trong vòng 7 – 10 ngày.

2. Viêm amidan mãn tính

Bệnh viêm amidan mãn tính phổ biến ở trẻ vị thành niên và người trưởng thành, nhất là đối tượng nghiện bia rượu, hút thuốc lá, sống và làm việc trong môi trường ô nhiễm. Trong giai đoạn mãn tính, các biểu hiện của bệnh lý thường diễn tiến âm thầm nhưng kéo dài dai dẳng.

Viêm amidan mãn tính
Cảm giác nuốt vướng ở cổ họng và đi kèm với biểu hiện đau rát

Dưới đây là các triệu chứng bệnh viêm amidan mãn tính:

  • Cảm giác nuốt vướng ở cổ họng và đi kèm với biểu hiện đau rát. Cơn đau có thể lan đến tai khiến người bệnh khó chịu.
  • Hơi thở có mùi hôi ngay khi vệ sinh răng miệng sạch sẽ
  • Khi nuốt cảm giác có dị vật trong cổ họng nên nhiều người bệnh thường đằng hắng
  • Gây ho khan nhưng không nhiều
  • Xuất hiện mủ trắng hoặc bã đậu ở các hốc, khe trên bề mặt amidan
  • Ở trẻ nhỏ thường có biểu hiện thở khò khè, ngáy to
  • Với những trường hợp phì đại amidan có thể gây ngưng thở khi ngủ

Tình trạng viêm amidan mãn tính gần như chỉ phát sinh các triệu chứng tại chỗ, ít khi gây ra các biểu hiện toàn thân như sưng hạch bạch huyết, sốt, cơ thể mệt mỏi. Tuy nhiên, ở giai đoạn này bệnh lý thường kéo dài dai dẳng, làm tăng nguy cơ phì đại amidan (amidan tăng kích thước), từ đó dẫn đến hình thành sỏi amidan.

Cách Chữa Viêm Amidan

Mẹo chữa viêm amidan tại nhà

Khi gặp tình trạng sưng viêm amidan, bạn có thể áp dụng những mẹo sau để giảm triệu chứng khó chịu.

Uống nhiều nước ấm:

  • Uống nước ấm giúp họng giảm đau rát hiệu quả.
  • Các loại canh, súp, trà nóng cũng dịu cơn ho và tốt cho sức khỏe.
  • Kết hợp với mật ong, trà chứa pectin hay glycerine.

Súc miệng với nước muối:

  • Súc miệng với nước muối giúp làm sạch và kháng viêm họng.

Hạn chế đồ ăn cứng:

  • Tránh ăn đồ cứng để không làm tổn thương amidan và làm nghiêm trọng tình trạng viêm.

Tăng độ ẩm không khí:

  • Sử dụng máy tạo độ ẩm hoặc hít hơi nước ấm để giảm cảm giác khô họng.

Hạn chế nói chuyện:

  • Hạn chế nói chuyện để tránh kích thích niêm mạc họng.

Khi cần gặp bác sĩ:

  • Nếu có giọng khàn, khó thở, hoặc sốt cao, cần thăm bác sĩ ngay.
  • Đau họng kèm phát ban, sưng cổ hoặc lưỡi, cổ cứng, cần đến gặp bác sĩ.

Phương pháp Tây y:

  • Uống thuốc như nước súc miệng sát khuẩn, thuốc giảm đau, kháng sinh tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh.

Lưu ý khi sử dụng thuốc:

  • Sử dụng kháng sinh nếu nguyên nhân là vi khuẩn.
  • Uống thuốc trước khi ăn 30 phút.
  • Tránh lạm dụng thuốc.
  • Uống nhiều nước khi dùng thuốc.

Cắt amidan:

  • Phương pháp này thường dành cho trường hợp viêm amidan mãn tính hoặc tái phát nhiều lần.

Đông y:

  • Có nhiều bài thuốc từ dược liệu như huyền sâm, toái cốt tử, kim ngân hoa, hủ trường, thục chi, lá đinh lăng, lá hẹ, rau diếp cá, cây lược vàng.

Quan trọng nhất, nếu triệu chứng kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng, cần thăm bác sĩ để được tư vấn và điều trị phù hợp.

Thuốc Chữa Viêm Amidan

Dưới đây là các loại thuốc chữa viêm amidan mà bạn nên biết:

Thuốc Hạ Sốt và Giảm Đau:

  • Paracetamol: An toàn và phổ biến.
  • Aspirin: Thận trọng với trẻ em dưới 12 tuổi.

Thuốc Kháng Sinh: Sử dụng chỉ khi có nhiễm khuẩn, theo hướng dẫn của bác sĩ. Ví dụ: Iba mentin, Amoxicillin, Erythromycin.

