Phương Pháp Vật Lý Trị Liệu Thoái Hoá Cột Sống Cổ

Theo dõi Viện y dược dân tộc trên goole news

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi

Hồ Sơ Viện Y Dược Cổ Truyền Dân Tộc – TRADIMEC

Vật lý trị liệu thoái hóa cột sống cổ là 1 trong 3 biện pháp được chỉ định điều trị bệnh bên cạnh biện pháp điều trị nội khoa và phẫu thuật. Bản chất của phương pháp này là điều trị bảo tồn, hiệu quả và lành tính, phòng ngừa các biến chứng hiệu quả. Phương pháp này phù hợp với những người bị thoái hóa cột sống cổ giai đoạn mạn tính, các cơn đau tái đi tái lại nhiều lần và hỗ trợ đắc lực cho phương pháp điều trị nội khoa.

Lợi ích của phương pháp vật lý trị liệu thoái hóa cột sống cổ

Thoái hóa cột sống cổ là căn bệnh xương khớp mạn tính và diễn tiến của bệnh khá chậm. Các chuyên gia cho biết căn bệnh này có liên quan đến sự tổn thương do thoái hóa đĩa đệm và thoái hóa mỏm liên sau. Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao là những người lớn tuổi hoặc thực hiện sai các tư thế vận động tại cột sống cổ, đặc biệt là những người thường xuyên sử dụng máy tính, ít vận động, vùng cổ và gáy chỉ ở yên một chỗ, ít cử động.

Người bệnh thoái hóa cột sống cổ thường gặp một số triệu chứng như đau nhức, cơn đau có thể lan rộng từ cổ sang bả vai, cánh tay, trán, đầu, ngủ dậy bị cứng cổ, vận động khó khăn… Các cơn đau sẽ càng tăng nặng khi hoạt động và giảm dần khi được nghỉ ngơi. Nếu không được điều trị kịp thời sẽ để lại nhiều biến chứng cực kỳ nguy hiểm, ảnh hưởng đến khả năng vận động cũng như chất lượng cuộc sống.

Việc sử dụng thuốc giảm đau hay chống viêm chỉ có tác dụng làm giảm phần nào các triệu chứng. Vì vậy, để đạt được hiệu quả điều trị tối ưu các chuyên gia thường chỉ định người bệnh áp dụng phương pháp vật lý trị liệu. Vật lý trị liệu là một nhánh của y học phục hồi chức năng, chữa bệnh và phòng bệnh bằng các tác nhân vật lý hoặc nhân tạo dưới sự hướng dẫn của các chuyên gia.

Phương pháp vật lý trị liệu thoái hóa cột sống cổ là phương pháp được nhiều người chọn lựa vì đem lại rất nhiều lợi ích sau đây:

Hạn chế việc sử dụng thuốc trong thời gian dài, giảm thiểu tối đa tác dụng phụ có hại cho gan, thận, dạ dày…
Làm giảm nhanh và hiệu quả các triệu chứng đau nhức, cổ căng cứng, phòng ngừa tái phát lâu dài, ngăn ngừa biến chứng.
Giúp các cơ xương khớp, cột sống cổ và vai gáy hoạt động trở lại bình thường, linh hoạt và trơn tru hơn.
Kiểm soát tình trạng bệnh không diễn tiến nặng hơn, nói không với phẫu thuật nhằm hạn chế những rủi ro nguy hiểm có thể xảy ra và tiết kiệm tối đa chi phí.
Đồng thời, các phương pháp trị liệu còn giúp kích thích quá trình tuần hoàn máu và các dưỡng chất đến vùng cổ gáy.
Không những vậy, các phương thức trị liệu hay các bài tập cũng khá đơn giản, thuận tiện khi có thể thực hiện ngay tại nhà, tiết kiệm tối đa thời gian và công sức cho người bệnh.

Khi nào nên và không nên vật lý trị liệu thoái hóa cột sống cổ?

Theo các chuyên gia xương khớp, vật lý trị liệu thoái hóa cột sống cổ được đánh giá cao khi đem lại hiệu quả rõ rệt, an toàn và lành tính. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể thực hiện được.

Khi nào nên thực hiện?

