Mổ Gai Cột Sống Nguy Hiểm Không? Có Nên Mổ?

Mổ gai cột sống là phương pháp điều trị ngoại khoa phổ biến. Tuy nhiên không phải ai cũng có thể áp dụng mà chỉ có những trường hợp mắc bệnh nặng, có biến chứng chèn ép dây thần kinh hay đe dọa đến khả năng vận động mới được chỉ định thực hiện. Vậy mổ gai cột sống có nguy hiểm không? Cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây. 

Gai cột sống có mổ được không? Những trường hợp được chỉ định mổ

Gai cột sống được hình thành do các đốt sống bị tổn thương, bị bào mòn trong thời gian dài khiến các chỏm xương mọc ra tại các điểm tiếp nối giữa hai đốt sống. Ở giai đoạn đầu của bệnh, các triệu chứng thường không quá nặng nên rất khó để nhận biết, đến giai đoạn nặng của bệnh các triệu chứng mới bắt đầu bùng phát mạnh hoặc thông qua kết quả chẩn đoán chụp X-quang hoặc MRI mới phát hiện bệnh.

Đây là căn bệnh xương khớp mạn tính phổ biến. Nguyên nhân gây bệnh gai cột sống chủ yếu là do lão hóa tích tụ canxi quá mức hoặc ở những người trẻ bị chấn thương, hoạt động sai tư thế. Bệnh gây ra đau nhức khó chịu và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Điển hình là người bệnh phải thường xuyên đối mặt với các triệu chứng đau nhức dữ dội vùng cổ, vai, thắt lưng và xung quanh các gai xương do gai cột sống chèn dây thần kinh. Bệnh còn làm giảm sự linh hoạt của các khớp xương và hạn chế khả năng vận động. Và điều đáng lo ngại nhất là làm tăng nguy cơ bị teo cơ, ung thư xương, bại liệt, tàn phế…

Hiện nay, y học hiện đại ghi nhận có khá nhiều phương pháp điều trị gai cột sống, chủ yếu chia làm 2 nhóm chính là điều trị nội khoa (dùng thuốc chữa gai cột sống) và điều trị ngoại khoa (can thiệp phẫu thuật). Tuy nhiên, giống như nhiều bệnh lý xương khớp khác, bị gai cột sống khó có thể điều trị dứt điểm, việc điều trị này chủ yếu nhằm làm giảm nhẹ các triệu chứng bệnh và phòng ngừa tái phát càng lâu càng tốt.

Theo các chuyên gia, hầu hết những trường hợp bị gai cột sống giai đoạn đầu đều được chỉ định điều trị bằng các biện pháp gồm: sử dụng các loại thuốc Tây, thuốc Đông y hay thuốc Nam kết hợp với vật lý trị liệu cùng chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt lành mạnh để kiểm soát hệ thống xương cột sống, đĩa đệm và cải thiện triệu chứng.

Vậy khi nào cần mổ gai cột sống? Bị gai cột sống có được chỉ định mổ hay không phụ thuộc vào giai đoạn bệnh ở thời điểm hiện tại. Nếu bệnh ngày càng diễn tiến nghiêm trọng, đặc biệt khi các gai xương chèn ép vào hệ thống dây thần kinh hoặc tủy sống bắt buộc sẽ phải mổ để loại bỏ gai xương nhằm ngăn chặn các biến chứng nguy hiểm.

Cụ thể một số trường hợp thường được bác sĩ cân nhắc chỉ định mổ gai cột sống như:

• Áp dụng phác đồ điều trị nội khoa kết hợp vật lý trị liệu từ 6 tháng trở lên nhưng không đạt kết quả như mong muốn, bệnh ngày càng tiến triển nặng hơn.
• Các gai xương phát triển quá lớn gây chèn ép lên các đốt xương, mô mềm và khiến cho vùng gai bên ngoài bị sưng viêm, đau đớn.
• Những trường hợp gai cột sống đã phát sinh biến chứng về khả năng vận động, rối loạn dây thần kinh thực vật hay mất kiểm soát đường ruột và bàng quang.

