Thoái Hóa Khớp Gối

Thoái hóa khớp gối là một tình trạng thoái hóa mãn tính của khớp gối, đặc trưng bởi sự mất dần lớp sụn bọc đầu xương. Sụn khớp có chức năng bảo vệ các đầu xương và cho phép khớp gối cử động trơn tru. 

Khi sụn bị mòn hoặc hư hỏng, các đầu xương có thể cọ xát vào nhau, gây ra đau, sưng, và hạn chế khả năng vận động. Đây là một trong những dạng phổ biến nhất của bệnh thoái hóa khớp và thường gặp ở người lớn tuổi. Tuy nhiên căn bệnh này hiện đang có xu hướng trẻ hóa.

Thoái hóa khớp gối là một bệnh lý phức tạp và thường gặp, gây ra bởi nhiều yếu tố khác nhau. Dưới đây là các nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng thoái hóa khớp gối:

Lão hóa

• Quá trình tự nhiên: Khi con người già đi, sụn khớp dần bị hao mòn và mất đi khả năng phục hồi tự nhiên. Điều này làm giảm khả năng hấp thụ các cú sốc và giảm ma sát giữa các xương.
• Giảm sản xuất chất nhầy: Lượng dịch khớp giảm đi, làm giảm bôi trơn và gia tăng sự ma sát giữa các bề mặt khớp.

Chấn thương khớp

• Tổn thương trực tiếp: Các chấn thương do tai nạn, va chạm, hoặc chơi thể thao có thể gây tổn thương cho sụn khớp và các cấu trúc xung quanh, đẩy nhanh quá trình thoái hóa.
• Phẫu thuật khớp trước đây: Những người từng phẫu thuật khớp gối có nguy cơ cao bị thoái hóa do thay đổi cấu trúc khớp hoặc mất cân bằng cơ học.

Tăng cân béo phì

• Áp lực lên khớp gối: Trọng lượng cơ thể dư thừa tạo áp lực lớn lên khớp gối, đẩy nhanh quá trình hao mòn sụn.
• Viêm mãn tính: Mỡ thừa có thể sản xuất các chất gây viêm, góp phần làm tăng tình trạng viêm khớp và thoái hóa.

Di truyền

• Yếu tố di truyền: Di truyền khiến cấu trúc sụn hoặc khớp không hoàn hảo. Từ đó làm tăng nguy cơ phát triển thoái hóa khớp gối do.
• Rối loạn di truyền: Các bệnh lý di truyền ảnh hưởng đến mô liên kết cũng có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp.

Hoạt động nặng nhọc 

• Công việc đòi hỏi sức lực: Những người thường xuyên phải quỳ gối, nâng vật nặng, hoặc thực hiện các động tác lặp đi lặp lại có nguy cơ cao bị thoái hóa khớp gối.
• Vận động viên: Những người tham gia các môn thể thao có tác động mạnh như bóng đá, chạy bộ hoặc bóng rổ có nguy cơ cao bị chấn thương và thoái hóa khớp.

Yếu tố môi trường

• Tiếp xúc lạnh kéo dài: Làm việc trong môi trường lạnh và ẩm ướt có thể ảnh hưởng đến sức khỏe khớp.
• Dinh dưỡng kém: Thiếu hụt các chất dinh dưỡng cần thiết cho sụn khớp, như vitamin D và canxi, có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa.

Nguyên nhân khác

• Rối loạn chuyển hóa: Các rối loạn như tiểu đường hoặc các bệnh chuyển hóa khác có thể ảnh hưởng đến sức khỏe khớp.
• Sự suy giảm chức năng tuần hoàn: Hạn chế lưu thông máu tới khớp có thể ảnh hưởng đến dinh dưỡng và sự phục hồi của sụn khớp.
• Sự thay đổi hormon: Sự suy giảm hormon estrogen sau mãn kinh ở phụ nữ có thể ảnh hưởng đến sức khỏe xương và khớp.
• Viêm khớp dạng thấp: Một số dạng viêm khớp tự miễn dịch có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm thoái hóa khớp gối.
• Bệnh gout: Tích tụ acid uric trong khớp có thể gây ra viêm và thoái hóa.

