Huyệt Uyên Dịch: Vị Trí, Tác Dụng Và Cách Châm Cứu Hiệu Quả

Theo dõi Viện y dược dân tộc trên goole news

Huyệt Uyên Dịch là một huyệt đạo quan trọng trong hệ thống kinh mạch của y học cổ truyền, có tác dụng điều trị nhiều bệnh lý liên quan đến đau vai, cánh tay và vùng ngực. Hiểu rõ về huyệt Uyên Dịch sẽ giúp bạn biết cách áp dụng phương pháp châm cứu hoặc bấm huyệt một cách hiệu quả để giảm đau và cải thiện sức khỏe. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về vị trí, công dụng và cách thức sử dụng huyệt đạo này trong các liệu pháp trị liệu.

Huyệt Uyên Dịch là gì?

Huyệt Uyên Dịch là huyệt thứ 22 thuộc kinh Đởm, có tên gọi mang ý nghĩa liên quan đến vị trí và tác dụng. Từ “Uyên” có nghĩa là vực sâu, và “Dịch” có nghĩa là nách. Huyệt này nằm trong hõm dưới nách, do đó được đặt tên là Uyên Dịch. Theo ghi chép từ “Hội nguyên,” huyệt Uyên Dịch có liên quan đến việc hóa dịch mồ hôi và thoát khí từ vùng vực sâu của cơ thể.

Vị trí của huyệt:

Vị trí xưa: Theo các tài liệu cổ, huyệt Uyên Dịch nằm dưới nách 3 thốn, ở chỗ hõm sâu. Các tài liệu y học cổ như Giáp Ất, Đồng Nhân, Phát Huy, Đại Thành đã mô tả vị trí này.
Vị trí hiện nay: Huyệt Uyên Dịch được xác định nằm ở đường chính giữa nách, kéo xuống khoảng 3 thốn (tương đương khoảng 7,5 cm), giữa khoảng xương sườn thứ 5. Đây là vị trí chuẩn được xác nhận và sử dụng trong châm cứu hiện đại.

Cách xác định vị trí huyệt:

Tìm vị trí nách: Đầu tiên, đặt ngón tay ở trung điểm của hõm nách.
Đo xuống dưới 3 thốn: Di chuyển ngón tay từ nách xuống theo đường thẳng khoảng 3 thốn (7,5 cm).
Xác định vùng giữa xương sườn: Vị trí chính xác của huyệt nằm ở khoảng giữa xương sườn thứ 5, ở ngay dưới hõm nách và được nhận biết dễ dàng bằng cách sờ vào vùng lõm.

Giải phẫu vùng huyệt

Dưới da của huyệt Uyên Dịch là cơ lưng to, cơ răng cưa to, và các cơ gian sườn thứ 4-5. Phía dưới nữa là phổi, do đó khi châm cứu phải cẩn thận không châm sâu.
Thần kinh vận động cơ vùng này là các nhánh của đám rối nách và dây thần kinh gian sườn thứ 5. Da vùng huyệt chịu sự chi phối bởi tiết đoạn thần kinh T4.

Tác dụng của huyệt Uyên Dịch

Dưới đây là các tác dụng cụ thể của huyệt này:

Điều trị viêm màng ngực:

Huyệt Uyên Dịch được sử dụng trong việc điều trị viêm màng ngực, một tình trạng gây đau và khó chịu ở vùng ngực. Khi châm cứu hoặc bấm huyệt sẽ giúp làm giảm viêm và cải thiện tình trạng đau đớn tại vùng ngực.

Giảm đau thần kinh gian sườn:

Huyệt Uyên Dịch có tác dụng làm dịu cơn đau do thần kinh gian sườn, một dạng đau có nguồn gốc từ áp lực lên các dây thần kinh trong vùng ngực và xương sườn. Việc tác động lên huyệt này có thể giúp giảm đau và thư giãn cơ bắp.