Các phương pháp vật lý trị liệu này thường được chỉ định áp dụng trong các trường hợp sau:

Những cơn đau do thoái hóa cột sống mãn tính, kéo dài dai dẳng và thường xuyên tái đi tái lại. Không những vậy, kể cả khi cột sống đang khỏe mạnh cũng có thể thực hiện các bài tập trị liệu để tăng cường sức mạnh, sự dẻo dai của cột sống.
Hỗ trợ điều trị khi áp dụng các biện pháp điều trị nội khoa, đồng thời tăng khả năng phục hồi chức năng vận động của các cơ xương khớp cột sống.
Hỗ trợ tăng khả năng phục hồi chức năng cột sống cổ hoặc phục hồi sau khi phẫu thuật, giảm đau và giảm tình trạng co thắt khi các cơ bắp tại vùng cổ đang trong quá trình phục hồi.
Ngoài ra, các phương pháp vật lý trị liệu còn được chỉ định trong một số trường hợp khác như bị đau vai gáy, đau vùng cổ đột ngột không rõ nguyên nhân hoặc duy trì và ngăn ngừa các bệnh lý xương khớp.

Khi nào không nên thực hiện?

Trong một số trường hợp sau đây sẽ không được chỉ định thực hiện các phương pháp vật lý trị liệu, nếu áp dụng sẽ càng làm tăng nặng các triệu chứng, bệnh càng nghiêm trọng hơn. Cụ thể trong một số trường hợp sau:

Cột sống cổ bị tổn thương nghiêm trọng, nếu thực hiện các bài tập trị liệu trong tình trạng cột sống cổ không ổn định, yếu ớt nghiêm trọng rất có thể gây ra gãy xương đốt sống cổ, thoái hóa nhanh hơn dẫn đến chèn ép rễ thần kinh hoặc tủy xương. Vì vậy, hãy chú trọng tập trung điều trị ổn định cột sống, các tổn thương đã thuyên giảm mới được thực hiện vật lý trị liệu.
Trường hợp nhiễm trùng, xuất hiện khối u ở cổ cũng không nên tự ý tập vật lý trị liệu. Hãy tham khảo ý kiến của chuyên gia, tập trung vào việc tìm ra nguyên nhân và điều trị bệnh sao cho ổn định trước khi tiến hành các phương pháp vật lý trị liệu thoái hóa cột sống cổ.

Các phương pháp vật lý trị liệu thoái hóa cột sống cổ phổ biến

Tùy theo mức độ nặng hay nhẹ của bệnh, nguyên nhân gây thoái hóa cột sống cổ cùng các triệu chứng bệnh mà chuyên gia sẽ hướng dẫn thực hiện các phương pháp trị liệu phù hợp. Hiện nay, vật lý trị liệu thoái hóa cột sống cổ được chia làm 2 dạng gồm: vật lý trị liệu bị động và vật lý trị liệu chủ động.

Vật lý trị liệu chủ động

Vật lý trị liệu chủ động hay còn được gọi là vật lý trị liệu tích cực thông qua các bài tập, tư thế vận động đúng cách tác động đến vùng cột sống cổ, tăng cường sức mạnh cơ xương khớp, giảm đau và phòng ngừa nguy cơ mắc một số bệnh xương khớp. Từng trường hợp mắc bệnh thoái hóa cột sống cổ sẽ được chuyên gia trị liệu thiết kế và hướng dẫn bài tập riêng phù hợp với tình trạng bệnh.

Phương pháp này chủ yếu là các động tác bài tập kích thích giãn cơ, giảm đau nhức, căng cứng cơ, tăng cường sự dẻo dai, hỗ trợ phục hồi chức năng cột sống và giảm thiểu nguy cơ bùng phát các vấn đề về đĩa đệm. Một số bài tập trị liệu thoái hóa cột sống cổ đơn giản, dễ thực hiện người bệnh có thể thực hiện tại nhà như:

1. Bài tập xoay cổ

Bước đầu tiên, ngồi xuống thảm tập trải nên sàn nhà, thư giãn thả lỏng cơ thể.
Cổ cúi xuống thấp từ từ cho đến khi cổ chạm cằm, lưu ý giữ lưng thẳng.
Tiếp theo, nghiêng cổ từ từ sang bên trái chạm vào vai trái và thực hiện động tác tương tự ở cổ bên phải.
Mỗi bên thực hiện 2 lần, mỗi lần giữ trong vòng 5 giây. Kiên trì thực hiện mỗi ngày từ 1 – 2 lần sẽ giúp giảm hiệu quả các cơn đau cột sống cổ.

