Viêm Cầu Thận Cấp

Viêm cầu thận cấp là thuật ngữ đề cập đến hiện tượng sưng nề, viêm xảy ra trong thời gian ngắn tại các cuộn máu trong bên trong thận (được gọi là cầu thận). Thận được xem là cơ quan chính của hệ bài tiết với nhiệm vụ chính là thanh lọc, đào thải độc tố.

Bên cạnh đó, cơ quan này còn đóng vai trò quan trọng trong lọc máu, điều hoà huyết áp, sản sinh hormone,... Mỗi ngày, thận phải lọc từ 120 - 150 lít máu và xử lý 2 lít nước tiểu. Do đó, khi cơ quan này bị tổn thương, suy yếu, sức khoẻ tổng thể có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Viêm cầu thận cấp là hội chứng có thể xảy ra ở ở bất kỳ đối tượng và độ tuổi nào, nhất là ở trẻ em. Trong một số trường hợp, hội chứng không được kiểm soát kịp thời có thể diễn tiến dai dẳng và chuyển sang giai đoạn mãn tính, gây khó khăn trong việc điều trị.

Theo nhận định của các chuyên gia, viêm cầu thận cấp có mức độ nguy hiểm cao. Bệnh nếu không được thăm khám và điều trị kịp thời có thể gây suy thận cấp, phù phổi, nhiễm trùng đường tiết niệu, tăng huyết áp, suy tim hoặc nghiêm trọng hơn có thể gây tử vong.

Thực tế nhận thấy, hội chứng viêm cầu thận cấp có thể xảy ra bởi nhiều nguyên nhân là yếu tố khác nhau. Trong đó, phổ biến nhất là các vấn đề liên quan đến miễn dịch trong cơ thể như mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, thoái hóa tinh bột, bệnh Lupus ban đỏ,...

Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến gây bùng phát bệnh lý:

• Nhiễm trùng đường hô hấp trên: Các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên thường xảy ra do vi khuẩn Streptococcus nhóm A. Vi khuẩn này không chỉ tấn công làm tổn thương da, niêm mạc họng mà còn xâm nhập vào cầu thận và gây viêm nhiễm. Tình trạng nhiễm trùng được hô hấp trên được xem là nguyên nhân phổ biến gây ra hội chứng viêm cầu thận cấp ở trẻ từ 5 - 15 tuổi.
• Lupus ban đỏ hệ thống: Bệnh lý khiến hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công vào các tế bào khỏe mạnh do tín hiệu sai lệch ở cơ quan thần kinh. Tình trạng bệnh kéo dài không được điều trị đúng cách có thể làm tăng nguy cơ phát sinh các biến chứng ảnh hưởng đến nội tạng như đau tim, sưng viêm cầu thận cấp tính.
• Bệnh thoái hóa tinh bột: Bệnh thoái hóa tinh bột hay amyloidosis, xảy ra khi protein bất thường tích tụ ở mô tế bào cùng các cơ quan trong cơ thể. Trường hợp các protein tập trung nhiều tại cầu thận, chúng có thể gây sưng, viêm cấp tính và đau nhức dữ dội.
• Bệnh u hạt Wegener: Hội chứng viêm cầu thận có thể là hệ quả của bệnh u hạt Wegener (u hạt đại mạch). Bệnh gây ra hiện tượng viêm tại các mạch máu nhỏ trong cơ thể. Kết quả lượng máu nuôi dưỡng các cơ quan trong cơ thể đều bị ảnh hưởng, bao gồm cầu thận. Tuy nhiên, bệnh u hạt Wegener rất hiếm gặp ở cả người trưởng thành và trẻ em.
• Viêm da sốt sần: Nếu bệnh u hạt đại mạch tấn công chủ yếu ở các mạch máu nhỏ thì bệnh viêm da nốt sần ảnh hưởng ở động mạch chủ. Bệnh lý khiến lượng oxy trong máu bị suy giảm và gây tắc nghẽn tuần hoàn máu trong cơ thể.

Bên cạnh những nguyên nhân bệnh lý trong hệ thống miễn dịch, bệnh lý cũng có thể xảy ra bởi một số yếu tố nguy cơ sau:

• Hội chứng Alport: Hội chứng này được biết đến là một dạng bệnh di truyền viêm cầu thận, có thể ảnh hưởng đến bé trai và bé gái. Tuy nhiên, tỷ lệ mắc bệnh thường cao hơn ở bé trai. Ngoài ra, hội chứng Alport còn làm tăng nguy cơ huyết áp cao ở trẻ.
• Lạm dụng nhóm thuốc chống viêm ở liều nhẹ: Việc lạm dụng các loại thuốc chống viêm NSAIDs (naproxen, aspirin, ibuprofen,...) trong thời gian dài có thể tác động xấu đến chức năng thận và làm tăng nguy cơ viêm cầu thận cấp tính.

