Táo Bón Nên Ăn Gì
Người bị táo bón nên ăn những thực phẩm giàu chất xơ, nước, và dễ tiêu hóa như rau xanh, trái cây, và nước lọc. Dưới đây là một số thực phẩm được khuyến khích bổ sung vào chế độ ăn hàng ngày:
- Quả táo: Chứa chất xơ, pectin, giúp làm mềm phân và hỗ trợ quá trình điều trị táo bón.
- Quả kiwi: Nhuận tràng, đầy đủ chất xơ, và cung cấp nhiều dưỡng chất khác như kẽm, magie, và các loại vitamin.
- Các loại đậu (lăng, xanh, đỏ, đen): Đậu chứa chất xơ, protein, vitamin, và chất chống oxy hóa, giúp kích thích nhu động ruột.
- Bông cải xanh: Chứa sulforaphane giúp bảo vệ niêm mạc đường ruột và cải thiện hoạt động tiêu hóa.
- Dầu hạt lanh và dầu ô liu: Làm mềm phân, nhuận tràng, và cung cấp nhiều chất dinh dưỡng có lợi.
- Các loại hạt (hạnh nhân, hạt lanh, óc chó): Chứa chất xơ và chất béo có lợi, giúp kích thích nhu động ruột.
- Khoai lang: Thực phẩm nhuận tràng, giàu chất xơ và nhiều dưỡng chất khác.
- Bí đỏ: Giúp cải thiện tình trạng táo bón và cung cấp nhiều dưỡng chất cho cơ thể.
- Quả mâm xôi, dâu tây, việt quất: Chứa chất xơ và chất chống oxy hóa, giúp kiểm soát tình trạng táo bón.
- Ngũ cốc nguyên hạt: Cung cấp chất xơ, giúp nhuận tràng và cải thiện hoạt động tiêu hóa.
- Mận sấy khô: Chứa chất xơ và sorbitol giúp kích thích nhu động ruột.
- Bông atiso: Có thành phần prebiotic giúp cải thiện sức khỏe đường ruột và hỗ trợ quá trình tiêu hóa.
- Trái cây họ cam quýt: Giàu chất xơ và vitamin, giúp kiểm soát tình trạng táo bón.
- Rau diếp xoăn: Chứa chất xơ và inulin giúp kích thích nhu động ruột và hỗ trợ lợi khuẩn.
- Sữa chua: Là nguồn lợi khuẩn giúp ổn định sức khỏe của đại tràng và đường ruột, giảm triệu chứng táo bón.
Tình trạng táo bón đòi hỏi sự chú ý đặc biệt đối với chế độ ăn uống. Dưới đây là một số biện pháp kiêng cử và hạn chế thực phẩm để giúp cải thiện và ngăn chặn tình trạng này:
Nhóm thực phẩm chứa gluten:
- Kiêng cử các thực phẩm chứa gluten như lúa mì, lúa mạch, triticale và spenta.
- Gluten có thể làm tăng nghiêm trọng tình trạng táo bón, đặc biệt là đối với những người mắc bệnh celiac.
Thức uống chứa cồn:
- Hạn chế thức uống chứa cồn như bia và rượu.
- Các thức uống này có thể gây mất nước và tăng khả năng tạo ra táo bón.
Ngũ cốc chế biến và thực phẩm ít chất xơ:
- Hạn chế ăn ngũ cốc chế biến và thực phẩm ít chất xơ như gạo trắng, mì trắng, và bánh mì trắng.
- Thay vào đó, ưu tiên ngũ cốc nguyên hạt để cung cấp chất xơ và dưỡng chất.
- Quả hồng: Tránh ăn quá nhiều quả hồng vì chúng có thể làm chậm quá trình tiêu hóa và gây nặng thêm tình trạng táo bón.
Thịt đỏ:
- Giảm lượng thịt đỏ và thay thế bằng các nguồn protein khác như đậu Hà Lan, đậu lăng.
- Thịt đỏ ít chất xơ và chứa nhiều chất béo, có thể gây khó khăn trong quá trình tiêu hóa.
Thực phẩm nhanh và đồ chiên rán:
- Hạn chế tiêu thụ thức ăn nhanh, đồ chiên rán vì chúng thường có ít chất xơ và nhiều chất béo.
- Các loại thực phẩm này có thể làm tăng nguy cơ táo bón.
Sữa và chế phẩm từ sữa:
- Nếu cảm thấy nhạy cảm với sữa, hạn chế sử dụng sữa và các sản phẩm từ sữa.
- Trong trường hợp trẻ em, có thể thử loại bỏ sữa và xem xét cải thiện tình trạng táo bón.
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi
Táo bón nên ăn gì, kiêng gì? là vấn đề được nhiều người bệnh quan tâm. Bởi chế độ ăn uống tác động trực tiếp đến quá trình điều trị bệnh cũng như dự phòng tái phát. Người có chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh, bổ sung các dưỡng chất thiết yếu có thể kiểm soát tình trạng táo bón nhanh chóng.
Bệnh Táo Bón
Táo bón đề cập đến tình trạng gặp khó khăn đại tiện với các biểu hiện đặc trưng như phân khô cứng, đi ngoài ít hơn 3 lần/ tuần. Tình trạng này có thể xảy ra bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. Chẳng hạn như thức ăn di chuyển đến ruột chậm khiến đại tràng hấp thụ nhiều nước, phân trở nên khô cứng.
Bên cạnh đó, đôi khi tình trạng này còn liên quan đến hiện tượng tắc nghẽn bên trong ruột già. Nếu xảy ra do nguyên nhân này cần được chăm sóc y tế kịp thời để tránh phát sinh rủi ro.