2. Bài tập gập cổ

Đứng thẳng người, hai chân rộng bằng vai
Đan mười ngón tay vào với nhau sao cho lòng bàn tay hướng lên trên và ép chặt trước bụng.
Cổ gập về phía trước và cố gắng giữ cho cằm chạm vào ngực.
Tiếp theo lật lòng bàn tay lại úp xuống phía dưới, 2 cánh tay duỗi thẳng và ngửa đầu ra phía sau từ 3 – 5 giây.
Khuyến khích thực hiện bài tập này từ 3 – 5 lần để đạt hiệu quả tốt nhất.

3. Bài tập duỗi cột sống cổ

Người tập ngồi thả lỏng và thư giãn trên ghế.
Úp lòng bàn tay trái hoặc phải ra phía sau đỡ lấy phần gáy.
Dùng lực nhẹ đẩy đầu từ từ ra phía sau, lưu ý chỉ di chuyển phần đầu, tay vẫn phải cố định gáy để phần cột sống không bị di chuyển.
Mỗi lần thực hiện giữ nguyên tư thế trong vòng 10 giây và mỗi ngày tập từ 1 – 2 lần là tốt nhất.

4. Bài tập thả lỏng cổ

Ngồi thư giãn trên ghế, dùng 4 ngón tay (trừ ngón cái) miết nhẹ nhàng từ chân tóc đến vùng vai gáy, cổ và miết ngược lại.
Bạn có thể thực hiện động tác này liên tục trong vòng 3 – 5 phút.
Có thể thực hiện bất kỳ lúc nào khi cảm thấy mỏi cổ.

5. Bài tập kéo giãn cột sống cổ ra phía sau

Ngồi thư giãn thoải mái trên ghế, đặt lòng bàn tay lên trán.
Từ từ đẩy đầu hơi ngửa ra phía sau, chú ý không ngửa ra phía sau quá mức.
Giữ nguyên tư thế này trong vòng 10 giây và thả lỏng. Lặp đi lặp lại động tác này trong vòng 5 phút và kiên trì tập tối thiểu 2 lần/ ngày để đạt được hiệu quả tốt nhất.

6. Bài tập kéo giãn hai bên cột sống cổ

Người tập đứng thẳng hoặc ngồi thẳng người, mắt nhìn thẳng về phía trước.
Nghiêng đầu nhẹ sang bên phải, dùng tay phải đặt lên vùng đầu đối diện và dùng lực kéo nhẹ về phía tay phải.
Chú ý lực kéo vừa phải sao cho vùng cổ bên trái đủ căng, giữ nguyên tư thế này trong vòng 30 giây và đổi bên.
Mỗi bên lặp đi lặp lại 3 lần và thực hiện 1 – 2 lần/ ngày.

7. Bài tập tạo lực cân bằng

Ngồi thẳng lưng, đặt 2 tay lên phía trước trán và dùng một lực nhẹ đẩy đầu về phía sau.
Lưu ý giữ cho đầu và cổ thẳng đứng không dịch chuyển để tạo một lực cân bằng chống lại lực của tay.
Giữ nguyên tư thế này trong vòng 10 giây và cảm nhận được khớp cổ hơi mỏi thì hạ tay xuống từ từ, kết thúc bài tập.
Mỗi lần thực hiện bài tập này khoảng 5 lần và tập 1 – 2 lần/ ngày.

8. Bài tập nhún vai

Trước tiên người bệnh ngồi bệt trên nền nhà.
Nâng từ từ hai vai lên và xoay vai nhẹ nhàng thành vòng tròn hướng sao cho hướng xuống sàn nhà.
Sau đó, dần dần trở về tư thế ban đầu.
Thực hiện lặp đi lặp lại 10 lần cho mỗi bên để đạt được hiệu quả tốt nhất.

Vật lý trị liệu bị động

Song song với các bài tập vật lý trị liệu dạng bài tập vận động, các phương pháp vật lý trị liệu bị động có thể là các mẹo đơn giản hoặc điều trị nhờ sự hỗ trợ của các thiết bị hiện đại và các chuyên gia trị liệu giàu kinh nghiệm.

