Thuốc Chống Buồn Ngủ: Tác Dụng và Hệ Luỵ Khi Lạm Dụng

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi

Tiến sĩ. Bác sĩ Tiến Sĩ Bác Sĩ Nguyễn Thị Vân Anh

Hồ Sơ Viện Y Dược Cổ Truyền Dân Tộc – TRADIMEC

Xem hồ sơ

Đặt lịch hẹn

×

Tiến sĩ. Bác sĩ Tiến Sĩ Bác Sĩ Nguyễn Thị Vân Anh

Hồ Sơ Viện Y Dược Cổ Truyền Dân Tộc – TRADIMEC

Đặt lịch

Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều loại thuốc chống buồn ngủ khác nhau với công dụng chính là duy trì sự tỉnh táo, tăng khả năng tập trung. Tuy nhiên, sử dụng thuốc chống buồn ngủ có thực sự tốt không và những hệ lụy khi lạm dụng thuốc là gì? Cùng tìm hiểu kỹ hơn trong bài viết dưới đây. 

Thuốc chống buồn ngủ là gì? Khi nào nên sử dụng?

Thuốc chống buồn ngủ là dược phẩm được nghiên cứu sản xuất nhằm mục đích xua tan đi cảm giác buồn ngủ, mơ màng, kích thích sự tỉnh táo và khả năng tập trung cao độ giúp học, làm việc đạt kết quả tốt. Không những vậy, trong một số trường hợp việc sử dụng thuốc chống buồn ngủ còn giúp hỗ trợ điều trị bệnh mất ngủ kéo dài.

Loại thuốc này phát huy công dụng chống buồn ngủ bằng cách ức chế khu thần kinh trung ương để kích thích sự tỉnh táo và hưng phấn tới hệ thần kinh. Nói một cách đơn giản, sau khi thuốc đã vào trong cơ thể sẽ thúc đẩy hệ thần kinh hoạt động, làm việc mặc dù não bộ đã phát đi tín hiệu mệt mỏi, cần được ngủ, nghỉ ngơi để phục hồi năng lượng.

Có những loại thuốc chống buồn ngủ nào?

Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại thuốc chống buồn ngủ với nhiều giá thành khác nhau. Trong đó có 3 loại phổ biến nhất hiện nay là:

1. Thuốc chống buồn ngủ Modalert – Modafinil

Modalert – Modafinil là một trong những dược phẩm chống buồn ngủ của thương hiệu Provigil. Thuốc được nghiên cứu sản xuất theo quy trình công nghệ hiện đại và đã được FDA chấp thuận, công nhận về tác dụng tăng cường sự tỉnh táo tức thì cho những người đang rơi vào trạng thái buồn ngủ cực độ có liên quan đến một số hội chứng rối loạn giấc ngủ như ngưng thở khi ngủ, ngủ rũ…

Thành phần:

Thuốc chống buồn ngủ Modafinil được bào chế dưới dạng viên nén với một số thành phần hoạt chất gồm: Modafinil hàm lượng 100mg – 200mg, tinh bột ngô, đường sữa, hoạt thạch, Natri croscarmelloza, Magne stearate, Magne silicat, Pididone…

Công dụng:

Thuốc Modafinil có tác dụng cải thiện chứng buồn ngủ, gật gù, duy trì sự tỉnh táo ở những người thường xuyên buồn ngủ nhiều vào ban ngày, uể oải, ủ rũ. Cụ thể một số tác dụng của loại thuốc này như:

• Duy trì sự tỉnh táo, tăng cường sự tập trung và cải thiện sự nhận thức của não bộ.
• Giúp người dùng thuốc luôn trong trạng thái minh mẫn, sáng suốt để xử lý mọi vấn đề, tăng hiệu suất công việc.
• Cải thiện khả năng ghi nhớ chính xác và nhanh, tăng sự sáng tạo, tạo điều kiện để phát huy trí tưởng tượng.
• Ổn định cảm xúc, tinh thần thoải mái giúp cho quá trình làm việc và học tập dễ dàng hơn.