Thực tế nhận thấy, táo bón cấp tính (táo bón không thường xuyên) là tình trạng thường gặp ở nhiều người. Tuy nhiên, ở người bị táo bón mãn tính có thể gây ra nhiều rủi ro, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Trong một số trường hợp, bệnh lý ở thể mãn tính nếu không được chăm sóc đúng cách có thể làm tăng nguy cơ bị bệnh trĩ, áp xe hậu môn và những biến chứng liên quan khác.
Do đó, khi nhận thấy các triệu chứng táo bón, người bệnh cần đến bệnh viện để được chẩn đoán và xử lý đúng cách. Các phương pháp điều trị thường tùy thuộc vào nguyên nhân cơ bản, mức độ nghiêm trọng của tình trạng táo bón.
Tình trạng táo bón xảy ra khi những chất thải hoặc phân di chuyển quá chậm qua hệ thống tiêu hóa, không thể được loại bỏ thông qua trực tràng. Điều này có thể khiến kết cấu phân khô cứng.
Dưới đây là một số nguyên nhân, yếu tố nguy cơ có thể gây ra bệnh lý:
1. Thiếu chất xơ trong chế độ ăn
Thực tế nhận thấy, người thiếu hụt chất xơ trong chế độ ăn thường có nguy cơ bị táo bón cao hơn so với người bình thường. Chất xơ có nhiệm vụ thúc đẩy nhu động ruột thường xuyên, nhất là khi bổ sung đủ nước.
Trường hợp bị táo bón thường có chế độ ăn uống ít chất xơ như:
- Các loại rau
- Trái cây
- Ngũ cốc
- Các loại quả mọng
- Các loại đậu
Các thực phẩm ít chất xơ, bao gồm:
- Nhóm thực phẩm giàu chất béo như trứng, thịt, phô mai
- Những thực phẩm chế biến qua nhiều công đoạn như bánh mì trắng
- Thực ăn nhanh như khoai tây chiên, các loại đồ ăn chế biến sẵn
Chất xơ bao gồm chất xơ hòa tan và không hòa tan. Những chất xơ hòa tan có thể tan hoàn toàn trong nước, đồng thời tạo thành một chất gel mềm đi qua hệ thống tiêu hóa, từ đó giúp phân dễ dàng di chuyển qua ruột. Trong khi đó, chất xơ không hòa tan gần như giữ toàn bộ cấu trúc khi đi qua hệ thống tiêu hóa. Từ đó giúp làm tăng trọng lượng, kích thước phân, giúp dễ dàng đại tiện.
2. Không uống đủ nước
Uống đủ nước là một trong những biện pháp giúp phòng ngừa nguy cơ táo bón cũng như hỗ trợ các cơ quan trong cơ thể hoạt động tốt hơn. Những chất lỏng có thể hỗ trợ thức ăn di chuyển qua ruột nhanh hơn, đồng thời giúp phân đi qua trực tràng tốt hơn. Những chất lỏng tốt cho sức khỏe và hệ tiêu hóa nên bổ sung hàng ngày như nước ép trái cây, nước lọc, súp, canh,...
Trường hợp uống ít nước có thể dẫn đến mất nước và gây ra tình trạng táo bón. Ngoài ra, người thường xuyên sử dụng bia rượu, nước có gas, thức uống chứa caffeine có thể khiến tình trạng táo bón trở nên nặng nề hơn.
3. Thiếu các hoạt động thể chất
Ít vận động được xem là nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng táo bón và nhiều vấn đề sức khỏe khác. Một số nghiên cứu nhận thấy, ở người thường xuyên vận động, tập luyện ít bị táo bón hơn, nhất là ở người cao tuổi.
Tương tự, những người ngồi nhiều, dành nhiều thời gian trên giường cũng có thể gặp phải tình trạng này.
4. Tác dụng phụ của một số loại thuốc
Bệnh lý cũng có thể khởi phát khi sử dụng một số loại thuốc như:
- Thuốc chống trầm cảm ba vòng (amitriptyline, imipramine)
- Thuốc giảm đau gây nghiện opioid (codeine, oxycodone, hydromorphone)
- Thuốc chống co giật (phenytoin, carbamazepine)
- Thuốc chẹn kênh canxi thường được dùng để giảm nhịp tim, hạ huyết áp (diltiazem, nifedipine)
- Thuốc kháng axit chứa nhôm (Amphojel, Basaljel)
- Thuốc kháng axit chứa canxi như Tums
- Thuốc lợi tiểu (hydrochlorothiazide, furosemide)
- Thuốc bổ sung sắt thường được dùng ở người bị thiếu máu, sắt, phụ nữ mang thai
5. Hội chứng ruột kích thích
Người bị hội chứng ruột kích thích thường có nguy cơ bị táo bón cao hơn so với người bình thường. Người bệnh có thể gặp phải tình trạng táo bón dao động theo thời gian.
Ngoài táo bón, bệnh nhân còn có gặp một số triệu chứng như:
- Tiêu chảy, đi ngoài phân lỏng
- Đầy hơi chướng bụng
- Đau bụng
- Căng thẳng thường xuyên
- Thay đổi tần suất đại tiện cũng như tính chất của phân
6. Quá trình lão hóa tự nhiên
Số liệu thống kê nhận thấy, khoảng 40% người cao tuổi bị táo bón, trong đó có khoảng hơn 60% người cao tuổi. Có thể nhận thấy, khi cơ thể lão hóa, tỷ lệ mắc phải tình trạng này càng cao.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng táo bón ở người cao tuổi vẫn chưa được xác định cụ thể. Tuy nhiên các chuyên gia nhận thấy, khi cơ thể lão hóa sẽ cần nhiều thời gian để thức ăn đi qua hệ thống tiêu hóa. Bên cạnh đó, người cao tuổi cũng ít vận động, tập luyện nên có nguy cơ gặp phải tình trạng này cao hơn so với người trẻ.
