Metoclopramide Là Thuốc Gì? Công Dụng, Cách Dùng Chi Tiết

Metoclopramide là thuốc điều trị dự phòng tình trạng nôn và buồn nôn do nhiều nguyên nhân gây ra. Thuốc có tác dụng nhanh, kéo dài trong 1-2 tiếng sau khi dùng. Đây là một loại thuốc có dược tính mạnh và có thể gây ra nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng. Bài viết sau đây sẽ cùng người bệnh tìm hiểu về công dụng, cách dùng và những lưu ý khi sử dụng Metoclopramide.

Metoclopramide là thuốc gì?

Thuốc Metoclopramide 10 mg là thuốc chẹn thụ thể dopamin, có tác dụng chống nôn/buồn nôn, kích thích nhu động đường tiêu hóa trên, tăng tốc độ làm rỗng dạ dày và chuyển động của ruột non.

Tại Việt Nam, thuốc được bào chế dưới 2 dạng chính đó là:

• Viên nén: Được sử dụng theo đường uống.
• Dung dịch tiêm: Dùng để tiêm bắp hoặc truyền tĩnh mạch.

Dưới đây là một số thông tin khác về thuốc Metoclopramide 10mg:

• Hấp thu: Thuốc hấp thu nhanh và hoàn toàn ngay sau khi sử dụng. Thời gian để thuốc Metoclopramide đạt nồng độ đỉnh trong huyết tương là 1-2 giờ sau khi uống. Đối với dạng tiêm bắp thuốc bắt đầu phát huy tác dụng sau 10-15 phút.
• Phân bố: Thuốc phân bố nhanh vào hầu hết các mô và dễ dàng qua hàng rào máu, não và nhau thai. Nồng độ của thuốc ở trong sữa mẹ có thể cao hơn cả trong huyết tương.
• Chuyển hóa: Metoclopramide được chuyển hóa ở gan thông qua quá trình oxy hóa, liên hợp với acid glucuronic và acid sulfuric. 
• Thải trừ: Dược chất của thuốc được thải trừ chủ yếu qua nước tiểu. Khoảng 85% lượng thuốc được đào thải sau 72 giờ sử dụng, 5% được đào thải qua phân và mật.

Thành phần của thuốc Metoclopramide 10mg

Bảng thành phần của Metoclopramide bao gồm các hoạt chất và tá dược sau:

• Hoạt chất chính: Metoclopramide hydrochloride khan hàm lượng 10 mg.
• Tá dược: Lactose monohydrate, tinh bột ngô, cellulose vi tinh thể, magnesi stearat, silica colloidal khan cho một viên nén.

Công dụng thuốc Metoclopramide

Thuốc Metoclopramide mang đến cho người bệnh những công dụng như sau:

• Điều trị tình trạng rối loạn nhu động dạ dày – ruột.
• Cải thiện các triệu chứng khó chịu của bệnh trào ngược dạ dày
• Điều trị triệu chứng đi kèm với liệt dạ dày cấp tính hoặc tái phát do tiểu đường.
• Làm giảm tình trạng buồn nôn và nôn do hóa trị, xạ trị hoặc sau phẫu thuật.
• Hỗ trợ quá trình chẩn đoán X-quang đường tiêu hóa.

Cách sử dụng Metoclopramide 10 mg

Metoclopramide có thể dùng bằng đường uống, tiêm bắp hoặc truyền tĩnh mạch. Liều lượng cụ thể như sau:

Thuốc metoclopramid viên

• Người lớn: Uống 10-30 mg/ngày, chia làm 1-3 lần, tối đa 30 mg/ngày.
• Trẻ em 1-18 tuổi: Uống 0,1-0,15 mg/kg, dùng tối đa 3 lần/ngày. Liều tối đa 0,5 mg/kg/ngày, thời gian điều trị là 5 ngày.

Thuốc tiêm Metoclopramide

• Điều trị nôn và buồn nôn hậu phẫu dùng 10 mg/lần, dùng tối đa 48 giờ.
• Dự phòng nôn, buồn nôn do xạ trị dùng 10 mg/lần, tối đa 3 lần/ngày, dùng tối đa 5 ngày.
• Điều trị buồn nôn và nôn, bao gồm cả nôn và buồn nôn do đau nửa đầu cấp: 10 mg/lần, tối đa 3 lần/ngày.
• Trẻ em 1-18 tuổi tiêm tĩnh mạch, 0,1-0,15 mg/kg, tiêm từ 1-3 lần/ngày, liều tối đa 0,5 mg/kg/ngày.