Mổ gai cột sống có nguy hiểm không?

Mổ gai cột sống là phương pháp được chỉ định cuối cùng trong phác đồ điều trị vì đây là biện pháp ngoại khoa phức tạp, đòi hỏi đội ngũ thực hiện phải có trình độ, kinh nghiệm cao, thiết bị máy móc hiện địa.

Phẫu thuật cột sống là thủ thuật cắt bỏ gai xương cột sống và điều chỉnh đưa cột sống về hình dạng tự nhiên. Sau khi hoàn thành, người bệnh sẽ không còn cảm thấy đau nhức, kết hợp với chế độ chăm sóc tập luyện sẽ nhanh chóng lấy lại khả năng vận động và sinh hoạt một cách tự nhiên.

Tuy nhiên, phương pháp này vẫn còn nhiều mặt hạn chế khiến cho hầu hết người bệnh đều khá e ngại không biết sau khi mổ có gây nguy hiểm hay để lại biến chứng nào không. Trên thực tế, với kỹ thuật y khoa hiện đại người bệnh có thể yên tâm vì tỷ lệ thành công của các ca phẫu thuật lên đến 85%. Nhưng một số rủi ro tiềm ẩn không lường trước được vẫn có thể xảy ra như:

• Nhiễm trùng vết mổ;
• Vết mổ lâu lành hơn, gây đau nhức;
• Sử dụng loại dung dịch sát khuẩn gây kích ứng da;
• Vùng da xung quanh vết mổ mẫn cảm, dễ bị kích ứng.

Tuy nhiên, những tình trạng này sẽ không quá nguy hiểm nếu được xử lý kịp thời. Ngoài ra, người bệnh chỉ cần chú ý đến chế độ sinh hoạt, ăn uống và vận động sao cho lành mạnh, tránh hoạt động nặng sẽ giúp vết mổ nhanh chóng lành lại, không để lại biến chứng.

Ngược lại, nếu sau khi phẫu thuật xảy ra bất kỳ vấn đề bất thường nào hãy thông báo cho bác sĩ ngay để được theo dõi và tiếp nhận điều trị. Một số rủi ro nguy hiểm khó lường có thể xảy ra như:

• Xuất huyết kéo dài: Với các loại phẫu thuật thông thường, vết mổ thường chỉ chảy máu khoảng vài giờ, nhưng riêng phẫu thuật nội soi có thể gây xuất huyết kéo dài và gây nguy hiểm cho người bệnh.
• Tổn thương các mô thần kinh: Một số trường hợp mổ gai cột sống vô tình làm tổn thương đến các dây thần kinh, gây yếu cơ, liệt nửa người hoặc toàn thân kèm theo mất kiểm soát khả năng đại tiên/ tiểu tiện.
• Thoái hóa đốt sống liền kề: Phẫu thuật cột sống không thành công khiến các đốt sống liền kề bị ảnh hưởng và làm mất sự ổn định của cột sống.
• Kích ứng dây thần kinh: Loại bỏ gai cột sống không đúng kỹ thuật sẽ khiến các triệu chứng do dây thần kinh bị chèn ép không được khắc phục, thậm chí còn nặng hơn.
• Gây mê toàn thân gây biến chứng: Biến chứng này khá hiếm và ít khi xảy ra. Tuy nhiên, vẫn có tỷ lệ người bệnh sau khi phẫu thuật cột sống dẫn đến nhiễm trùng phổi, tim, huyết khối tĩnh mạch sâu, thậm chí dẫn đến sốc phản vệ và tử vong.