Chườm nóng: Nhiệt độ nóng của tỏa ra từ túi chườm khi tác động trực tiếp lên vùng cột sống bị tổn thương sẽ giúp làm giãn các tĩnh mạch máu. Nhờ đó cắt nhanh các cơn đau, kích thích tuần hoàn máu đến cột sống, cải thiện giới hạn vận động cho người bệnh.
Chườm lạnh: Phương pháp này thường được chỉ định dành cho những người bị thoái hóa cột sống cổ kèm theo triệu chứng sưng viêm, đau nhức. Nhiệt độ lạnh tác động trực tiếp lên cột sống sẽ giúp làm tăng hiệu quả chống viêm, giãm đau và giúp giảm lưu lượng máu.
Massage: Liệu pháp massage được áp dụng rất phổ biến trong điều trị thoái hóa cột sống cổ. Phương pháp này bao gồm các kỹ thuật massage mô mềm, massage khớp, thủy trị liệu và hướng dẫn massage tại nhà. Những cách trị liệu này đều có tác dụng làm giảm đau nhức, hỗ trợ cải thiện mức độ tổn thương, ngăn chặn thoái hóa. Không những vậy, các động tác massage cột sống còn giúp đào thải khí phong hàn ra khỏi cơ thể, giúp khí huyết lưu thông trơn tru hơn.
Châm cứu: Đây cũng là một trong những liệu pháp vật lý trị liệu được nhiều người chọn lựa. Phương pháp này có nguồn gốc từ Đông y, sử dụng kim (châm) để tác động vào các huyệt vị có khả năng kích thích các dây thần kinh. Từ đó giải phóng các rễ thần kinh bị chèn ép, giảm đau đớn và giảm bớt tình trạng căng cơ.
Siêu âm trị liệu: Sử dụng tần số vừa phải của sóng siêu âm tác động đến vùng cột sống bị tổn thương để làm giãn mạch, giãn cơ, giải phóng sự chèn ép tại đây. Đồng thời, liệu pháp siêu âm còn giúp kích thích tuần hoàn máu đến cột sống, tăng cường dinh dưỡng cục bộ, nuôi dưỡng các mô cơ và chống sưng viêm, giảm đau, làm mềm các mô sẹo.

Kích thích điện trị liệu: Sử dụng dòng điện có mức độ điện áp vừa phải, an toàn với con người để tác động làm giảm các cơn đau nhức đột ngột thông qua việc ức chế các dây thần kinh. Xung điện tác động trực tiếp lên vùng cột sống còn giúp làm giãn cơ, kích thích tuần hoàn máu.
Liệu pháp sóng ngắn: Có tác dụng hỗ trợ quá trình lưu thông máu trơn tru hơn, đặc biệt đưa máu và dưỡng chất đến nuôi các mô cơ tại cột sống. Bên cạnh đó, là giảm nhanh các cơn đau nhức, sưng viêm, hỗ trợ phục hồi khớp khá hiệu quả.
Parafin trị liệu: Đắp Parafin lên cột sống cổ giúp làm dịu nhanh các cơn đau cấp đột ngột.
Trị liệu laser: Đây là một trong những phương pháp điện trị liệu được nhiều người áp dụng vì đem lại hiệu quả cao. Phương pháp này có tác dụng kích thích hỗ trợ tái tạo các mô tế bào bị tổn thương, phục hồi chức năng khớp và giảm nhanh cảm giác tê tay, tê chân.
Nắn chỉnh cột sống: Đây là liệu pháp sử dụng lực cơ học để tác động lên cột sống. Cụ thể là sử dụng lực nắn bóp của tay để tác động lên vị trí bị tổn thương nhằm làm giảm nhanh các triệu chứng đau nhức, giãn cơ và làm giảm áp lực lên các đĩa đệm. Cách điều trị này không chỉ giúp giải phóng sự chèn ép lên đĩa đệm, ổn định cấu trúc cột sống mà còn hỗ trợ cải thiện tình trạng rối loạn chức năng cột sống. Tuy nhiên, chỉ những chuyên gia xương khớp có kinh nghiệm, am hiểu và nắm rõ các thao tác mới được thực hiện.