Ngoài ra, bệnh lý cũng có thể xảy ra do tình trạng y tế, dùng thuốc điều trị bệnh, hấp thụ ít chất xơ cũng làm tăng nguy cơ gây khởi phát các triệu chứng bệnh lý.
7. Lạm dụng thuốc nhuận tràng
Thuốc nhuận tràng thường được dùng trong những trường hợp gặp khó khăn khi đại tiện. Thuốc có tác dụng cải thiện tình trạng táo bón, tuy nhiên việc dùng thuốc thường xuyên có thể dẫn đến tình trạng phụ thuộc và làm tăng nguy cơ bị táo bón nếu ngừng dùng thuốc.
Bên cạnh đó, lạm dụng thuốc nhuận tràng còn dẫn đến một số rủi ro như:
- Mất cân bằng điện giải
- Mất nước
- Tổn thương các cơ quan nội tạng
Ngoài ra, một số trường hợp nghiêm trọng có thể đe dọa nghiêm trọng đến tính mạng của người bệnh. Do đó, nếu có ý định sử dụng thuốc nhuận tràng, bạn cần trao đổi với bác sĩ chuyên khoa để được hỗ trợ tốt nhất.
8. Các vấn đề về trực tràng
Theo các chuyên gia, một số tình trạng ở trực tràng có thể gây cản trở, hạn chế sự di chuyển của phân, từ đó làm tăng nguy cơ phát sinh bệnh lý.
Những vấn đề về trực tràng có thể gây táo bón, bao gồm:
- Thoát vị cơ
- Khối u/ ung thư
- Viêm túi thừa
- Có mô sẹo bên trong trực tràng
- Bệnh viêm ruột
- Hẹp đại trực tràng
9. Các điều kiện y tế khác
Một số điều kiện y tế khác có thể làm tăng nguy cơ phát sinh hoặc khiến các triệu chứng bệnh lý tiến triển nặng nề hơn. Cụ thể:
- Bệnh đa xơ, đột quỵ, bệnh parkinson, tắc ruột mãn tính, chấn thương tủy sống
- Tắc ruột là tình trạng xảy ra khi xuất hiện khối u chặn/ chèn ép một phần của hệ thống tiêu hóa
- Những tình trạng liên quan đến chất điện giải, nội tiết tố, chức năng thận như nhiễm độc đường tiết niệu, suy giáp, viêm đường tiểu, tăng calci huyết
- Bệnh celiac, viêm ruột và các tình trạng viêm nhiễm đường tiêu hóa khác
- Các phương pháp điều trị ung thư như thuốc giảm đau opioid, hóa trị
Có thể nhận thấy, thời gian và tần suất đại tiện ở mỗi người không giống nhau, tuy nhiên tình trạng táo bón xảy ra khi đi ngoài ít hơn 3 lần/ tuần. Nếu tình trạng này kéo dài trong vài tuần là táo bón mãn tính.
Dưới đây là một số biểu hiện thường gặp của bệnh lý:
- Đi ngoài ít hơn 3 lần/ tuần
- Phân khô cứng, vón cục
- Đau hậu môn hoặc căng thẳng đi đại tiện
- Cảm giác căng cứng bụng, đầy hơi, chướng bụng, ngay cả sau khi đi ngoài
- Có cảm giác tắc nghẽn ở trực tràng, phân không thể ra khỏi hậu môn
- Đôi khi cần dùng tay ấn bụng hoặc dùng ngón tay để đẩy phân ra ngoài.
Ngoài ra, trong một số trường hợp có thể gặp phải một số triệu chứng khác như:
- Đầy hơi, chướng bụng
- Đau, chuột rút ở bụng
- Chán ăn
- Buồn nôn
Táo bón là triệu chứng về tiêu hóa khá phổ biến ở nhiều đối tượng và độ tuổi khác nhau. Tình trạng này xảy ra khi người bệnh gặp khó khăn khi đại tiện. Các biểu hiện thường gặp khi bị táo bón, bao gồm đi ngoài ít hơn 3 lần/ tuần, phân khô cứng, căng thẳng, mót rặn khi đại tiện,...
Tình trạng táo bón có thể kiểm soát tốt thông qua các biện pháp chăm sóc tại nhà và sử dụng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ chuyên khoa trong một số trường hợp cần thiết. Trong đó, việc xây dựng chế độ ăn uống phù hợp, khoa học được xem là yếu tố tác động trực tiếp đến quá trình điều trị bệnh. Vì vậy "Táo bón nên ăn gì, kiêng gì?" luôn được nhiều người bệnh quan tâm.
Việc xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, bổ sung các thực phẩm lành mạnh có thể giúp nhuận tràng, làm mềm phân, dễ đi ngoài, từ đó khắc phục và phòng ngừa tình trạng táo bón nhanh chóng. Ngược lại, việc tiêu thụ một số món ăn, thức uống không phù hợp có thể khiến triệu chứng tiến triển nặng nề hơn.
Người bị táo bón nên ăn gì?
Theo các chuyên gia, người bị táo bón, gặp khó khăn khi đại tiện cần bổ sung các thực phẩm giàu chất xơ, chứa nhiều nước và dễ tiêu hóa như các loại rau xanh, trái cây, nước lọc,... Dưới đây là một số thực phẩm được khuyến khích bổ sung vào chế độ ăn uống hàng ngày của người bệnh.