Các kỹ thuật mổ gai cột sống phổ biến hiện nay

Hiện nay, để thực hiện mổ gai cột sống thường được triển khai theo 4 cách sau:

1. Phương pháp mổ truyền thống

Đây là phương pháp mổ có từ rất lâu, mổ hở truyền thống giúp bác sĩ dễ dàng quan sát các gai xương bên trong cơ thể và tiến hành loại bỏ nó. Đồng thời, bác sĩ cũng có thể kết hợp điều chỉnh lại cột sống. Để thực hiện mổ truyền thống, bắt buộc phải tiến hành xâm lấn, tạo một vết mổ lớn để dễ dàng tiến hành các bước tiếp theo.

Cơ chế thực hiện phẫu thuật của phương pháp này là cắt một lớp mỏng ở gai cột sống để làm rộng ống thắt lưng. Từ đó tạo ra khoảng trống cho các dây thần kinh và tủy sống hoạt động, giảm phóng áp lực và giảm đau nhức do gai cột sống gây ra. Tuy nhiên, ưu điểm của phương pháp này tạo ra phạm vi xâm lấn lớn khiến thời gian phục hồi lâu, vết mổ dễ bị nhiễm trùng nếu không được chăm sóc kỹ lưỡng.

2. Phương pháp mổ nội soi

Đây là kỹ thuật phẫu thuật hiện đại hơn, khắc phục những nhược điểm của cách mổ truyền thống như ít xâm lấn, ít gây đau đớn, phục hồi nhanh và hạt chế tối đa biến chứng cũng như đem lại hiệu quả cao trong việc giải phóng áp lực đang chèn ép lên cột sống.

Để thực hiện nội soi gai cột sống, bác sĩ sẽ tạo một vết cắt nhỏ ở lưng để luồn dụng cụ gắn camera vào bên trong. Hình ảnh thu được sẽ truyền ra màn hình lớn bên ngoài và bác sĩ sẽ nhìn vào đây để tiến hành cắt bỏ các gai xương một cách dễ dàng.

3. Phương pháp mổ cắt lát đốt sống

Mổ cắt lát đốt sống được thực hiện nhằm tạo ra khoảng cách giữa hai đốt sống bằng cách cắt bỏ một lát mỏng ở khu vực đốt sống làm hình thành các gai xương. Từ đó giúp làm giảm sức ép lên cột sống, đĩa đệm gây ra đau nhức, hạn chế vận động của người bệnh.

4. Phương pháp cấy miếng đệm gan mỏm gai

Với những trường hợp mỏm gai xương cột sống nhỏ, không nhất thiết phải nhổ bỏ mà thay vào đó bác sĩ sẽ tiến hành cấy miếng đệm vào giữa các đốt sống nhằm làm giảm cọ xát, bào mòn cột sống gây ra đau nhức. Cách thực hiện như sau bác sĩ tiến hành phẫu thuật làm giảm mức độ hẹp của các ống sống, sau đó cấy miếng đệm vào giữa các mỏm gai để tạo không gian, từ đó hạn chế tối đa những thương tổn cho xương cột sống. Đây là phương pháp mới được áp dụng khá phổ biến trong điều trị bệnh gai cột sống.

Quy trình mổ gai cột sống cơ bản

Đây là một dạng phẫu thuật nội trú và bắt buộc người bệnh phải nằm viện theo dõi trước và sau khi mổ từ 1 – 4 ngày để đảm bảo đạt hiệu quả tối đa, phòng ngừa các rủi ro có thể xảy ra.

1. Giai đoạn chuẩn bị trước khi mổ

Trong vòng 1 – 2 tuần trước khi thực hiện phẫu thuật, bác sĩ sẽ hướng dẫn một điều cần chú ý nhằm chuẩn bị một sức khỏe tốt và cơ thể ổn định để điều trị gai cột sống.

