Hội Chứng Ruột Kích Thích Ở Trẻ Em: Điều Trị Hiệu Quả và Chăm Sóc Toàn Diện

Theo dõi Viện y dược dân tộc trên goole news

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi

Hồ Sơ Viện Y Dược Cổ Truyền Dân Tộc – TRADIMEC

Hội chứng ruột kích thích ở trẻ em thường gây khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt và sự phát triển. Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, trẻ có thể gặp biến chứng về tiêu hóa. Phụ huynh nên theo dõi sức khỏe và đưa trẻ đến gặp bác sĩ khi phát hiện các dấu hiệu bất thường. Các biện pháp điều trị bao gồm sử dụng thuốc, điều chỉnh chế độ ăn uống, và cân nhắc liệu pháp tâm lý. Điều quan trọng là không tự y áp dụng thuốc mà không có sự giám sát y tế.

Hội chứng ruột kích thích ở trẻ em là gì? Nguy hiểm không?

Hội chứng ruột kích thích (IBS) là một bệnh lý phổ biến về đường tiêu hóa, ảnh hưởng cả đối tượng người lớn và trẻ em. Tuy trẻ em có hệ tiêu hóa yếu hơn người trưởng thành, nên trẻ nhỏ thường phải đối mặt với nhiều triệu chứng khó chịu từ IBS.

Hội chứng ruột kích thích ở trẻ em và hội chứng ruột kích thích nói chung là những trạng thái rối loạn chức năng đại tràng mà không có tổn thương thực thể niêm mạc đường ruột theo kiểm tra.

Quá trình tiêu hóa bất ổn do rối loạn nhu động ruột. Khi thức ăn đi từ thực quản, nó được chuyển xuống đường ruột, hấp thụ và di chuyển đến đại tràng thông qua hoạt động của nhu động ruột. Trong trường hợp trẻ em bị rối loạn nhu động ruột, có thể xảy ra tắc nghẽn vận chuyển, dẫn đến triệu chứng như đau bụng, cảm giác nổi cục cứng ở bụng, và đầy hơi.

Thống kê cho thấy từ 5% đến 20% trẻ em mắc hội chứng ruột kích thích, với tỷ lệ tương đương ở người trưởng thành. Do hệ thống tiêu hóa của trẻ còn non yếu, nên triệu chứng có thể nặng hơn. Trẻ có tiền sử đau bụng tái đi tái lại khi trưởng thành có nguy cơ mắc phải chứng bệnh này. Mặc dù không đe dọa tính mạng của trẻ, nhưng hội chứng ruột kích thích kéo dài không điều trị có thể gây ra các biến chứng tiêu hóa.

Rối loạn chức năng đường ruột kéo dài có thể làm cơ thể khó hấp thụ dinh dưỡng từ thức ăn, gây suy nhược cả về thể chất và tinh thần. Bố mẹ cần chú ý theo dõi các biểu hiện bất thường và đưa trẻ đến gặp bác sĩ để khám và điều trị sớm, từ đó phòng tránh các rủi ro không mong muốn.

Triệu chứng và nguyên nhân gây bệnh

Hội chứng ruột kích thích ở trẻ xuất hiện với nhiều biểu hiện khác nhau, phụ thuộc vào mức độ rối loạn nhu động ruột cũng như đặc điểm cơ địa của từng trẻ. Dưới đây là một số triệu chứng điển hình thường gặp ở trẻ khi mắc phải hội chứng này:

Liên tục gặp đau bụng tái đi tái lại trong thời gian trên 3 tháng, đặc trưng là đau bụng mãn tính.
Khó khăn khi đi tiêu, có thể gặp tình trạng táo bón và đôi khi xen kẽ với tiêu chảy.
Trẻ sơ sinh dưới 4 tháng thường xuyên phải đối mặt với tình trạng đau bụng.
Hiện tượng trào ngược dạ dày thực quản thường thấy ở trẻ dưới 2 tuổi.
Tiêu chảy kéo dài có thể xuất hiện ở trẻ dưới 4 tuổi.
Tình trạng táo bón có thể xảy ra ở nhiều độ tuổi khác nhau.
Các triệu chứng như buồn nôn, chóng mặt, đầy bụng khó tiêu, cùng với cảm giác bụng nổi cục cứng.
Chuột rút, tiêu chưa hết phân, phân có chất nhầy và có thể nghe thấy âm thanh lạ từ ruột do rối loạn nhu động ruột.