1. Quả táo - Thực phẩm tốt cho người bị táo bón
Táo là một trong những loại thực phẩm được khuyến khích bổ sung vào chế độ ăn của người bị táo bón. Các thành phần dinh dưỡng trong loại quả này bao gồm chất xơ, pectin – chất xơ hòa tan và chất xơ không hòa tan.
Sau khi dung nạp vào cơ thể, pectin sẽ bị tác động bởi vi khuẩn và lên men sau đó tạo thành acid béo chuỗi ngắn. Chất này giúp kéo nước vào ruột kết. Nhờ đó rút ngắn thời gian vận chuyển phân ở ruột, làm mềm phân và hỗ trợ việc đi ngoài dễ dàng hơn.
Bên cạnh đó, một số nghiên cứu cũng nhận thấy, pectin trong quả táo còn có khả năng tăng số lượng lợi khuẩn trong đường ruột. Từ đó góp phần làm giảm các biểu hiện khó chịu do tình trạng táo bón gây ra như chướng bụng, đầy hơi, khó tiêu,...
2. Người bị táo bón nên ăn gì? Qủa Kiwi
Việc bổ sung quả kiwi vào chế độ ăn hàng ngày có tác dụng nhuận tràng, dễ đại tiện và phòng ngừa tình trạng táo bón tái phát. Bởi trong loại quả này có chứa lượng lớn chất xơ kích thích nhu động ruột và nhuận tràng.
Bên cạnh đó, trong quả kiwi còn chứa các thành phần dinh dưỡng khác như kẽm, magie, folate, kali, đồng, chất đạm, canxi, chất béo có lợi, hóa chất thực vật lutein và các vitamin (vitamin PP, vitamin C, vitamin E, vitamin K).
Những dưỡng chất trên đều có tác dụng tăng cường sức khỏe và phòng ngừa bệnh lý. Cụ thể:
- Chất xơ: Điều hòa hoạt động tiêu hóa, điều trị táo bón, kiểm soát lượng đường trong máu, tốt cho người mắc bệnh tiểu đường, giảm cholesterol.
- Lytein: Tốt cho mắt, ức chế hoạt động của các gốc tự do gây hại cho mắt, từ đó phòng ngừa mù lòa.
- Vitamin: Cải thiện sức đề kháng, chống oxy hóa, tăng cường sức khỏe, nâng cao miễn dịch và phòng ngừa một số bệnh ung thư.
- Magie, canxi: Giúp ổn định chức năng hệ thần kinh, cơ bắp, phòng ngừa loãng xương
- Kali: Kiểm soát huyết áp, sỏi thận, giảm nguy cơ loãng xương, đột quỵ,...
Do đó, việc bổ sung quả kiwi vào chế độ ăn thường xuyên có thể giúp phòng ngừa, hỗ trợ điều trị táo bón, đồng thời bổ sung các dưỡng chất cần thiết cho cơ thể, tăng cường sức đề kháng và phòng ngừa nhiều vấn đề sức khỏe khác.
3. Các loại đậu tốt cho người bị táo bón
Trong các loại đậu chứa hàm lượng chất xơ dồi dào, giúp kích thích nhu động ruột, làm mềm phân, dễ đại tiện và hỗ trợ điều trị bệnh táo bón. Do chứa nhiều protein, vitamin, chất chống oxy hóa, các khoáng chất, việc bổ sung các loại đậu vào chế độ ăn thường xuyên còn mang lại nhiều lợi ích sau:
- Giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư
- Ngăn ngừa gan nhiễm mỡ
- Bảo vệ sức khỏe tim mạch
- Kiểm soát cảm giác thèm ăn
- Cải thiện sức khỏe đường ruột
- Làm chậm quá trình chuyển hóa glucose, hỗ trợ điều trị tiểu đường
Một số loại đậu giàu chất xơ được khuyến khích bổ sung vào chế độ dinh dưỡng của người bị táo bón, bao gồm:
- Đậu lăng
- Đậu xanh
- Đậu đỏ
- Đậu đen,...
4. Bông cải xanh
Lượng lớn hoạt chất hóa học sulforaphane được tìm thấy trong bông cải xanh có khả năng bảo vệ niêm mạc đường ruột, cải thiện hoạt động tiêu hóa, đồng thời hỗ trợ quá trình hấp thu dinh dưỡng và tiêu hóa thức ăn diễn ra dễ dàng hơn.
Bên cạnh đó, việc dung nạp sulforaphane có trong bông cải xanh còn giúp kháng khuẩn, ngăn ngừa quá trình phát triển quá mức của hại khuẩn trong đường ruột. Nhờ đó giúp hoạt động tiêu hóa diễn ra trơn tru hơn.
Một số nghiên cứu nhận thấy, ăn bông cải xanh thường xuyên có thể giúp phòng ngừa, cải thiện tình trạng táo bón hiệu quả, bao gồm táo bón sau sinh mổ và táo bón ở người đang chạy thận nhân tạo.
Ngoài ra, trong bông cải xanh còn chứa nhiều khoáng chất, vitamin, natri, kali, chất xơ,... Những dưỡng chất này không chỉ hỗ trợ quá trình điều trị táo bón mà còn cải thiện sức khỏe tổng thể, phòng ngừa ung thư, chống viêm, làm chậm quá trình lão hóa,....