• Tuyệt đối không sử dụng cất kích thích như rượu bia, thuốc lá hay các sản phẩm chứa hoạt chất nicotine.
• Dừng sử dụng các loại thuốc điều trị bệnh như: thuốc chống đông máu, thuốc kháng viêm không steroid, thuốc trị tiểu đường, chống tăng huyết áp, các loại vitamin và thảo dược bổ sung…
• Thực hiện định kỳ các xét nghiệm thể chất và y tế như xét nghiệm máu, xét nghiệm hình ảnh… nhằm đảm bảo thể chất của bạn đủ điều kiện để thực hiện phẫu thuật.
• Tham gia một số hoạt động vật lý trị liệu đơn giản nhằm kiểm tra khả năng vận động cũng như đánh giá mức độ phục hồi sau khi phẫu thuật.

2. Quy trình mổ gai cột sống

Ca phẫu thuật mổ gai cột sống diễn ra theo trình tự các bước sau:

• Bệnh nhân nằm sấp xuống giường vì mổ gai cột sống được tiếp cận từ phía sau lưng. Đảm bảo tư thế nằm thoải mái, hơi thở đều đặn và tránh các trường hợp gây chèn ép lên mạch máu và khiến máu chảy ra ngoài rất nguy hiểm.
• Tiến hành gây mê toàn thân và vệ sinh vị trí cần được phẫu thuật.
• Bác sĩ tiến hành rạch một đường dài khoảng 4 –  6cm trên da hoặc dài hơn tùy theo kỹ thuật mổ.
• Tiến hành cắt bỏ gai xương, tạo không gian cho các lớp màng để làm tăng không gian bên trong ống sống và điều chỉnh các cơ lưng bên trái, bên phải trở về vị trí ban đầu. Tùy vào từng trường hợp nếu cần thiết sẽ tiến hành hợp nhất cột sống hoặc loại bỏ một phần cột sống.
• Sau khi hoàn thành quá trình xử lý gai cột sống, bác sĩ sẽ sắp xếp các cơ khớp, dây chằng và da về vị trí ban đầu. Sau đó, may vết thương, khử trùng và băng bó.
• Đưa người bệnh về phòng hồi sức để quan sát trong vòng vài giờ.

3. Chăm sóc hậu phẫu gai cột sống

Nếu không có vấn đề gì bất thường, người bệnh sẽ được đưa về phòng và theo dõi từ 1 – 4 ngày nhằm kịp thời xử lý các vấn đề bất thường ngay tại bệnh viện. Trong quá trình này, người bệnh sẽ được chăm sóc kỹ lưỡng theo hướng dẫn của bác sĩ:

• Sử dụng đúng thuốc, đúng liều do bác sĩ chỉ định. Một số loại thuốc thường dùng như thuốc giảm đau, thuốc chống viêm, tiêu sưng…
• Chú ý chăm sóc vết mổ hằng ngày để tránh nguy cơ khiến vết thương bị sưng lên, viêm nhiễm, phù nề… gây các biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe.
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp cho người vừa mổ gai cột sống. Bởi vì sau mổ cơ thể còn rất yếu cần nhiều dưỡng chất để hồi phục sức khỏe, đặc biệt tăng cường sức khỏe xương khớp bằng những loại thực phẩm giàu canxi, kali, magie, vitamin khoáng chất… Bên cạnh đó, nên ưu tiên các món ăn dễ tiêu hóa và giảm áp lực cho cơ quan tiêu hóa như súp, cháo, canh, miến, hủ tiếu…
• Tuyệt đối không sử dụng chất kích thích như cà phê, rượu bia, nước ngọt có gas, thức ăn nhanh, nhiều dầu mỡ, nêm nếm nhiều muối, đường, nhiều đạm…
• Sau khi mổ người bệnh không nên vận động mạnh, mang vác vật nặng vì áp lực sẽ đè nén lên cột sống gia tăng đau nhức vì cột sống chưa hồi phục hoàn toàn.

Bệnh gai cột sống có khỏi hẳn sau khi mổ không?