Một số lưu ý khi áp dụng các phương pháp vật lý trị liệu thoái hóa cột sống cổ

Để đảm bảo đạt được hiệu quả như ý muốn, tránh gây phản ứng ngược bạn cần lưu ý một số điều sau:

Đối với các bài tập trị liệu thoái hóa cột sống cổ

Tham khảo ý kiến của các chuyên gia để được tư vấn và thiết kế riêng bài tập phù hợp tùy theo thoái hóa cột sống cổ hay thoái hóa cột sống thắt lưng. Tuyệt đối không tự ý tập tùy tiện để tránh những rủi ro cho cột sống, khiến bệnh càng trầm trọng thêm.
Trong quá trình tập cần hết sức thoải mái, thả lỏng, không gồng mình và không dùng lực quá mạnh.
Khi bắt đầu thực hiện nên tập từ các bài đơn giản nhẹ nhàng, khi cơ thể đã quen với việc vận động, cột sống cổ có tiến triển mới nâng lên mức cao hơn.
Trong quá trình tập luyện nếu cảm thấy đau nhức quá mức nên ngưng lại ngay để tránh gây tổn hại cho cột sống.
Mỗi bài tập nên tập từ 1 – 2 lần, khi đã quen bắt đầu tăng số lần lên dựa theo sức chịu đựng của cơ thể.
Tránh những bài tập cần phải cúi đầu, gập người quá mức hoặc nắn, vặn, bẻ vai… đột ngột.

Đối với các phương pháp vật lý trị liệu bằng máy móc, bác sĩ thực hiện

Tuân thủ nghiêm ngặt các chỉ định điều trị do bác sĩ, chuyên gia hướng dẫn. Vì những liệu pháp vật lý trị liệu bằng máy móc thường khá phức tạp, chỉ cần thực hiện theo yêu cầu sẽ giúp đạt được hiệu quả như mong muốn.
Thực hiện theo phác đồ và đủ số lần trị liệu, không bỏ ngang để tránh lãng phí thời gian, tiền bạc mà lại không đem lại hiệu quả. Không tự ý chuyển sang sử dụng thuốc khi chưa có sự cho phép của bác sĩ.

Một số lưu ý khác trong chăm sóc điều trị thoái hóa cột sống cổ

Kết hợp với chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học, vận động nhẹ nhàng, lành mạnh để đem lại kết quả cải thiện hiệu quả mức độ thoái hóa cột sống cổ, giúp người bệnh vận động dễ dàng hơn. Tuyệt đối không sử dụng rượu bia hay chất kích thích trong quá trình thực hiện các phương pháp vật lý trị liệu. Bởi chúng là tác nhân làm phá vỡ cấu trúc xương khớp, làm thất thoát nhân nhầy khiến các đốt sống chèn ép lên rễ thần kinh, tăng nguy cơ thoái hóa, loãng xương, viêm cột sống…
Thay đổi thói quen vận động, đặc biệt với những công việc phải ngồi lâu một chỗ, nên dành thời gian nghỉ giải lao sau 1 tiếng làm việc. Vận động cổ nhẹ nhàng tại chỗ để giảm mỏi, đau nhức. Tránh thực hiện các động tác cúi quá thấp hay ngủ kê gối quá cao.
Tái khám theo đúng lịch hẹn của bác sĩ để được theo dõi chặt chẽ tiến triển của bệnh.

Vật lý trị liệu thoái hóa cột sống cổ là phương pháp điều trị hiệu quả nếu áp dụng đúng cách, đúng người và đúng thời điểm. Các phương pháp này có điểm chung là hỗ trợ giảm đau nhức, sưng viêm, tăng cường sức mạnh, sự dẻo dai cho cột sống và làm chậm quá trình thoái hóa. Tốt nhất người bệnh nên tham khảo ý kiến của chuyên gia để được tư vấn một kế hoạch trị liệu phù hợp với tình trạng bệnh của bản thân.

Xem Thêm:

Đau Cột Sống Cổ Tê Tay Là Bệnh Gì? Nguyên Nhân Và Cách Điều Trị

10 Bài Tập Yoga Chữa Thoái Hoá Cột Sống Dễ Tập Hiệu Quả

Cập nhật lúc 11:07 - 28/08/2024

Tác giả: Viện Y dược cổ truyền dân tộc

28/12/2023 | 0 Bình luận

Đánh giá bài viết

Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!