5. Dầu hạt lanh và dầu ô liu
Dầu ô liu và dầu hạt lanh đều là những loại dầu thực vật có tác dụng làm mềm phân, nhuận tràng, cải thiện tình trạng táo bón, ngăn ngừa chướng bụng, đầy hơi. Bên cạnh đó, trong dầu ô liu còn giàu chất chống oxy hóa (axit terpenic, polyphenol, tocopherols, squalene, phytosterol), vitamin E, omega-3, chứa acid béo không no,...
Các dưỡng chất trên có trong dầu ô liu giúp chống viêm, phòng ngừa bệnh tim mạch, tốt cho trí não, ngăn ngừa đột qụy, phòng ngừa thoái hóa thần kinh, giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, ung thư và hỗ trợ điều trị viêm khớp dạng thấp.
Trong khi đó, dầu hạt lanh chứa hàm lượng chất xơ cao nhưng hàm lượng carb thấp. Do đó, loại dầu này không chỉ hỗ trợ cải thiện tình trạng táo bón mà còn cải thiện chức năng tiêu hóa, giảm cholesterol, giảm cân, kiểm soát chỉ số đường huyết, ngừa ung thư, cải thiện sức khỏe, tốt cho phụ nữ mãn kinh,...
6. Các loại hạt tốt cho người bị táo bón
Để cải thiện và phòng ngừa tình trạng táo bón, nhất là táo bón thai kỳ, bạn nên bổ sung các loại hạt giàu chất xơ, dinh dưỡng vào chế độ ăn hàng ngày như hạnh nhân, hạt lanh, óc chó,... Bởi trong những loại hạt này chứa lượng chất xơ và chất béo có lợi khá cao.
Một số lợi ích từ các loại hạt cho người bị táo bón:
- Làm mềm phân
- Kích thích nhu động ruột
- Cải thiện tình trạng chướng bụng, đầy hơi
- Nâng cao sức khỏe, cải thiện các hoạt động ở hệ tiêu hóa
- Kiểm soát nhanh tình trạng táo bón.
7. Bị táo bón nên ăn gì? Khoai lang
Khoai lang được biết đến là thực phẩm nhuận tràng, tốt cho người gặp các vấn đề đường ruột nói riêng và hệ thống tiêu hóa nói chung. Với hàm lượng chất xơ dồi dào, loại thực phẩm này giúp cải thiện nhanh tình trạng táo bón, đồng thời hạn chế tình trạng chảy máu, rách hậu môn khi đi ngoài.
Bên cạnh đó, việc bổ sung khoai lang vào chế độ ăn hàng ngày còn cung cấp dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, kiểm soát căng thẳng, tiểu đường, chống viêm, phòng ngừa tình trạng thiếu hụt vitamin A, kháng khuẩn, giảm nguy cơ mắc bệnh tim, điều hòa huyết áp,...
Những lợi ích này được thành lập do trong loại thực phẩm này chứa các thành phần quan trọng như:
- Chất xơ
- Niacin (Vitamin B3)
- Folate (Vitamin B9)
- Riboflavin (Vitamin B2)
- Vitamin A
- Vitamin E
- Vitamin B6
- Vitamin C
- Kẽm
- Phốt pho
- Mangan
- Chất sắt
- Kali
- Một lượng nhỏ chất béo có lợi…
8. Bí đỏ - Thực phẩm giúp cải thiện tình trạng táo bón
Trường hợp bị táo bón, đau dạ dày hay gặp phải một số liên quan đến hệ tiêu hóa, đường ruột, bạn có thể thêm bí đỏ vào thực đơn ăn uống hàng ngày. Chất xơ, vitamin cùng nhiều thành phần dinh dưỡng trong bí đỏ giúp kích thích các hoạt động của hệ thống tiêu hóa, làm mềm phân và hỗ trợ quá trình đại tiện dễ dàng hơn. Từ đó, cải thiện và phòng ngừa tình trạng táo bón hiệu quả.
Bên cạnh đó, lượng chất xơ trong bí đỏ có tác dụng kích thích nhu động ruột, thúc đẩy quá trình tiêu hóa, hấp thụ dinh dưỡng, làm giảm cảm giác khó chịu, đầy hơi, chướng bụng sau khi ăn.
Việc bổ sung bí đỏ vào chế độ ăn thường xuyên còn giúp cải thiện khả năng miễn dịch, bảo vệ sức khỏe tim mạch, ổn định huyết áp, lượng đường trong máu, cải thiện sức khỏe đôi mắt,...
9. Các loại quả mọng
Những loại quả mọng như dâu tây, mâm xôi, việt quất,... Không chỉ chứa hàm lượng dồi dào, tốt cho sức khỏe mà còn có khả năng kiểm soát tốt tình trạng táo bón. Các kết quả nghiên cứu cho thấy, trong thành phần quả mọng, nhất là quả mâm xôi chứa hàm lượng chất xơ cao, vitamin, chất chống oxy hóa và nhiều thành phần dinh dưỡng khác giúp ổn định chức năng đường ruột, cải thiện tình trạng táo bón.
Bên cạnh đó, việc bổ sung các loại thực phẩm vào chế độ dinh dưỡng còn mang lại hiệu quả trong việc kháng viêm, giảm cholesterol trong máu, hạ huyết áp, đồng thời giảm nguy cơ mắc bệnh tim.
Ngoài ra, quả mọng còn có có khả năng kích thích quá trình chuyển hóa chất dinh dưỡng, ổn định lượng đường trong máu, ổn định insulin. Đồng thời phòng ngừa phát sinh bệnh tim, tiểu đường, bảo vệ tế bào khỏi các hư tổn.