Liều dùng:

• Những người bị buồn ngủ ủ rũ: Mỗi buổi sáng uống 200mg thuốc.
• Những người mắc chứng ngưng thở khi ngủ hoặc thở yếu: Dùng 200mg uống vào mỗi buổi sáng.
• Những người bị rối loạn giấc ngủ do loạn nhịp sinh học: Trước khi bắt đầu ca làm việc uống 200mg.

Chống chỉ định: Hiện nay, thuốc Modafinil chưa được nghiên cứu và chỉ định sử dụng cho trẻ em dưới 18 tuổi. Ngoài ra, phụ nữ mang thai cũng là đối tượng chống chỉ định sử dụng khi chưa có sự cho phép của bác sĩ.

Tác dụng phụ: Theo thông tin được công bố từ phía nhà sản xuất, thuốc chống buồn ngủ Modafinil có thể gây ra một số tác dụng phụ khác như mệt mỏi, đau đầu, đau bụng, chóng mặt, buồn nôn, khó ngủ… Tuy nhiên, chỉ cần sử dụng đúng liều lượng sẽ đem lại hiệu quả cao.

Giá tham khảo: khoảng 60.000 VNĐ/ hộp x 30 viên nén 200mg.

2. Thuốc chống buồn ngủ Antisleep – Việt Nam

Antisleep thuộc nhóm OTC là dược phẩm chống buồn ngủ được sản xuất bởi công ty TNHH Thương mại và Dược phẩm Bảo Châu. Đây là một trong những giải pháp làm xua tan cơn buồn ngủ, giảm căng thẳng thần kinh và phục hồi sự tỉnh táo để học tập, làm việc hiệu quả, đặc biệt Antisleep còn chứa một số chiết xuất tự nhiên bồi bổ tăng cường sức khỏe tốt.

Thành phần: Trong viên thuốc Antisleep có chứa các thành phần chính gồm:

• 40mg dịch chiết nhân sâm Triều Tiên
• 30mg cao ngũ gia bì
• 30g cao giảo cổ lam
• 30g cao đinh lăng
• 30g cao bạch quả
• 50mg Glutamin
• 90mg 1-3-7-Trimethylxanthin
• 1.5mg vitamin B1
• 1.5mg vitamin B6
• Một số thành phần khác như talc, avicel, lactose…

Công dụng:

Sử dụng thuốc Antisleep đem lại một số công dụng như:

• Chống lại cơn buồn ngủ, xua tan cảm giác lờ đờ, mắt nặng trĩu.
• Kích thích sự tỉnh táo, giảm mệt mỏi và duy trì trạng thái sáng suốt, minh mẫn.
• Tăng cường trí nhớ, khả năng ghi nhớ thông tin, nâng cao mức tập trung cao độ để suy nghĩ, sáng tạo hiệu quả hơn.
• Nâng cao thể lực và kích thích sự hoạt động của các tế bào thần kinh.

Liều dùng: Thuốc Antisleep được chỉ bào chế dưới dạng viên uống và chỉ định sử dụng với liều 1 – 2 viên/ lần, uống 2 lần/ ngày.

Chống chỉ định: Chống chỉ định sử dụng Antisleep cho bất kỳ ai có cơ địa nhạy cảm, dị ứng với các thành phần trong thuốc.

Giá tham khảo: Khoảng 55.000 VNĐ/ hộp 1 vỉ x 10 viên.

3. Thuốc chống buồn ngủ Windoz

Thuốc chống buồn ngủ Windoz là loại dược phẩm dạng viên ngậm được nhiều người ưa thích chọn lựa, đặc biệt rất được sự tin tưởng ở những người làm các công việc như tài xế lái xe đường dài vì có vị sâm rất dễ sử dụng.

Công dụng:

• Viên thuốc Windoz được bào chế dưới dạng viên ngậm với thành phần chính là caffein kích thích sự tỉnh táo, minh mẫn, kích thích thần kinh giúp tập trung cao độ, xua tan cơn buồn ngủ.
• Trong một viên ngậm Windoz giúp phát huy công dụng tối đa trong vòng 3 tiếng đồng hồ.