Sau khi thực hiện phẫu thuật, bệnh gai cột sống vẫn có nguy cơ tái phát, các gai xương mọc trở lại. Hầu hết những trường hợp tái bệnh là xuất phát từ việc người bệnh không có chế độ sinh hoạt, vận động và ăn uống khoa học. Bởi theo các chuyên gia, can thiệp ngoại khoa cắt bỏ gai xương chỉ giúp loại bỏ nguyên nhân gây ra triệu chứng đau nhức chứ không thể điều trị tận gốc nguyên nhân gây ra bệnh.

Chính vì vậy, việc gai xương mọc lại và tái phát các triệu chứng bệnh gai cột sống cũng là điều dễ hiểu. Lời khuyên tốt nhất từ các chuyên gia chính là người bệnh phải thay đổi những thói quen xấu, xây dựng chế độ ăn uống, sinh hoạt làm việc và vận động hợp lý nhằm thúc đẩy quá trình phát phục hồi chức năng, phát triển xương khớp, phòng ngừa gai cột sống.

Bên cạnh đó, người bệnh cũng cần thường xuyên thăm khám định kỳ tại bệnh viện theo yêu cầu của bác sĩ để tránh các biến chứng ngoài ý muốn có thể xảy ra. Khuyến khích thực hiện tầm soát các bệnh xương khớp 2 lần/ năm để kịp thời xử lý bệnh.

• Đọc Thêm: Cây Phèn Đen Trị Gai Cột Sống Có Thực Sự Hiệu Quả?

Hướng dẫn cách phục hồi chức năng hậu phẫu gai cột sống

Trong khoảng vài tuần hoặc vài tháng đầu tiên sau khi mổ gai cột sống, người bệnh sẽ được các chuyên gia hướng dẫn cách phục hồi chức năng cột sống. Biện pháp nhằm rút ngắn thời gian phục cũng như giúp người bệnh nhanh chóng quay trở lại nếp sinh hoạt bình thường, nâng cao sức khỏe chung.

Một số bài cách đơn giản dành cho người bị gai cột sống sau khi phẫu thuật như:

1. Bài tập co chân: Sau khi thực hiện phẫu thuật, vết mổ còn rất đau nhức nên ưu tiên thực hiện bài tập nhẹ nhàng, không tác gây tác động mạnh đến cột sống. Và bài tập co chân này rất thích hợp, có thể thực hiện ngay tại giường, tuy nhiên để đảm bảo an toàn và thực hiện dễ dàng hơn người bệnh nên sử dụng đai thắt lưng.

Công dụng: Kích thích co giãn phần cột sống, cơ lưng, chân và hông.

Hướng dẫn thực hiện:

• Bước 1: Người bệnh nằm thẳng trên giường, đeo đai thắt lưng vào để giữ cho phần hông và lưng luôn thẳng.
• Bước 2: Từ từ gập 2 đầu gối lại, dùng hai tay ôm chặt lại và kéo sát vào bụng.
• Bước 3: Giữ yên tư thế này trong vòng 10 giây rồi thả nhẹ chân về tư thế ban đầu.
• Thực hiện bài tập này từ 10 – 15 lần.

2. Bài tập đi bộ: Đi bộ là cách đơn giản nhất giúp người bệnh nhanh chóng phục hồi sức khỏe xương khớp. Các chuyên gia khuyến khích sau khoảng 1 tuần kể từ khi phẫu thuật người bệnh có thể đứng dậy đi lại, không nên nằm trên giường quá nhiều.

Công dụng: Đi lại nhẹ nhàng giúp kích thích khả năng vận động, gân cơ khớp được hoạt động sau một thời gian nghỉ ngơi và thư giãn tinh thần.

3. Bài tập tư thế đạp xe

Công dụng: Bài tập này giúp xương khớp, cột sống khỏe mạnh, tăng mức độ dẻo dai, đàn hồi và tăng cường sức mạnh ở vùng bụng, hông và chân.