10. Ngũ cốc nguyên hạt
Hàm lượng chất xơ có trong các loại ngũ cốc nguyên hạt khá cao. Việc bổ sung thực phẩm này vào chế độ dinh dưỡng thường xuyên giúp nhuận tràng, cải thiện hoạt động tiêu hóa và cải thiện các triệu chứng khó chịu do táo bón gây ra.
Tuy nhiên, các chuyên gia dinh dưỡng không khuyến khích người bệnh lạm dụng chất xơ từ ngũ cốc nguyên hạt và không dùng loại ngũ cốc này cùng những thực phẩm giàu chất xơ khác. Bởi việc bổ sung quá nhiều chất xơ cùng thời điểm có thể gây tiêu chảy và gặp khó khăn hơn trong quá trình điều trị.
11. Mận sấy khô
Thực tế nhận thấy, mận sấy khô mang lại hiệu quả trong việc cải thiện tình trạng táo bón. Bởi trong thực phẩm này có chứa hàm lượng chất xơ cùng với sorbitol (D – glucitol) dồi dào có tác dụng kích thích tiết cholecystokinin – pancreazymin có tác dụng nhuận tràng, tăng nhu động ruột. Đồng thời, thúc đẩy quá trình hydrat hóa các chất.
Nhờ vào những dưỡng chất và lợi ích trên, người bị táo bón có thể cải thiện các triệu chứng bằng mận sấy khô hoặc dùng nước ép mận. Tuy nhiên, chỉ nên dùng với lượng phù hợp để tránh phát sinh tác dụng không mong muốn.
12. Bị táo nên ăn gì? Atiso
Để cải thiện tình trạng táo bón và phòng ngừa tái phát, người bệnh có thể thêm bông Atiso vào chế độ ăn hàng ngày. Các nghiên cứu khoa học nhận thấy, thành phần prebiotic có trong thực phẩm giúp cải thiện sức khỏe và những hoạt động ở hệ tiêu hóa. Dùng Atiso thường xuyên còn giúp cân bằng hệ vi sinh trong đường ruột.
Ngoài ra, prebiotic còn có khả năng thay đổi tính nhất quán của phân ở người bị táo bón, làm mềm phân, giúp việc đại tiện diễn ra tốt hơn. Theo đó, bạn có thể dùng atiso chế biến thành các món ăn bổ dưỡng hoặc uống trà atiso để cải thiện triệu chứng.
13. Các loại trái cây họ cam quýt
Những loại trái cây họ cam quýt giàu chất xơ, vitamin có đặc tính chống viêm nhẹ thường được khuyến khích bổ sung vào chế độ dinh dưỡng cho người bị táo bón. Không chỉ cải thiện các triệu chứng của bệnh lý, các loại trái cây này còn giúp tăng cường sức đề kháng, cải thiện miễn dịch, thúc đẩy các hoạt động ở đường ruột và chống viêm.
Bên cạnh đó, một số nghiên cứu cũng nhận thấy, những loại trái cây thuộc họ cam quýt, nhất là cam có chứa chất xơ hòa tan và không hoàn tan. Thành phần dinh dưỡng này có tác dụng duy trì việc đi ngoài đều đặn, nâng cao sức khỏe tiêu hóa.
Mỗi ngày uống 1 nước cam tươi hoặc ăn một quả cam có thể giúp nhuận tràng, phòng ngừa Hội chứng ruột kích thích và cải thiện các biểu hiện táo bón hiệu quả.
Ngoài ra, việc thường xuyên bổ sung các loại trái cây họ cam quýt vào thực đơn hàng ngày còn giúp phòng ngừa bệnh ung thư, lão hóa, tiểu đường, bệnh tim, tăng cường chức năng não bộ, chống virus, dị ứng, giảm cholesterol,...
14. Rau diếp xoăn
Trong rau diếp xoăn có chứa hàm lượng chất xơ dồi dào (nhất là chất xơ hòa tan) có tác dụng kích thích nhu động ruột, làm mềm phân, chữa trị táo bón, đảm bảo các hoạt động tiêu hóa và duy trì thói quen đại tiện mỗi ngày.
Bên cạnh đó, trong loại thực phẩm còn chứa Inulin - nhóm các polysaccharides thuộc loại chất xơ có tên fructan. Các nghiên cứu nhận thấy, việc bổ sung Inulin với hàm lượng phù hợp sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho lợi khuẩn phát triển, từ đó làm giảm các triệu chứng khó chịu do bệnh táo bón gây ra.
15. Sữa chua tốt cho người bị táo bón
Các nghiên cứu nhận thấy, lượng lợi khuẩn trong sữa chua như lactobacillus và men vi sinh bifidobacterium giúp ổn định sức khỏe của đại tràng và đường ruột, giảm những triệu chứng liên quan đến hội chứng ruột kích thích, cải thiện tình trạng táo bón và hạn chế loét viêm ở niêm mạc dạ dày do vi khuẩn Hp gây ra.
Theo các chuyên gia dinh dưỡng, ăn sữa chua đều đặn mỗi ngày còn giúp cải thiện tình trạng chướng bụng, đầy hơi do táo bón gây ra, phòng ngừa loãng xương, giảm cholesterol trong máu, kiểm soát cân nặng, đồng thời tăng cường các hoạt động của hệ miễn dịch.
Bị táo bón nên kiêng gì?
Ngoài các thực phẩm được khuyến khích bổ sung vào chế độ ăn hàng ngày để hỗ trợ cải thiện tình trạng táo bón, người bệnh cần chủ động trong việc kiêng cử hoặc hạn chế một số món ăn, thức uống tác động xấu đến đường ruột, khiến các triệu chứng bệnh lý tiến triển nặng nề.