Tác động vào huyệt đạo này giúp giảm đau dây thần kinh liên sườn

Chữa viêm hạch nách:

Huyệt đạo được áp dụng trong điều trị viêm hạch nách, một vấn đề thường gặp gây đau và sưng ở vùng nách. Kích thích huyệt Uyên Dịch có thể giúp giảm sưng và cải thiện lưu thông máu, từ đó hỗ trợ quá trình điều trị viêm hạch.

Giảm đau vai cánh tay:

Huyệt đạo được sử dụng để giảm các triệu chứng đau vai, cánh tay, đặc biệt trong trường hợp vai bị căng cứng và khó cử động. Kết hợp với các huyệt đạo khác như Thiên Tông, Kiên Ngung, Điều Khấu, huyệt Uyên Dịch giúp khôi phục khả năng vận động của vai và giảm đau nhanh chóng.

Hỗ trợ điều trị đau sườn ngực:

Huyệt Uyên Dịch, khi phối hợp với các huyệt đạo như Trấp Cân, Cự Liêu, Chí Âm, có tác dụng trong điều trị đau sườn và ngực. Phương pháp châm cứu hoặc bấm huyệt giúp thư giãn các cơ gian sườn và giảm áp lực lên dây thần kinh trong vùng này.

Cách châm cứu

Dưới đây là hướng dẫn cụ thể về cách châm cứu huyệt Uyên Dịch:

Chuẩn bị châm cứu

Kim châm cứu vô trùng (dài khoảng 1,5 – 3 cm).
Bông, cồn y tế để sát khuẩn vùng da.
Đèn hơ ngải cứu (nếu cần sử dụng cứu ngải).
Sát khuẩn vùng da tại vị trí huyệt Uyên Dịch để đảm bảo an toàn khi thực hiện châm cứu.
Rửa tay sạch sẽ hoặc đeo găng tay tiệt trùng trước khi thực hiện.

Châm cứu huyệt đạo này cần thực hiện đúng kỹ thuật

Kỹ thuật châm cứu

Độ sâu châm: Sử dụng kỹ thuật châm xiên với độ sâu từ 0,5 đến 0,8 thốn (khoảng 1,2 đến 2 cm). Do huyệt nằm gần phổi, cần phải cẩn thận khi châm sâu để tránh nguy cơ tổn thương phổi.
Hướng châm: Đặt kim châm xiên vào vùng huyệt đạo theo góc khoảng 45 độ so với bề mặt da. Châm kim nhẹ nhàng và thẳng vào vị trí huyệt đạo đã xác định trước đó.
Thời gian châm cứu: Giữ kim tại vị trí huyệt từ 10 đến 15 phút để kích thích huyệt Uyên Dịch. Nếu cần, có thể thực hiện xoay nhẹ kim để tăng cường hiệu quả trị liệu.

Cứu ngải huyệt

Sử dụng điếu ngải cứu hoặc đèn hơ ngải để cứu huyệt Uyên Dịch. Giữ điếu ngải cách da khoảng 2-3 cm và hơ đều trong thời gian từ 3 đến 5 phút.
Cứu ngải giúp làm ấm vùng huyệt, kích thích lưu thông khí huyết và tăng cường hiệu quả châm cứu.

Cách bấm huyệt

Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cách bấm huyệt Uyên Dịch:

Chuẩn bị bấm huyệt

Vệ sinh tay: Rửa sạch tay bằng xà phòng hoặc cồn y tế để đảm bảo vệ sinh trước khi thực hiện bấm huyệt.
Tư thế của người được bấm huyệt: Người bệnh nên nằm hoặc ngồi thoải mái, thư giãn để giúp việc bấm huyệt hiệu quả hơn.

Sử dụng ngón tay cái

Dùng ngón tay cái: Sử dụng ngón cái để tạo áp lực lên huyệt Uyên Dịch. Các ngón còn lại giữ ổn định vị trí cánh tay và vai của người bệnh.
Lực bấm: Dùng lực vừa đủ, tạo cảm giác áp lực nhưng không gây đau đớn. Lực bấm cần đi sâu vào vị trí huyệt đạo, tập trung vào điểm chính của huyệt.