Thuốc Chống Viêm, Phù Nề: Có một số loại như Alphamostryspin 4,2mg, Prednisolone 5mg. Sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ.

Thuốc Giảm Ho: Một số sản phẩm như Codein, Dextromethorphan, Toplexil, Bromhexin. Thận trọng với trẻ em, tham khảo ý kiến bác sĩ.

Dung Dịch Súc Miệng Sát Khuẩn: Sử dụng dung dịch súc miệng chứa cholorhexidine hoặc povidonlod giúp kiểm soát và loại bỏ vi khuẩn gây hại cho amidan. Đặc biệt hữu ích cho đối tượng dễ bị vi khuẩn xâm nhập đường hô hấp.

Lưu ý: Tất cả thuốc cần sử dụng theo liều lượng và hướng dẫn của bác sĩ để tránh tác dụng phụ và đảm bảo an toàn.

Viêm Amidan Nên Ăn Gì

Chế Độ Ăn Cho Người Bị Viêm Amidan: Nguyên Tắc và Top Thực Phẩm Hỗ Trợ

Amidan, hai hạch lympho ở họng, đảm nhận vai trò bảo vệ cơ thể. Viêm amidan xảy ra khi sức khỏe suy giảm và amidan bị tổn thương. Ăn uống đúng cách không chỉ giảm áp lực lên amidan mà còn hỗ trợ điều trị.

Nguyên Tắc Ăn Uống:

  1. Bổ Sung Dinh Dưỡng: Ưu tiên thực phẩm giàu vitamin C, Omega-3, và kẽm như cam, cá hồi, hàu.
  2. Rau Xanh: Rau mồng tơi, dưa leo giúp làm dịu amidan sưng viêm.
  3. Không Thực Phẩm Kích Thích: Hạn chế đồ cay, thức uống có gas, và thực phẩm gây kích ứng niêm mạc.

Top Thực Phẩm Hỗ Trợ:

  1. Vitamin C-rich: Cam, quýt, dâu tây - giảm đến 50% biểu hiện viêm amidan.
  2. Rau Xanh: Rau mồng tơi, dưa leo - giảm áp lực lên amidan.
  3. Thực Phẩm Giàu Kẽm: Hàu, hạt bí, thịt bò - tăng sức đề kháng.
  4. Chống Viêm, Kháng Khuẩn: Gừng, đinh hương, nghệ - giảm triệu chứng và hỗ trợ điều trị.
  5. Protein-rich: Thịt gà, trứng - tăng sức khỏe cơ bắp.
  6. Uống Đủ Nước: 2 - 2.5 lít mỗi ngày - làm dịu cổ họng và bảo vệ amidan.

Kiêng Ăn:

  1. Thực Phẩm Khó Nuốt: Rau củ sấy, bánh mì sấy - gây tổn thương niêm mạc.
  2. Dầu Mỡ và Gia Vị Nhiều: Gây kích thích niêm mạc họng.
  3. Bia Rượu và Cà Phê: Làm tăng thân nhiệt, gây kích ứng.
  4. Thực Phẩm Chứa Nhiều Axit: Tắc, chanh, me - làm tăng cảm giác đau.

Viêm amidan có nguy hiểm không?

Đa số các trường hợp bị viêm amidan sẽ được kiểm soát trong vòng 7 - 10 ngày nếu được thăm khám, điều trị và chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, trường hợp bệnh bùng phát do liên cầu khuẩn nhóm A gây ra, không được khắc phục kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng và rủi ro.
Một số biến chứng do viêm amidan gây ra, bao gồm:

  • Sốt thấp khớp: Đây là một trong những biến chứng nghiêm trọng, khởi phát khi vi khuẩn tấn công đến tim, khớp và các mô trong cơ thể. Sốt thấp khớp đặc trưng bởi biểu hiện sốt, ăn không ngon, cơ thể xanh xao, đau nhức khớp, tim đập nhanh, phát ban nhẹ, thở gấp, sưng xung quanh mắt.
  • Viêm cầu thận: Viêm cầu thận xảy ra khi vi khuẩn gây viêm amidan xâm nhập vào máu, thận và gây nhiễm trùng mô thận. Theo các chuyên gia đầu ngành, biến chứng này thường diễn biến phức tạp, gây hạ huyết áp, rối loạn điện giải, nghiêm trọng hơn là tử vong nếu không được kiểm soát kịp thời.