Thông thường, các triệu chứng viêm cầu thận cấp tính thường diễn tiến âm thầm, khó nhận biết nên thường bệnh thường chủ quan, không nhận biết các biểu hiện bệnh lý. Theo đó, bệnh thường chỉ được phát hiện khi đã diễn biến nặng hoặc khi đi kiểm tra sức khỏe định kỳ.

Dưới đây là một số dấu hiệu nhận biết bệnh viêm cầu thận cấp:

Phù nề

Phù nề là biểu hiện phổ biến của hội chứng viêm cầu thận cấp. Người bệnh có thể nhận biết dễ dàng thông qua các biểu hiện như chân phù, sưng mí mắt, phù quanh cổ chân. Khi ấn mạnh vào những vị trí xương chày chạy quanh mắt cá có thể cảm nhận da thịt mềm hơn, vị trí ấn bị lõm vào.

Tình trạng phù nề thường xuất hiện nhiều vào buổi sáng sớm, khi mới ngủ dậy và giảm dần vào lúc chiều tối

Tuy nhiên, biểu hiện này thường xảy ra trong 10 ngày đầu khi bệnh khởi phát và thuyên giảm nhanh chóng khi bệnh nhân đi tiểu thường xuyên. Do đó, người bệnh cần chủ động theo dõi tình trạng sức khoẻ. Nếu thấy hiện tượng sưng phù kéo dài, cần nhanh chóng đến bệnh viện kiểm tra.

Ngoài ra, biểu hiện ở nhiều lần ở người bệnh trong giai đoạn này cũng được xem là sự mở đầu của quá trình phục hồi lâm sàng, giảm phù nề, cân bằng huyết áp, người bệnh cảm giác dễ chịu, ăn uống ngon miệng hơn.

Tiểu ra máu

Tình trạng tiểu ra máu do viêm cầu thận cấp gây ra đặc trưng bởi nước tiểu có màu đục, tiểu ra máu. Biểu hiện tiêu ra máu toàn bãi xuất hiện từ 1 - 2 lần/ ngày. Không xảy ra liên tục và có thể mất khoảng vài ngày để trở lại sau đó.

Số lần tiểu ra máu có xu hướng thưa dần và hết hẳn. Đây được xem là một trong những biểu hiện quan trọng trong chẩn đoán bệnh viêm cầu thận cấp.

Tiểu ít

Ở những trường hợp bị viêm cầu thận cấp thường có biểu hiện tiểu ít, lượng nước tiểu dưới 500ml/ ngày. Tình trạng này thường xuất hiện vào tuần đầu của bệnh và kéo dài trong vòng 3 - 4 ngày. Bên cạnh đó, nước tiểu không tăng creatinin và ure máu hoặc tăng lượng nhỏ không đáng kể.

Tình trạng tiểu ít có thể xuất hiện trở lại trong khoảng 2 - 3 tuần đầu. Thậm chí gây suy thận cấp, vô niệu kéo dài, thiểu niệu, tăng ure, creatinin máu. Suy thận cấp kéo dài có thể khiến các biểu hiện viêm cầu thận tiến triển nhanh và làm tăng nguy cơ viêm cầu thận mạn tính.

Nước tiểu biến đổi

Người mắc bệnh ở thể cấp tính có thể nhận biết thông qua biểu hiện nước tiểu có màu vàng, chứa đạm trong nước tiểu, tiểu ít hơn so với bình thường. Thời gian đạm tồn tại trong lượng nước tiểu có ý nghĩa tiên lượng bệnh để đánh giá kết quả điều trị.

Tăng huyết áp

Thực tế nhận thấy, có khoảng 50% trường hợp mắc bệnh viêm cầu thận đều bị tăng huyết áp.

• Ở trẻ em, huyết áp tăng cao dao động khoảng 140/90 mmHg.
• Ở người trường thành, huyết áp tăng cao dao động khoảng 160/90 mmHg.

Một vài trường hợp tăng huyết áp kịch phát, tương đối hằng định liên tục trong thời gian dài ở khoảng 180/100 mmHg. Khi đó, bệnh nhân xuất hiện các biểu hiện như chóng mặt, đau đầu dữ dội, choáng váng, co giật, hôn mê, tử vong.

Suy tim

Biểu hiện suy tim do bệnh lý gây ra thường đi kèm với tình trạng tăng huyết áp kịch phát do tăng lượng tuần hoàn đột ngột hoặc mắc bệnh lý cơ tim trong viêm cầu thận cấp.

Tình trạng này khiến người bệnh cảm giác khó thở, thở gấp và nông, co rút hố trên ức, toát mồ hôi, hố trên đòn, ho và khạc ra dịch màu hồng, khoang gian sườn. Nếu không được cấp cứu kịp thời có thể gây tử vong.

Ngoài những biểu hiện trên, người bị viêm cầu thận cấp tính còn gặp phải một số biểu hiện khác như đau tức khu vực thận, sốt nhẹ, đau quặn theo cơn ở thận,...