Cách bấm huyệt

Đặt ngón tay cái lên vị trí huyệt Uyên Dịch đã xác định.
Bấm huyệt trong khoảng 10-15 giây rồi thả lỏng. Sau đó tiếp tục bấm và giữ theo chu kỳ tương tự trong 1-2 phút.
Sau khi bấm, bạn có thể xoa bóp nhẹ vùng quanh huyệt theo chuyển động tròn trong 1-2 phút để kích thích lưu thông khí huyết tốt hơn.

Bấm huyệt Uyên Dịch giúp cải thiện nhiều vấn đề sức khỏe

Thời gian và tần suất

Mỗi lần bấm huyệt Uyên Dịch kéo dài từ 3 đến 5 phút, kết hợp với các động tác xoa bóp để thư giãn cơ bắp.
Thực hiện bấm huyệt 1-2 lần mỗi ngày tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe và mức độ đau nhức của người bệnh.

Kết hợp huyệt Uyên Dịch với huyệt khác

Kết hợp huyệt Uyên Dịch với các huyệt đạo khác trong châm cứu hoặc bấm huyệt sẽ tăng cường hiệu quả điều trị các bệnh lý như đau vai, ngực, thần kinh gian sườn, hoặc liệt chi. Dưới đây là các cách kết hợp phổ biến và tác dụng của từng cặp huyệt đạo.

Kết hợp với huyệt Thiên Tông, huyệt Kiên Ngung

Tác dụng: Giúp điều trị các bệnh lý đau vai, không nâng vai lên được, hoặc các tình trạng cứng khớp vai.
Thiên Tông: Huyệt này nằm ở phía sau vai, trên bả vai. Nó có tác dụng trị liệu cho các vấn đề về khớp vai và đau cơ vùng lưng.
Kiên Ngung: Huyệt này nằm tại vùng khớp vai trước và được sử dụng trong điều trị đau và viêm khớp vai, giúp cải thiện khả năng vận động.

Kết hợp với huyệt Trấp Cân, Cự Liêu

Tác dụng: Giúp điều trị đau sườn ngực, đau thần kinh gian sườn.
Trấp Cân: Huyệt này nằm ở vùng ngực, có tác dụng điều hòa khí huyết và giúp giảm đau tức ngực do các bệnh lý liên quan đến phổi hoặc tim.
Cự Liêu: Huyệt nằm trên sườn ngực, thuộc hệ kinh Đởm, hỗ trợ điều trị đau cơ và viêm đau vùng ngực và sườn.

Kết hợp với huyệt Chí Âm, Điều Khấu

Tác dụng: Hỗ trợ điều trị đau vai không thể nâng lên và liệt nửa người.
Chí Âm: Đây là huyệt đạo nằm ở mép ngoài ngón chân út, có tác dụng kích hoạt khí huyết toàn cơ thể, giúp phục hồi vận động ở các chi và cơ bắp.
Điều Khấu: Huyệt Điều Khấu nằm ở vùng hông và vai, hỗ trợ điều trị đau cơ và các vấn đề liên quan đến khớp vai, đặc biệt là đau do căng cơ.

Kết hợp với huyệt Đại Chùy và huyệt Phong Môn

Tác dụng: Giúp điều trị viêm phế quản, viêm màng phổi, và các bệnh lý hô hấp liên quan.
Đại Chùy: Huyệt này nằm ở phần cột sống cổ, giữa đốt sống cổ thứ 7 và thứ 1. Đại Chùy có tác dụng giải phong hàn, điều hòa khí huyết và tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.
Phong Môn: Nằm ở hai bên cột sống, ở vị trí tương đương đốt sống ngực thứ 2. Phong Môn có tác dụng điều trị các bệnh lý hô hấp và giảm đau lưng.

Huyệt Uyên Dịch đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị các bệnh lý về cơ xương, thần kinh và hệ hô hấp. Bằng cách áp dụng đúng kỹ thuật châm cứu và bấm huyệt, bạn có thể tận dụng tối đa lợi ích từ huyệt đạo này để cải thiện sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống. Hãy tham khảo ý kiến chuyên gia để đảm bảo an toàn và hiệu quả khi sử dụng huyệt đạo này trong trị liệu.