Với những trường hợp bị viêm amidan không được điều trị dứt điểm, tình trạng nhiễm trùng tái phát thường xuyên có thể dẫn đến viêm amidan mãn tính, đồng thời làm tăng nguy cơ phát sinh một số biến chứng như:

  • Viêm mô tế bào amidan: Đây là tình trạng nhiễm trùng ở những mô liên kết của amidan. Viêm mô tế bào xảy ra do nhiễm amidan không được kiểm soát kịp thời, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn, virus tấn công sâu vào các mô bên trong.
  • Khó thở, ngừng thở khi ngủ: Tình trạng này có thể xảy ra do bệnh lý kéo dài dẫn đến amidan phì đại, chèn ép cổ họng, từ đó làm gián đoạn quá trình hô hấp.
  • Áp xe quanh amidan: Áp xe chỉ một dạng nhiễm trùng ở mức độ nặng, đặc trưng bởi sự hình thành các ổ mủ gây đau nhức dữ dội ở amidan. Đồng thời bùng phát các triệu chứng toàn thân. Nếu không được kiểm soát kịp thời, áp xe có thể tự vỡ và dẫn đến phù nề thanh quản, áp xe thành họng, nghiêm trọng hơn có thể gây nhiễm trùng máu.

Bệnh viêm amidan xảy ra do vi khuẩn, virus nên có khả năng lây nhiễm thông qua tiếp xúc với dịch đờm, nước bọt của người nhiễm bệnh. Do đó, cần giữ khoảng cách khi giao tiếp, tránh dùng vật cá nhân chung, hôn môi với người đang mắc các bệnh lý về đường hô hấp nói chung và viêm amidan nói riêng.

Cách phòng ngừa viêm amidan hiệu quả

Amidan có cấu trúc nhiều rãnh, khe kẽ và hốc nên dễ bị virus, vi khuẩn trú ngụ, phát triển. Nếu không chủ động áp dụng các biện pháp phòng ngừa, bệnh lý có thể tái phát nhiều lần và làm tăng nguy cơ bị viêm amidan phì đại.
Do đó, sau khi điều trị bệnh lý, bạn cần áp dụng các biện pháp phòng ngừa như sau:

  • Thường xuyên vệ sinh nhà cửa để loại bỏ vi khuẩn, nấm mốc cũng như các yếu tố dị ứng có trong không khí.
  • Giữ ấm cơ thể, mang khẩu trang thường xuyên khi di chuyển ngoài trời, giai đoạn chuyển mùa. Bên cạnh đó, hạn chế tiếp xúc với người bệnh viêm đường hô hấp cấp, cần vệ sinh tay bằng xà phòng sát khuẩn sau khi tiếp xúc với những vật dụng công cộng.
  • Vệ sinh răng miệng đúng cách để hạn chế sự xâm nhập của vi khuẩn gây hại. Cũng như ức chế sự phát triển quá mức của vi khuẩn, virus thường trú ở khoang miệng.
  • Giải quyết triệt để các ổ viêm như viêm xoang, viêm VA, viêm mũi, viêm nướu, sâu răng,... Vi khuẩn từ những cơ quan này có thể di chuyển đến amidan và phát triển ở các khe kẽ, hốc.
  • Hệ miễn dịch và thể trạng khỏe mạnh có thể làm giảm nguy cơ tái phát bệnh lý đáng kể. Do đó, người bệnh cần xây dựng chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh, thường xuyên tập luyện thể dục thể thao giúp nâng cao sức khoẻ.
  • Cân nhắc phẫu thuật cắt amidan nếu bệnh lý tái phát nhiều lần.

Viêm amidan là bệnh viêm nhiễm đường hô hấp phổ biến và ảnh hưởng nhiều ở trẻ nhỏ. Các triệu chứng của bệnh lý nếu được chăm sóc đúng cách và điều trị hợp lý sẽ được khắc phục sau 7 - 10 ngày. Trong trường hợp bệnh kéo dài, phát sinh biến chứng, người bệnh cần tìm gặp bác sĩ chuyên khoa để được cân nhắc phương pháp phẫu thuật cắt bỏ amidan.

Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai.

Gọi ngay

0974 026 239

Tin mới

Định Tâm An Thần Thang: Bài Thuốc Tốt Nhất Từ Y Học Cổ Truyền 

Mất ngủ là vấn đề ngày càng phổ biến trong xã hội hiện đại, gây...

Cảnh Báo Mề Đay Cấp Và Mãn Tính Ở Trẻ Em Bùng Phát Tại Miền Nam 

Thời gian gần đây, số lượng trẻ em mắc mề đay cấp và mãn tính...

Nghiên Cứu Khoa Học Về Bệnh Viêm Da Cơ Địa Và Cách Xử Lý Từ Y Học Cổ Truyền

Sau nhiều năm đi sâu nghiên cứu, đội ngũ chuyên gia Viện Y dược cổ...