1. Nhóm thực phẩm chứa gluten
Gluten là một loại protein có trong các loại ngũ cốc như lúa mì, lúa mạch, triticale và spenta, lúa mạch đen, lúa mì kamut. Nếu tiêu thụ quá nhiều thực phẩm chứa Gluten có thể khiến tình trạng táo bón trở nên nghiêm trọng hơn.
Bên cạnh đó, nếu dung nạp Gluten trong thời gian mắc bệnh celiac, chức năng của hệ miễn dịch có thể bị rối loạn, tấn công, gây tổn thương cho đường ruột. Hoặc khiến các vết loét cũ trở nên nặng nề.
2. Các thức uống chứa cồn
Những loại thức uống chứa cồn được xem là nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng táo bón và khiến các biểu hiện bệnh lý trở nên nặng nề hơn. Sử dụng bia rượu và những thức uống chứa cồn thường xuyên có thể gây ra tình trạng mất nước, tăng số lượng chất lỏng bị mất trong cơ thể thông qua nước tiểu. Từ đó làm tăng nguy cơ táo bón, khó khăn khi đại tiện.
Do đó, để hỗ trợ điều trị và phòng ngừa tình trạng táo bón tái phát nhiều lần, người bệnh nên hạn chế sử dụng các thức uống chứa cồn hoặc bù lại lượng nước đã mất bằng nước lọc hoặc những thức uống không chứa cồn khác.
3. Ngũ cốc chế biến
Các loại ngũ cốc chế biến và các loại sản phẩm được làm từ thực phẩm này như gạo trắng, mì trắng, bánh mì trắng thường chứa ít chất xơ, khiến biểu hiện táo bón tiến triển nặng nề hơn. Do trong quá trình chế biến, phần cám và phần mầm của các loại hạt đã bị loại bỏ. Trong đó, cám có chứa một lượng lớn chất xơ cùng các thành phần dinh dưỡng quan trọng cũng như cần thiết cho việc di chuyển của phân trong ruột.
Do đó, người bị táo bón nên hạn chế dùng các loại ngũ cốc chế biến. Thay vào đó, nên bổ sung vào chế độ ăn các loại ngũ cốc nguyên hạt để cải thiện bệnh lý. Tuy nhiên, không nên lạm dụng chất xơ từ ngũ cốc.
4. Bị táo bón nên kiêng gì? Quả hồng
Thực tế, quả hồng có thể khiến các biểu hiện táo bón trở nên nặng nề hơn. Bởi hàm lượng tannin trong loại trái cây này có khả năng làm chậm nhu động ruột, co thắt ruột và giảm quá trình tiết. Do đó, trong thời gian mắc bệnh, không nên ăn quá nhiều quả hồng.
5. Các loại thịt đỏ
Các loại thịt đỏ chứa hàm lượng đạm và các dưỡng chất dồi dào giúp tăng cường sức khỏe, nâng cao thể trạng. Tuy nhiên, nhóm thực phẩm này không được khuyến khích dùng cho người bị táo bón vì có thể khiến tình trạng nghiêm trọng hơn.
Nguyên nhân là do:
- Trong các loại thịt đỏ có chứa ít chất xơ. Trong khi đó, chất xơ là thành phần dinh dưỡng không thể thiếu trong khắc phục tình trạng táo bón. Hơn nữa, chất xơ còn giúp phân mềm và dễ dàng di chuyển hơn.
- Hàm lượng chất béo có trong thịt đỏ thường cao hơn thịt gia cầm, cá và nhiều loại thực phẩm khác. Việc tiêu thụ thịt đỏ có thể khiến dạ dày mất nhiều thời gian để tiêu hóa thức ăn cũng như chuyển hóa dinh dưỡng. Từ đó khiến tình trạng táo bón trở nên nặng nề hơn.
Do đó, người bị táo nên giảm hoặc thay thế các loại thịt đỏ bằng các thực phẩm chứa lượng đạm vừa đủ và giàu chất xơ để cải thiện bệnh lý như đậu Hà Lan, đậu lăng,...
6. Thực phẩm cay nóng, thức ăn nhanh và đồ chiên rán
Thường xuyên tiêu thụ các thức ăn nhanh, đồ chiên rán có thể làm tăng nguy cơ bị táo bón hoặc khiến tình trạng bệnh trở nên nặng nề hơn. Nguyên nhân là do những loại thực phẩm này chứa nhiều chất béo, ít xơ nên khiến quá trình tiêu hóa thức ăn gặp nhiều khó khăn, gây táo bón.
Trong chế độ ăn hàng ngày, những loại thức ăn nhanh hoặc đồ ăn nhẹ như bánh quy, sô cô la, kem, khoai tây chiên,... thường được lựa chọn và thay thế những món ăn, thực phẩm như rau xanh, trái cây tươi, các loại củ. Điều này khiến cơ thể không được bổ sung lượng chất xơ cần thiết và gặp khó khăn khi đại tiện.
Trong khi đó, các món ăn cay nóng có thể gây nóng trong, khiến phân khô cứng và gây táo bón. Bên cạnh đó, người bệnh còn có cảm giác đau khi đại tiện, rách hậu môn và gây chảy máu do không thể đẩy phân ra ngoài.
Ngoài ra, các loại thức ăn nhanh, thực phẩm cay nóng và đồ chiên rán thường chứa nhiều muối. Việc tiêu thụ những loại thực phẩm này có thể làm giảm lượng nước trong phân, khiến phân khô cứng và khiến tình trạng táo bón trở nên nặng nề hơn.