Bảo quản thuốc

• Bảo quản thuốc ở nhiệt độ trong khoảng 15 – 30 độ C.
• Tránh nơi ẩm ướt và tránh ánh nắng mặt trời chiếu vào.
• Thuốc tiêm metoclopramid sau khi pha có thể bảo quản tối đa 48 giờ.
• Dung dịch metoclopramid pha với natri clorid 0,9% có thể bảo quản đông lạnh được tới 4 tuần.

Chỉ định, chống chỉ định

Thuốc Metoclopramide 10mg được chỉ định và chống chỉ định cho những đối tượng sau:

Chỉ định:

• Đối tượng buồn nôn và nôn do đau nửa đầu cấp.
• Người bệnh buồn nôn và nôn do hóa trị, xạ trị.
• Dự phòng buồn nôn hậu phẫu.
• Bệnh nhân bị rối loạn nhu động dạ dày ruột.
• Hỗ trợ kỹ thuật chẩn đoán X quang tại đường tiêu hóa.

Chống chỉ định:

• Trẻ em dưới 1 tuổi.
• Người bệnh bị dị ứng và mẫn cảm với bất kỳ thành phần nào có trong thuốc.
• Bệnh nhân bị tắc cơ học, xuất huyết đường tiêu hóa, thủng đường tiêu hóa.
• Người có tiền sử bị động kinh.
• Bệnh nhân bị Parkinson.
• Người đang gặp phải các phản ứng ngoại tháp.
• Người bị u tế bào ưa crom.
• Bệnh nhân bị u tủy thượng thận hoặc nghi ngờ u tủy thượng thận.
• Người có tiền sử rối loạn vận động do Metoclopramide hoặc do thuốc an thần.

Tác dụng phụ

Trong quá trình sử dụng thuốc Metoclopramide, người bệnh có thể gặp phải những tác dụng phụ như:

Tác dụng phụ thường gặp:

• Tiêu chảy.
• Buồn nôn.
• Mệt mỏi.
• Yếu cơ.
• Ngủ gà.
• Rối loạn trương lực cơ thể cấp tính.
• Bồn chồn.
• Rối loạn ngoại tháp.
• Hội chứng Parkinson.
• Đứng ngồi không yên.
• Trầm cảm.

Tác dụng phụ ít gặp:

• Phát ban, mề đay.
• Táo bón.
• Khô miệng.
• Mất kinh ở nữ giới.
• Tăng prolactin huyết.
• Ảo giác.
• Cảm giác sưng vú.
• Nhịp tim chậm.
• Phù thanh quản.
• Tăng tiết sữa.

Tác dụng phụ hiếm gặp:

• Mất bạch cầu hạt.
• Mất bạch cầu trung tính.
• Gây độc cho gan.
• Hội chứng thần kinh.
• Co giật.
• Lú lẫn.

Tương tác thuốc

Không dùng chung thuốc Metoclopramide dạng uống với các loại thuốc sau:

• Các loại thuốc dopaminergic.
• Thuốc kháng cholinergic.
• Dẫn xuất morphin.
• Thuốc chống lo âu, trầm cảm.
• Thuốc an thần.
• Thuốc kháng histamin H1.
• Thuốc barbiturat.
• Thuốc clonidin.
• Thuốc mivacurium.
• Thuốc suxamethonium.

Đối với thuốc tiêm chống nôn Metoclopramide, người bệnh nên tránh dùng chung với các loại thuốc như:

• Thuốc cephalotin natri.
• Các cephalosporin khác.
• Thuốc cloramphenicol natri.
• Thuốc calci gluconat.
• Thuốc erythromycin lactobionat.
• Thuốc furosemid.
• Thuốc cisplatin.
• Thuốc methotrexat.
• Thuốc penicilin G kali.
• Thuốc natri bicarbonate.
• Thuốc fluorouracil.
• Thuốc dexamethason.
• Thuốc lorazepam.
• Thuốc diphenhydramine.

Một số câu hỏi liên quan

Để hiểu rõ hơn về công dụng của thuốc Metoclopramide, người bệnh cần nắm rõ những vấn đề sau:

Metoclopramide có mức giá bao nhiêu? Mua ở đâu?