Triệu chứng và nguyên nhân gây bệnh — Trẻ gặp phải các triệu chứng rối loạn tiêu hóa, đi đại tiện bất thường

Hiện nay, nguyên nhân chính gây ra hội chứng ruột kích thích ở cả người trưởng thành và trẻ nhỏ vẫn chưa được chuyên gia xác định rõ ràng, vì không có sự tổn thương thực thể được phát hiện trên niêm mạc ruột. Tuy nhiên, dựa trên các triệu chứng mà người bệnh trải qua, các chuyên gia đã đề xuất một số yếu tố nguy cơ có thể góp phần vào tình trạng này:

Stress và Yếu Tố Thần Kinh: Căng thẳng và khó chịu lâu dài có thể ảnh hưởng đến hoạt động tiêu hóa và là một trong những yếu tố gây rối loạn nhu động ruột, đặc biệt ở trẻ em.
Yếu Tố Di Truyền: Hội chứng ruột kích thích có thể được kế thừa từ bố hoặc mẹ, hoặc cả hai.
Nhiễm Khuẩn: Nhiễm phải hại khuẩn hoặc sự phát triển quá mức của chúng trong đường ruột có thể liên quan đến hội chứng này.
Chế Độ Ăn Uống: Chế độ ăn uống không hợp lý, việc tiêu thụ nhiều thực phẩm cay nóng, dầu mỡ, và chất béo có thể tăng nguy cơ rối loạn tiêu hóa.

Chẩn đoán hội chứng ruột kích thích ở trẻ em

Khi trẻ được đưa đến bệnh viện thăm khám, bác sĩ thường tiến hành một loạt các xét nghiệm để chẩn đoán và đánh giá tình trạng sức khỏe của trẻ. Các xét nghiệm quan trọng bao gồm:

Xét nghiệm Máu: Kiểm tra cơ thể trẻ có bị thiếu máu, nhiễm trùng, viêm nhiễm hay kích ứng không.
Xét nghiệm Phân: Kiểm tra có vi khuẩn hay ký sinh trùng gây tiêu chảy không.
Xét nghiệm Tìm Máu Ẩn trong Phân: Xác định sự có mắc phải viêm nhiễm hay tổn thương niêm mạc đường ruột.
Thử Nghiệm Dung Nạp Lactose: Xác định trẻ có khả năng dung nạp lactose hay không.
Nội Soi: Xem xét bên trong niêm mạc để đánh giá tổn thương và rối loạn.

Dựa vào kết quả của các xét nghiệm này, bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán chi tiết và lên kế hoạch điều trị phù hợp, có thể bao gồm việc sử dụng thuốc hoặc điều chỉnh chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt. Quan trọng nhất là tư vấn của bác sĩ sẽ giúp gia đình và trẻ hiểu rõ về bệnh lý và cách quản lý nó.

Phương pháp điều trị hội chứng ruột kích thích ở trẻ em

Bác sĩ có thể chỉ định cho trẻ sử dụng thuốc, bổ sung lợi khuẩn thông qua các sản phẩm chứa probiotics. Trường hợp trẻ mắc bệnh do ảnh hưởng bởi các yếu tố tâm sinh lý, bác sĩ sẽ kết hợp liệu pháp trị liệu tâm lý giúp trẻ ổn định tinh thần, giảm áp lực, lo âu đang làm rối loạn hệ tiêu hóa. Các hướng điều trị như:

Sử dụng thuốc

Trong quá trình điều trị hội chứng ruột kích thích ở trẻ em, bác sĩ có thể sử dụng các loại thuốc nhất định để giảm các triệu chứng không dễ chịu. Dưới đây là một số loại thuốc thường được kê đơn và cách chúng hoạt động:

Chống Co Thắt Đại Tràng: Các loại thuốc như hyoscine, cimetropium, pinaverium thuộc nhóm chống co thắt đại tràng. Chúng tác động trực tiếp lên cơ bắp của đại tràng, giúp kiểm soát cơn co thắt và giảm các triệu chứng như đau bụng và đầy bụng.
Thuốc Chống Tiêu Chảy: Bác sĩ có thể kê đơn thuốc chống tiêu chảy để điều chỉnh tốc độ chuyển phân đến ruột già, làm giảm áp lực cho đường ruột và tạo độ rắn cho phân.
Thuốc Trầm Cảm và Ức Chế Tái Hấp Thu: Trong trường hợp cần thiết, bác sĩ có thể kê đơn thuốc trầm cảm hoặc thuốc ức chế tái hấp thu để hỗ trợ điều trị, đặc biệt nếu có yếu tố tâm sinh lý đóng vai trò trong tình trạng của trẻ.