7. Sữa và các chế phẩm từ sữa
Thực tế, sữa và các chế phẩm từ sữa được xác định là nguyên nhân phát sinh chứng táo bón ở một số người, trong đó phổ biến nhất là ở trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ. Nguyên nhân là do cơ thể nhạy cảm với hàm lượng protein có trong sữa và các chế phẩm từ sữa.
Các nghiên cứu nhận thấy, việc sử dụng các sản phẩm từ sữa gây táo bón cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Và khoảng 80% trẻ sau khi bỏ sữa và sản phẩm sữa bò ra khỏi chế độ ăn hàng ngày đi tiêu đều đặn hơn, giảm tình trạng táo bón.
Ở người trưởng thành, các nghiên cứu cũng chứng minh có mối liên quan giữa sữa bò, các chế phẩm từ sữa và bệnh táo bón. Tuy nhiên, ở một số trường hợp khác, thay gặp phải chứng táo bón những người có cơ thể không dung nạp đường sữa thường bị tiêu chảy sau khi dùng sữa.
Mẹo chữa táo bón tại nhà:
Massage và ăn uống:
- Massage vùng bụng theo chiều kim đồng hồ mỗi ngày.
- Ăn vừng đen để thúc đẩy hoạt động tiêu hóa.
- Ăn quả mận vì chất xơ và sorbitol giúp giảm táo bón.
- Uống nước chanh trước khi đi ngủ và sau khi thức dậy.
Lưu ý khi thực hiện:
- Không nên sử dụng nước chanh nếu có viêm đại tràng hoặc đau dạ dày.
- Tránh ăn mận nếu có tình trạng nóng trong hoặc nhiệt miệng.
Cách chữa táo bón trong Tây y:
- Sử dụng các loại thuốc như thụt tháo phân, thuốc nhuận tràng thẩm thấu, tăng khối lượng phân, làm mềm phân, và nhuận tràng kích thích.
- Cảnh báo về tác dụng phụ và lưu ý sử dụng theo chỉ dẫn bác sĩ.
Cây thuốc Nam:
- Sử dụng cây chó đẻ, lá diếp cá, lá mơ lông, và hạt mã đề để làm nhuận tràng.
Thuốc Đông y:
- Các bài thuốc có thành phần như bạch linh, cam thảo, trần bì, sa sâm, hoàng kỳ, đại táo được sắc và uống hàng ngày.
- Lưu ý sử dụng đúng liều lượng và thời gian, theo dõi tác dụng phụ và tham khảo ý kiến bác sĩ khi cần.
Tổng kết:
- Có nhiều cách chữa táo bón, bệnh nhân nên chọn phương pháp phù hợp và thăm khám bác sĩ nếu tình trạng không cải thiện sau vài ngày.
Dưới đây là 10 loại thuốc thường được dùng trong điều trị táo bón:
- Thuốc trị táo bón Ausagel 250mg: sử dụng ngắn hạn với liều lượng là 1 viên 250mg/ ngày.
- Thuốc Psyllium trị táo bón: Dạng viên nang: Uống từ 5 – 6 viên x 1 -3 lần/ngày. Dạng gói: Uống từ 1 – 2 gói x 1 – 3 lần/ ngày. Dạng bột: Dùng 1 – 2 muỗng tròn x 1 – 3 lần/ ngày.
- Thuốc Bisacodyl: Liều dùng thuốc dạng uống cho người lớn bị táo bón là 1 – 2 viên/ ngày, trẻ nhỏ từ 4 – 10 tuổi là 1 viên/ ngày. Nếu sử dụng thuốc ở dạng đặt, liều dùng là 1 viên/ ngày.
- Thuốc Monobasic natri phosphat: Tuỳ thuộc vào nguyên nhân khởi phát, mức độ triệu chứng, đối tượng và độ tuổi, bác sĩ sẽ chỉ định liều lượng và tần suất dùng thuốc phù hợp.
- Thuốc Forlax trị táo bón: thuốc dạng bột. Mỗi ngày uống từ 1 – 2 gói vào buổi sáng bằng nước đun sôi để nguội. Ngưng dùng thuốc khi tình trạng táo bón được khắc phục.
- Thuốc Normacol: Liều dùng của người trưởng thành là 1-2 gói/ lần, 1-2 lần mỗi ngày. Còn liều dùng cho trẻ từ 6 tuổi bằng 1/2 liều của người lớn.
- Sorbitol: người lớn uống 1 gói/ngày trước bữa ăn sáng. Liều dùng của trẻ em bằng 1/2 liều dùng của người lớn.
- Thuốc trị táo bón Macrogol: người lớn 1 gói/ lần x 3 lần/ ngày, trẻ em dưới 12 tuổi không được dùng. Không dùng thuốc Macrogol quá 2 tuần trừ khi có chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa.
- Thuốc Glycerol: phát huy tác dụng sau 15 – 30 phút sử dụng. Liều dùng là 1 viên đặt/ lần trong 1 tuần.
- Thuốc điều trị táo bón Colace: có thể dùng được cho trẻ em trên 3 tuổi và người trưởng thành. Tùy theo đối tượng mắc bệnh, liều dùng sẽ khác nhau.
Bài viết đã giải đáp thắc mắc "Táo bón nên ăn gì, kiêng gì?" Hy vọng thông tin trên giúp người bệnh dễ dàng hơn trong việc xây dựng thực đơn phù hợp với tình trạng bệnh lý để kiểm soát triệu chứng nhanh chóng. Trường hợp gặp các vấn đề sức khỏe đặc biệt nên trao đổi với bác sĩ điều trị để được hướng dẫn chế độ ăn uống phù hợp.
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!