Thuốc Metoclopramide có mức giá chênh lệch nhau giữa các hiệu thuốc. Thông thường giá thuốc Metoclopramide 10mg sẽ rơi vào khoảng 84.000 đồng/hộp 40 viên còn thuốc Metoclopramide dạng tiêm là khoảng 510.000 đồng/hộp 12 ống.

Bạn có thể đặt mua thuốc tại các trang thương mại điện tử, tuy nhiên, để mua được sản phẩm chất lượng bạn nên đến trực tiếp tại các hiệu thuốc tư nhân hoặc quầy thuốc trong bệnh viện. 

Metoclopramide có dùng được cho phụ nữ mang thai không?

Metoclopramide có thể an toàn đối với phụ nữ mang thai. Tuy nhiên nếu dùng thuốc vào 3 tháng cuối thai kỳ sẽ làm tăng nguy cơ khiến trẻ sơ sinh xuất hiện triệu chứng ngoại tháp. Do đó thai phụ cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.

Phụ nữ đang cho con bú dùng thuốc được không?

Thuốc Metoclopramide có bài tiết qua sữa mẹ. Khi trẻ bú sữa mẹ có thể gặp phải các tác dụng phụ không mong muốn. Vì vậy phụ nữ đang cho con bú không nên sử dụng Metoclopramide dưới bất cứ hình thức nào.

Uống thuốc Metoclopramide quá liều có sao không?

Khi dùng thuốc Metoclopramide quá liều, người bệnh sẽ gặp phải các triệu chứng như rối loạn ngoại tháp, lú lẫn, lơ mơ, ngủ gà, khó thở, ngừng tim.

Hiện tại không có thuốc giải độc trong trường hợp dùng quá liều. Người bệnh chỉ có thể điều trị từng triệu chứng cụ thể. 

• Nếu xảy ra phản ứng ngoại tháp thì sử dụng thuốc điều trị triệu chứng như benzodiazepin ở trẻ nhỏ, thuốc kháng cholinergic điều trị Parkinson ở người lớn.
• Nếu ngộ độc cấp có thể rửa bằng dạ dày.
• Nếu hôn mê có thể đặt nội khí có bóng chèn trước khi rửa dạ dày.

Làm gì khi quên 1 liều?

Khi quên 1 liều, người bệnh cần uống càng sớm càng tốt. Tuy nhiên nếu gần đến thời gian dùng liều thuốc tiếp theo thì hãy bỏ qua liều đã quên và dùng thuốc như bình thường. Tuyệt đối không được uống gấp đôi liều lượng cùng một lúc để tránh tác dụng phụ.

Lưu ý khi sử dụng thuốc

Trong quá trình sử dụng Metoclopramide, người bệnh cần lưu ý một số vấn đề sau: 

• Người cao tuổi, người bị suy gan, suy thận nặng cần giảm liều lượng để phù hợp dựa trên thể trạng cụ thể.
• Thuốc có thể làm tăng tác dụng của bia rượu. Vì vậy không nên uống các loại rượu bia trong thời gian dùng Metoclopramide.
• Thuốc dạng viên được khuyến cáo không dùng cho trẻ nhỏ. Người lớn nếu dùng cần chia uống nhiều lần để tránh quá liều.
• Nếu dùng thuốc liều cao hoặc dùng trong thời gian dài sẽ rất dễ gặp phải phản ứng ngoại tháp, thường xảy ra ở người bệnh dưới 30 tuổi. Vì vậy bạn chỉ nên dùng thuốc ngắn hạn (< 5 ngày) và uống theo đúng liều lượng quy định.
• Thuốc có gây buồn ngủ, chóng mặt, ảnh hưởng đến thị lực. Vì vậy người bệnh sau khi dùng thuốc Metoclopramide thì không nên lái xe, vận hành máy móc hoặc làm việc tại nơi có độ cao.
• Nếu trong quá trình dùng thuốc gặp phải những tác dụng phụ nghiêm trọng, người bệnh cần đến gặp bác sĩ để được kiểm tra và xử lý kịp thời.
• Cần bảo quản thuốc theo đúng nơi quy định, không dùng thuốc khi đã hết hạn hoặc có dấu hiệu bị hư hỏng. 

Trên đây là những thông tin về thuốc Metoclopramide. Người bệnh trước khi sử dụng bất cứ loại thuốc nào cũng cần tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa. Tuyệt đối không được tự ý mua thuốc về sử dụng để tránh gặp phải tác dụng phụ nghiêm trọng