Hướng dẫn thực hiện:

• Bước 1: Hai chân duỗi thẳng, hai tay áp vào thân người và thả lỏng toàn thần kết hợp hít thở đều đặn nhẹ nhàng.
• Bước 2: Đặt hai tay luồn xuống sau đầu, co hai chân lên cao và bắt đầu chuyển động theo tư thế đạp xe. Lưu ý bạn phải luôn giữ cho bắp đùi vuông góc, còn bắp chân song song với mặt đất.
• Bước 3: Thực hiện đến khi mỏi thì hạ hai chân xuống nghỉ ngơi và tiếp tục thực hiện cho đến khi không thể làm nổi nữa.

Lưu ý:

• Khi thực hiện các bài tập phục hồi chức năng cột sống, người bệnh cần tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ và thực hiện đúng kỹ thuật. Vì nếu có bất kỳ sai sót nào sẽ rất dễ gây biến chứng tại vết mổ.
• Nên luyện tập sớm, khoảng 3 tháng đầu tiên kể từ khi thực hiện phẫu thuật. Tập 4 – 6 lần/ ngày, mỗi lần 10 phút và nếu cảm thấy hiệu quả có thể tăng dần số lần tập luyện lên.

Chi phí mổ gai cột sống

Bên cạnh các vấn đề về mổ gai cột sống có nguy hiểm không hay chọn lựa phương pháp nào thì chi phí phẫu thuật cũng là một trong những vấn đề liên quan được nhiều người quan tâm.

Trên thực tế, tổng chi của một ca mổ gai cột sống sẽ bao gồm chi phí phẫu thuật và chi phí phục hồi chức năng sau khi mổ. Ngoài ra, mức chi phí này nhiều hay ít còn phụ thuộc cơ sở y tế thực hiện, bác sĩ thực hiện và một số các chi phí khác như thuốc men, giường bệnh…

Mổ gai cột sống bao nhiêu tiền? Bạn có thể tham khảo chi phí thực hiện phẫu thuật sau đây để cân nhắc về tình trạng tài chính có phù hợp hay không:

• Phẫu thuật theo phương pháp truyền thống: Đây là phương pháp mổ có từ rất lâu đời nên chi phí khả rẻ. Chi phí cho một lần phẫu thuật dao động từ 15 – 25 triệu đồng/ ca.
• Phẫu thuật mổ nội soi: Đây là phương pháp áp dụng kỹ thuật hiện đại, đem lại tỷ lệ thành công cao nên chi phí cũng cao hơn so với phương pháp truyền thống, thường dao động từ 20 – 40 triệu đồng/ ca.
• Kết hợp với các thủ thuật khác: Với những ca bệnh gai cột sống phức tạp, nhiều biến chứng và đòi hỏi phải có sự kết hợp giữa nhiều thủ thuật y học chắc chắn chi phí phẫu thuật cũng sẽ cao hơn so với bình thường, khoảng 50 triệu đồng trở lên.

Chi phí trên chỉ mang tính chất tham khảo vì còn rất nhiều yếu tố khác ảnh hưởng đến chi phí tổng. Trong đó có thể kể đến như người bệnn có sử dụng thẻ bảo hiểm y tế hay không, điều trị đúng tuyến hay trái tuyến.

Mổ gai cột sống là phương pháp điều trị cuối cùng giúp người bệnh thoát khỏi tình trạng đau nhức khó chịu, phục hồi chức năng vận động. Tuy nhiên vì tiềm ẩn nhiều nguy cơ rủi ro và chi phí khá cao nên không được áp dụng phổ biến như các biện pháp điều trị bảo tồn. Dù điều trị gai cột sống bằng phương pháp nào, người bệnh cũng nên sớm thăm khám để được bác sĩ tư vấn hướng điều trị hiệu quả nhất.

Xem Thêm:

• 9 Bài Tập Yoga Trị Gai Cột Sống Nhẹ Nhàng Dễ Tập Tại Nhà
• 6 Bài Thuốc Đắp Gai Cột Sống Từ Các Thảo Dược Dân Gian