Phương pháp điều trị hội chứng ruột kích thích ở trẻ em — Đưa trẻ đến bệnh viện thăm khám và điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ

Điều chỉnh chế độ ăn uống

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị hội chứng ruột kích thích ở trẻ em, đặc biệt là khi hệ tiêu hóa của trẻ còn đang phát triển. Dưới đây là một số lưu ý về chế độ dinh dưỡng cho trẻ mắc hội chứng ruột kích thích:

Ưu Tiên Bữa Ăn Đúng Giờ và Chia Nhỏ: Bố mẹ nên đảm bảo trẻ ăn đúng giờ và không nên bỏ bữa. Việc chia nhỏ bữa ăn và thêm các bữa phụ có thể giúp giảm tải áp lực lên hệ tiêu hóa, tránh tình trạng ăn quá no hoặc để bụng quá đói.
Đa Dạng Thực Đơn với Rau Củ Quả: Bổ sung thực đơn với nhiều loại rau củ quả giàu vitamin và chất xơ giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn. Đặc biệt, chú trọng vào việc ăn rau xanh và trái cây có thể hỗ trợ cải thiện tình trạng của đường ruột.
Bổ Sung Probiotics: Thêm probiotics vào chế độ dinh dưỡng có thể giúp cân bằng vi sinh đường ruột và hỗ trợ bảo vệ hệ tiêu hóa. Sự ổn định trong môi trường vi sinh cần thiết để giảm triệu chứng của hội chứng ruột kích thích.
Lựa Chọn Thực Phẩm An Toàn và Sạch Sẽ: Chọn những thực phẩm có nguồn gốc và xuất xứ rõ ràng, đồng thời sơ chế sạch sẽ trước khi chế biến để đảm bảo an toàn và vệ sinh thực phẩm.
Hạn Chế Thực Phẩm Khó Tiêu Hóa: Tránh cho trẻ ăn những thực phẩm cay nóng, dầu mỡ, hoặc những thực phẩm khó tiêu hóa có thể làm tăng nguy cơ rối loạn chức năng của đường ruột.
Uống Đủ Nước và Ngủ Đủ Giấc: Đảm bảo trẻ uống đủ nước và có giấc ngủ đủ giấc giúp cơ thể hồi phục và cải thiện tình trạng sức khỏe tổng thể.

Chế độ ăn uống phù hợp để điều trị hội chứng ruột kích thích ở trẻ em

Liệu pháp tâm lý

Bên cạnh các biện pháp điều trị hội chứng ruột kích thích ở trẻ em kể trên, liệu pháp tâm lý cũng rất cần thiết và hữu ích. Bởi, một số trường hợp trẻ mắc bệnh do ảnh hưởng từ yếu tố tâm lý, áp lực tinh thần. Do đó, bố mẹ có thể hỗ trợ giúp trẻ cải thiện bệnh thông qua các biện pháp:

Giảm Áp Lực Tâm Lý: Tránh tạo thêm áp lực cho trẻ trong việc học tập hoặc sinh hoạt hàng ngày. Bố mẹ có thể tạo ra một môi trường ôn hòa, thoải mái để giảm stress cho trẻ.
Tương Tác và Tìm Giải Pháp Cùng Trẻ: Cha mẹ có thể dành thời gian tương tác với trẻ, lắng nghe và tìm kiếm giải pháp cho các vấn đề trẻ đang phải đối mặt. Sự hỗ trợ và quan tâm từ gia đình là quan trọng để giảm bớt căng thẳng cho trẻ.
Tập Luyện Thể Dục: Hoạt động thể dục có thể giúp giảm căng thẳng và cải thiện tâm trạng của trẻ. Cha mẹ có thể tham gia cùng trẻ vào các hoạt động vận động để tăng cường hoạt động tiêu hóa.
Hỗ Trợ Tâm Lý Chuyên Sâu: Trong trường hợp trẻ gặp vấn đề tâm lý khó xử lý, việc đưa trẻ đến gặp chuyên gia tâm lý hoặc tư vấn tâm lý có thể là một giải pháp hiệu quả để giúp trẻ vượt qua những thách thức.
Tạo Môi Trường Sống Lành Mạnh: Tạo ra một môi trường sống thoải mái và lành mạnh, với lịch trình ổn định, giấc ngủ đủ giấc và ăn uống lành mạnh có thể hỗ trợ cả về tư duy và thể chất cho trẻ.

Hội chứng ruột kích thích ở trẻ em mặc dù không phải là bệnh lý nguy hiểm trực tiếp tính mạng, tuy nhiên nếu các triệu chứng của bệnh phát triển, không được điều trị có thể gây ra các biến chứng không mong muốn. Do đó, bố mẹ nên chủ động đưa trẻ đến bệnh viện thăm khám, điều trị, phòng ngừa rủi ro hại sức khỏe và sự phát triển của trẻ.