Dưới đây là những dấu hiệu nhận biết thoái hóa khớp gối:

Đau khớp

• Mức độ đau: Cơn đau thường bắt đầu từ nhẹ đến trung bình và có thể trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian. Đau có thể xuất hiện khi vận động, đi lại hoặc thậm chí khi nghỉ ngơi trong giai đoạn nặng.
• Vị trí đau: Đau thường tập trung ở phía trước hoặc xung quanh khớp gối.
• Thời gian đau: Đau có thể nặng hơn vào buổi sáng hoặc sau khi ngồi lâu và đứng lên.
• Đau lan sang các khu vực khác: Đôi khi cơn đau từ khớp gối có thể lan sang hông, đùi hoặc bắp chân.

Cứng khớp

• Cứng khớp buổi sáng: Khớp gối có thể cảm thấy cứng vào buổi sáng sau khi thức dậy hoặc sau một khoảng thời gian không vận động.
• Giảm phạm vi vận động: Khả năng duỗi thẳng hoặc gập khớp gối có thể bị hạn chế.

Sưng khớp

• Sưng viêm: Khớp gối có thể sưng do viêm hoặc tích tụ dịch trong khớp (tràn dịch khớp gối).
• Cảm giác nóng: Khớp có thể ấm hơn so với các khu vực xung quanh.

Tiếng kêu trong khớp

• Lạo xạo: Khi cử động khớp gối, bạn có thể nghe thấy tiếng lạo xạo hoặc kêu răng rắc do sự cọ xát giữa các bề mặt xương.
• Khớp kêu: Tiếng kêu trong khớp gối có thể xuất hiện khi gập, duỗi hoặc xoay khớp.

Yếu khớp và mất thăng bằng

• Yếu cơ xung quanh khớp gối: Sự suy yếu của cơ xung quanh khớp gối có thể xảy ra do ít vận động hoặc đau mãn tính.
• Mất thăng bằng: Cảm giác không vững khi đứng hoặc đi lại có thể do sự suy yếu của khớp.

Biến dạng khớp

• Thay đổi hình dạng khớp: Ở giai đoạn nặng, khớp gối có thể bị biến dạng do sự phát triển của các gai xương hoặc thay đổi cấu trúc xương.
• Dáng đi thay đổi: Bạn có thể bắt đầu đi khập khiễng để tránh đau.

Khả năng chịu lực kém

• Giảm sức bền: Khớp gối có thể không chịu được áp lực hoặc trọng lượng như trước đây.
• Hạn chế hoạt động: Hoạt động hàng ngày như leo cầu thang, ngồi xổm hoặc đứng dậy từ ghế có thể trở nên khó khăn hơn.

Thoái hóa khớp gối là một tình trạng mãn tính ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Mặc dù không đe dọa trực tiếp tính mạng, nhưng nếu không được quản lý và điều trị kịp thời, thoái hóa khớp gối có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng. 

Dưới đây là một cái nhìn chi tiết về mức độ nguy hiểm của thoái hóa khớp gối và khi nào bạn nên đến gặp bác sĩ:

• Đau mãn tính: Đau liên tục và dai dẳng có thể làm giảm khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày. Từ đó ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và tinh thần.
• Hạn chế vận động: Khả năng di chuyển bị hạn chế có thể dẫn đến mất khả năng tự chăm sóc và phụ thuộc vào người khác trong các hoạt động thường ngày.
• Biến dạng và mất chức năng khớp: Nếu không được điều trị, thoái hóa khớp gối có thể dẫn đến biến dạng khớp, mất chức năng và tăng nguy cơ té ngã.
• Vấn đề sức khỏe liên quan: Hạn chế vận động có thể dẫn đến tăng cân, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, tiểu đường và các vấn đề về hô hấp.
• Trầm cảm và lo âu: Đau mãn tính và giảm khả năng vận động có thể dẫn đến các vấn đề tâm lý như trầm cảm và lo âu.