4. Thuốc chống buồn ngủ Waklert – Armodafinil

Waklert là một dạng chung của nhóm thuốc nootropic mạnh là Armodafinil. Loại thuốc này được đánh giá cao về hiệu quả chống buồn ngủ, kích thích sự tỉnh táo và tăng cường sự tập trung cao độ để làm việc, học tập hiệu quả.

Thành phần chính

Trong một viên thuốc Waklert có chứa 2 phiên bản của cùng một hóa chất là R – modafinil và S – modafinil. Tuy chúng giống nhau về hình dạng nhưng cấu trúc thì hoàn toàn trái ngược nhau. Cơ chế hoạt động của hoạt chất Armonafinil có khả năng kích thích tăng cường chất dẫn truyền não bộ bằng cách ức chế tái hấp thu những hoạt chất như histamine, dopamine, tăng nồng độ norepinephtine và kích hoạt sự hoạt động orexin trong các synapse – vị trí mà các nơ-ron thần kinh liên kết với nhau.

Công dụng:

• Thuốc Waklert thường dùng chủ yếu cho những người làm việc theo ca, phải thức xuyên đêm hoặc mắc các chứng rối loạn giấc ngủ như chứng ngủ rũ, ngưng thở khi ngủ…
• Thuốc giúp xua tan cảm giác buồn ngủ, kích thích sự tập trung, là sự chọn lựa tuyệt vời để nâng hiệu suất làm việc, học hành hiệu quả hơn.
• Thuốc Waklert còn được sử dụng để hỗ trợ điều trị một số bệnh lý rối loạn tinh thần như trầm cảm, hội chứng mệt mỏi mãn tính…

Tác dụng phụ: Sử dụng thuốc Waklert thường không gây ra nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng, tuy nhiên vẫn có một số tác hại nếu lạm dụng quá mức trên 150mg/ ngày như: mất ngủ – khó ngủ, thiếu ngủ, chóng mặt, hoa mắt, buồn nôn, khô miệng…

5. Thuốc caffein

Caffein là một trong những hoạt chất phổ biến được sử dụng trong các loại thực phẩm như cà phê, nước tăng lực, nước trà… tùy vào từng loại thức uống mà hàm lượng caffein sẽ khác nhau. Bên cạnh đó, hoạt chất này còn được sử dụng trong các loại thuốc chống buồn ngủ, trong đó có một số loại thuốc viên caffein như Vivarin và Nodoz với hàm lượng caffein là 200mg/ viên.

Công dụng: Viên thuốc caffein được sử dụng nhằm mục đích kích thích sự tỉnh táo của hệ thần kinh. Nhờ đó tinh thần minh mẫn, tạo sự hưng phấn hơn để làm việc và học tập hiệu quả. Tuy nhiên, caffein chỉ có tác dụng kích thích sự hưng phấn trong thời gian ngắn, sau khi caffein được hấp thu hết cơ thể sẽ cảm thấy mệt mỏi, buồn ngủ nhiều hơn bình thường.

Liều dùng: Theo khuyến cáo của các chuyên gia, liều dùng viên thuốc caffein tối đa là 3 viên, tức là không quá 600mg/ ngày. Ngoài ra, lưu ý không được sử dụng cùng lúc 2 viên hoặc dùng sát nhau trong vòng 3 – 4 tiếng.

Sử dụng thuốc chống buồn ngủ có hại như thế nào?

Hầu hết các loại thuốc chống buồn ngủ đều có khả năng chặn đứng cảm giác buồn ngủ thông qua việc kích thích hệ thần kinh hoạt động năng suất hơn dù đã não bộ đang mệt mỏi. Thuốc có khả năng cải thiện tình trạng buồn ngủ nhiều do rối loạn giấc ngủ hoặc cần thức và tỉnh táo để học tập, làm việc khuya.

Nếu chỉ sử dụng thuốc trong thời gian ngắn, chỉ thỉnh thoảng và không quá thường xuyên sẽ không gây ra ảnh hưởng gì đến sức khỏe. Vì cơ thể mỗi người đều có nhịp sinh học riêng, tự lấy lại chu kỳ thức ngủ và nhanh chóng phục hồi chức năng não bộ.