Người bệnh nên đi gặp bác sĩ nếu xảy ra các hiện tượng sau:

• Đau khớp kéo dài: Người bệnh cảm thấy đau khớp gối kéo dài hơn vài tuần và không cải thiện dù đã nghỉ ngơi hoặc dùng thuốc giảm đau không kê đơn.
• Sưng và nóng khớp: Sưng và cảm giác nóng đỏ quanh khớp gối có thể là dấu hiệu của viêm hoặc nhiễm trùng.
• Khớp kêu và mất ổn định: Tiếng kêu lạo xạo hoặc răng rắc khi di chuyển, kèm theo cảm giác mất ổn định.
• Giảm phạm vi vận động: Người bệnh gặp khó khăn khi duỗi thẳng hoặc gập khớp gối hoặc nếu phạm vi vận động bị hạn chế đáng kể.
• Khó khăn trong các hoạt động hàng ngày: Khi các hoạt động cơ bản như đi bộ, leo cầu thang hoặc đứng dậy từ ghế trở nên khó khăn.
• Biến dạng khớp rõ rệt: Bất kỳ dấu hiệu nào của biến dạng khớp như gối bị cong hoặc lệch trục, cần được kiểm tra ngay lập tức.
• Đau lan tỏa: Cơn đau từ khớp gối lan sang các khu vực khác như hông, đùi, bắp chân.

Chẩn đoán bệnh thoái hóa khớp gối nhằm xác định chính xác tình trạng và mức độ thoái hóa. Từ đó bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. 

Dưới đây là các bước và phương pháp chẩn đoán thoái hóa khớp gối:

Khám lâm sàng

• Tiền sử bệnh lý: Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng hiện tại, tiền sử bệnh lý cá nhân và gia đình, cũng như bất kỳ chấn thương nào trước đây có thể ảnh hưởng đến khớp gối.
• Kiểm tra triệu chứng: Bác sĩ kiểm tra khớp gối để tìm kiếm các dấu hiệu như sưng, đau, cứng khớp, và khả năng di chuyển của khớp.
• Đánh giá phạm vi vận động: Kiểm tra khả năng duỗi thẳng và gập khớp gối để xác định mức độ hạn chế vận động.
• Nghe âm thanh trong khớp: Bác sĩ có thể nghe các âm thanh lạo xạo khi khớp di chuyển để đánh giá mức độ hao mòn sụn.

Chẩn đoán hình ảnh

• Chụp X-quang: X-quang là phương pháp cơ bản để chẩn đoán thoái hóa khớp. Nó giúp bác sĩ nhìn thấy sự mất sụn, hẹp khe khớp, sự phát triển của các gai xương, và sự thay đổi cấu trúc xương khớp.
• Chụp MRI: MRI cung cấp hình ảnh chi tiết về mô mềm, bao gồm sụn khớp, dây chằng, và các cấu trúc xung quanh khớp gối. Nó được sử dụng để đánh giá tình trạng sụn và xác định các tổn thương mà X-quang có thể không phát hiện được.
• Siêu âm: Siêu âm khớp gối có thể được sử dụng để đánh giá sưng viêm và sự tích tụ dịch trong khớp.

Xét nghiệm dịch khớp

Bác sĩ chọc hút dịch khớp để phân tích dịch lỏng bên trong khớp. Điều này giúp xác định sự hiện diện của viêm hoặc nhiễm trùng và loại trừ các nguyên nhân khác gây đau khớp.

Xét nghiệm máu

Mặc dù không thể chẩn đoán trực tiếp thoái hóa khớp bằng xét nghiệm máu, nhưng nó có thể giúp loại trừ các bệnh lý khác như viêm khớp dạng thấp hoặc bệnh gout.