Tuy nhiên, nếu lạm dụng thuốc chống buồn ngủ quá mức, sử dụng liên tục cả ngày lẫn đêm trong thời gian dài sẽ gây ra nhiều hệ lụy nguy hiểm. Vì lúc này não bộ bị tác động kích thích phải hoạt động liên tục không có thời gian nghỉ ngơi. Lâu dần khiến não bộ mất đi khả năng hưng phấn, tỉnh táo tự nhiên, kèm theo đó là một số tác dụng phụ khác như:

• Tạo cảm giác mệt mỏi, khiến bạn uể oải và buồn ngủ vào sáng hôm sau.
• Lạm dụng thuốc quá mức khiến bạn phụ thuộc thuốc, nghiện thuốc và gây ra những hậu quả khó lường về sức khỏe, mất khả năng kiểm soát hành vi, lời nói.
• Gây ra khó chịu cho hệ tiêu hóa như buồn nôn, nôn ói, tiêu chảy…
• Khiến cơ thể mệt mỏi, đau nhức, yếu cơ xương khớp, suy giảm thị giác vì không đảm bảo ngủ đủ 8 tiếng, thiếu ngủ trong thời gian dài.
• Giảm sự tập trung nghiêm trọng, thường xuyên có cảm giác run rẩy các chi, có những hành vi bất thường như hoang tưởng.

Chính vì vậy, khi sử dụng thuốc chống buồn ngủ hoặc bất kỳ sản phẩm nào có công dụng tương tự cần chú ý sử dụng trong thời gian ngắn, dùng khi có nhu cầu hoặc sử dụng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên môn.

Một số lưu ý khi sử dụng thuốc chống buồn ngủ

• Các loại thuốc chống buồn ngủ chỉ đem lại tác dụng tạm thời và trạng thái mệt mỏi sẽ quay trở lại khi thuốc hết tác dụng. Vì vậy, nếu cảm giác buồn ngủ kéo dài từ ngày này qua ngày nọ mãi không được cải thiện cần phải thăm khám và được tư vấn điều trị bằng các biện pháp y khoa thích hợp vì rất có thể buồn ngủ nhiều là dấu hiệu sớm của bệnh lý nào đó.
• Chỉ sử dụng thuốc khi có nhu cầu, tuyệt đối không lạm dụng quá mức cho phép để tránh gây tác dụng phụ khó lường cho sức khỏe.
• Nên chọn lựa những loại thuốc chống buồn ngủ an toàn, không chứa các thành phần mà cơ địa của bản thân dị ứng. Ưu tiên những loại thuốc được sản xuất với chiết xuất thiên nhiên lành tính để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
• Trong quá trình sử dụng, nếu xảy ra bất kỳ triệu chứng đáng lo ngại nào hãy ngưng sử dụng ngay và thông báo cho bác sĩ để được xử klý kịp thời.
• Không tự ý kết hợp thuốc chống buồn ngủ với các loại thuốc khác để tránh gây phản ứng thuốc, càng làm tăng nặng tác dụng phụ.
• Nên tìm mua các sản phẩm thuốc chống buồn ngủ tại cửa hàng dược phẩm uy tín để mua hàng chính hãng, tránh mua phải hàng nhái, kém chất lượng để tránh tiền mất tật mang.

Nhìn chung các loại thuốc chống buồn ngủ đều phát huy công dụng khá tốt. Tuy nhiên, chỉ nên sử dụng khi cần phải thức khuya hoặc cần tỉnh táo để làm một việc gì đó. Mỗi loại thuốc lại có những ưu và nhược điểm riêng, tốt nhất bạn nên tham vấn ý kiến của bác sĩ, dược sĩ để chọn lựa sản phẩm phù hợp, an toàn khi sử dụng.

Xem Thêm:

• 10 Cách Chống Buồn Ngủ Khi Học Bài Khuya Hiệu Quả Cho Các Sĩ Tử
• 12 Cách Chống Buồn Ngủ Tức Thì Hết Buồn Ngủ Nhanh Chóng